Uzależnienie od jedzenia to jedno z najczęściej rozpoznawanych zaburzeń związanych z odżywianiem. Zostało uznane za chorobę cywilizacyjną. Jest to odczuwanie wewnętrznego przymusu jedzenia mimo braku uczucia głodu. Kompulsywne objadanie się to taki sam nałóg jak hazard czy alkoholizm. Objawy uzależnienia od jedzenia przypominają bulimię, z tą różnicą, że osoba chora nie dąży do utraty wagi i nie doprowadza się do wymiotów.
Czym jest uzależnienie od jedzenia?
Stan, w którym osoba odczuwa przymus spożywania dużej ilości pokarmów, nad którym w żaden sposób nie może zapanować ani go kontrolować, to właśnie uzależnienie od jedzenia. Działanie takie jest spowodowane impulsem, któremu nie można się oprzeć. Nałóg może polegać na spożywaniu każdego pokarmu, który znajdzie się pod ręką, lub dotyczy konkretnego produktu spożywczego.
Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne uznało uzależnienie od jedzenia za zaburzenie odżywiania takie samo jak anoreksja czy bulimia. To grupa schorzeń na tle psychicznym, charakteryzująca się nieprawidłowościami łaknienia, które są spowodowane tylko i wyłącznie wewnętrznymi przeżyciami i towarzyszącymi im emocjami.
Przyczyną uzależnienia od jedzenia jest stan emocjonalny i psychiczny. Osoba chora objada się zwykle wtedy, kiedy odczuwa stres, lęk, napięcie lub nie radzi sobie z problemami i trudną sytuacją życiową. Często kompulsywne objadanie się jest związane z zaniżoną samooceną, brakiem poczucia własnej wartości, poczuciem nieatrakcyjności i brakiem akceptacji własnego ciała. Wszystkie negatywne emocje są tłumione i rozładowywane poprzez napady jedzenia. W trakcie czynności i tuż po niej uzależniony odczuwa same pozytywne emocje: zaspokojenie, przyjemność, ulgę i euforię.
Uzależnienie od jedzenia – objawy
Zaburzenia odżywiania mają indywidualny przebieg u każdej osoby. Symptomy ściśle przypominają bulimię – są to nagłe napady objadania się, które pojawiają się pod wpływem emocji. Jednak nie następują po nich żadne objawy kompensacyjne: wymioty, zażywanie środków przeczyszczających czy intensywna aktywność fizyczna. Wspólne objawy uzależnienia od jedzenia obecne u każdego chorego to:
- dominacja pragnienia jedzenia nad innymi potrzebami,
- obsesyjne myśli, krążące wokół jedzenia,
- spożywanie dużej ilości pokarmów mimo braku uczucia głodu,
- kontynuowanie jedzenia mimo uczucia sytości lub przepełnienia,
- brak kontroli nad rodzajem posiłków i sposobem ich spożywania,
- jedzenie w bardzo szybkim tempie, przełykanie pokarmów bez ich przeżucia,
- spożywanie posiłków w samotności, a nawet w ukryciu,
- pojawienie się uczucia ulgi i zadowolenia, które szybko ustępuje poczuciu winy, wstydu i smutku.
Objadanie się zazwyczaj ma miejsce poza normalnymi porami posiłków i trwa od kilkunastu minut do kilku godzin. Osoba uzależniona nie jest w stanie w żaden sposób zapanować nad potrzebą jedzenia. Kiedy próbuje się powstrzymać, pojawia się szereg dolegliwości: pobudzenie, niepokój, panika, rozdrażnienie, drżenie rąk i bezsenność.
Jak leczyć uzależnienie od jedzenia?
Leczenie uzależnienia od jedzenia opiera się przede wszystkim na psychoterapii. Często konieczna jest pomoc nie tylko psychologa, ale także psychiatry. Głównym celem terapii jest odzyskanie kontroli nad spożywaniem posiłków i powrót do normalnego trybu odżywiania się. Osoba chora uczy się nowych schematów zachowań oraz zasad spożywania posiłków. Poznaje także sposoby radzenia ze stresem, które powinna zastosować w sytuacji zwiększonego napięcia emocjonalnego, by tłumić chęć objadania się. Warto skorzystać z terapii grupowej. W Polsce funkcjonuje grupa wsparcia Anonimowi Jedzenioholicy. Swoją terapię opierają na Programie 12 Kroków (stosowanym między innymi w leczeniu alkoholizmu). Przydatna może okazać się współpraca z dietetykiem w celu ustawienia zbilansowanej diety.
Najistotniejszą i najtrudniejszą częścią l eczenia uzależnienia od jedzenia jest znalezienie przyczyny zaburzeń, walka z niskim poczuciem własnej wartości, problemami i emocjami oraz naprawa relacji z samym sobą i najbliższym otoczeniem.
Jak pokonać uzależnienie od jedzenia?
Osoba uzależniona nie jest w stanie poradzić sobie samodzielnie z problemem. Dlatego konieczne jest przyznanie się najbliższym osobom do nałogu, jakim jest uzależnienie od jedzenia. Pomoc można uzyskać także w poradni psychologicznej, na jednej z grup wsparcia dla uzależnionych lub u lekarza pierwszego kontaktu.
Konieczna jest cierpliwość, chęci i silna wola. Jeżeli osoba uzależniona od jedzenia zaczyna odczuwać negatywne emocje lub chęć objadania się, powinna:
- wyjść z domu i udać się na spacer,
- porozmawiać z zaufaną osobą,
- wykonać ćwiczenia relaksacyjne (kontrolowanie oddechu, joga, medytacja),
- postarać się nakierować swoje myśli na coś innego (np. aktywność fizyczną).
Zobacz także:
- Przepis na tort śmietanowy
- Modne swetry na jesień i zimę. Jakie fasony nosić w tym sezonie?
- Daniel Craig w zaskakującym wyznaniu. "Odkąd pamiętam, chodzę do gejowskich barów"
Zobacz wideo: Jedzenie, które uzależnia
Autor: Adrian Adamczyk