Zdarza się, że uzależnieni od hazardu późno proszą o pomoc, co wynika z wielu czynników osobniczych i środowiskowych. Współuzależnienie od hazardu polega na ignorowaniu sygnałów, które są niepokojące oraz usprawiedliwianiu uzależnionego. Leczenie polega przede wszystkim na psychoterapii osoby uzależnionej oraz – gdy zachodzi taka potrzeba – jej rodziny.
Uzależnienie od hazardu – definicja
Ogólna definicja uzależnienia to zaburzenie zdrowia psychicznego i fizycznego w wyniku przymusu wykonywania określonej czynności lub zażywania substancji psychoaktywnej. Uzależnienie od hazardu (hazard patologiczny) należy do uzależnień behawioralnych, w międzynarodowej klasyfikacji chorób ICD-10 zaliczany jest do zaburzeń kontroli zachowań i impulsów.
Uzależnienie od hazardu polega na niekontrolowanym poddawaniu się ryzykownym czynnościom rozrywkowym, takim jak gry na pieniądze, przynoszącym uzależnionemu satysfakcję, poprawiającym nastrój, dającym uczucie ekscytacji, jednak w dłuższym okresie czasu przynoszącym straty.
Ta forma spędzania czasu ma przynieść uzależnionemu rozładowanie napięć, jest często sposobem na radzenie sobie z problemami. Wygrana powoduje poczucie sprawczości u osoby chorej, jest też bodźcem do ponownego sięgnięcia po tę formę rozrywki.
Do przyczyn uzależnienia od hazardu należą m.in. czynniki genetyczne – wykazano, że u dzieci hazardzistów istnieje większe prawdopodobieństwo do rozwinięcia się tego uzależnienia w wieku dorosłym. Inne ważne przyczyny to: ogólna skłonność do uzależnień, zaburzenia osobowości, przypadkowa duża wygrana, uzależnienia w rodzinie, samotność, depresja, nieumiejętność radzenia sobie z emocjami i stresem.
Magdalena Chorzewska o depresji
Uzależnienie od hazardu – objawy
Charakterystycznymi objawami dla wszystkich uzależnień jest zaniedbywanie rodziny i obowiązków, takich jak praca, szkoła. Uzależniony od hazardu nie zdaje sobie często sprawy z zaburzenia, nie zauważa, że przejęło ono kontrolę nad jego życiem. Nieustannie poszukuje środków do przeznaczenia na gry, może nawet popełniać przestępstwa w tym celu.
Uzależniony od hazardu potrzebuje ciągłego podwyższania stawek, odgrywania się po utracie pieniędzy. Zachowania związane z próbą ograniczenia nałogu zwykle kończą się fiaskiem. Hazard staje się ucieczką od problemów dnia codziennego. Chory ukrywa realne rozmiary zaangażowania w grę przed rodziną, przyjaciółmi a nawet przed terapeutą. Uzależnienie od hazardu powoduje, że relacje z innymi ludźmi ulegają pogorszeniu lub nawet zerwaniu.
Uzależnienie od hazardu rozwija się stopniowo, jego przebieg dzieli się na 6 następujących faz:
1. Faza zainteresowania hazardem – pierwsza faza, dotycząca najczęściej ludzi w młodym wieku – dzieci i młodzieży, w tej fazie obserwowane jest zwiększone zainteresowanie grami;
2. Faza zwycięstw – w tej fazie rozpoczyna się granie na pieniądze, osoba zaburzona fantazjuje o wysokich wygranych, każde powodzenie w grze uznaje za dowód swojej sprawczości i wpływu na wynik, gracz charakteryzuje się niepoprawnym optymizmem i wierzy, że jest wiecznym zwycięzcą, ryzykuje coraz większe kwoty;
3. Faza strat – wiara w wielkie zwycięstwo wciąż istnieje, jednak zaczynają być widoczne coraz większe koszty związane z nałogiem, chory w wyniku stawiania na coraz większe zakłady musi zacząć się zapożyczać, ukrywa to jednak przed najbliższymi, kłamie i zaniedbuje ich;
4. Faza desperacji – na tym etapie często dochodzi do utraty pracy i pogłębienia konfliktów z rodziną, uzależniony może nawet popełniać przestępstwa. Pojawiają się wyrzuty sumienia, zaburzenia psychiczne;
5. Faza utraty nadziei – w tej fazie pojawia się uczucie beznadziei, uzależniony jest zrezygnowany, często dochodzi do rozpadu rodziny, chory zaczyna poszukiwać pomocy lub wpada w kolejne uzależnienia, kończy w więzieniu lub w skrajnych przypadkach popełnia samobójstwo;
6. Faza zdrowienia – dotyczy osób, które zgłosiły się po pomoc i rozpoczęły terapię pod okiem specjalistów.
Konsekwencjami uzależnienia od hazardu mogą być problemy finansowe – zadłużenia, utrata pracy, utrata majątku, problemy rodzinne – separacje, rozwody, kłótnie małżeńskie, problemy zdrowotne – problemy ze snem, depresja, bóle głowy, skłonność do innych uzależnień oraz problemy z prawem – grzywny, areszt, kradzieże.
Uzależnienie od hazardu – leczenie
W przypadku zaobserwowania niepokojących objawów u swoich bliskich należy niezwłocznie zasugerować konieczność wizyty u psychiatry lub psychologa. Pokieruje on w sposób właściwy procesem leczenia osoby uzależnionej i jej rodziny.
Leczenie uzależnienia od hazardu to przede wszystkim psychoterapia mogąca trwać nawet kilkanaście miesięcy, zazwyczaj polega na regularnych spotkaniach z terapeutą. Zdarza się, że współuzależniona rodzina chorego musi również przejść terapię.
Pomocne w leczeniu okazać się może uczęszczanie do grupy Anonimowych Hazardzistów, której działanie opiera się na 12 filarach opracowanych przez Anonimowych Alkoholików.
Leczenie farmakologiczne ma działanie wspierające, nie opracowano jeszcze terapii opierających się na wyłącznym podawaniu leków psychotropowych.
Zobacz także:
- Higiena cyfrowa. O co musi zadbać pokolenie pochylonej głowy?
- Miłość może uzależniać? "W moim przypadku leczenie ran polega na pakowaniu się w kolejny związek"
- Obsesyjne robienie selfie może być oznaką choroby? Naukowcy wyróżnili trzy etapy uzależnienia
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: John Howard/Getty Images