Ofidiofobia uznawana jest za jedną z najbardziej powszechnych fobii, ponieważ dotyka nawet kilkunastu procent społeczeństwa. Warto zaznaczyć, że strach przed wężami może pojawić się u każdego w przypadku zetknięcia z niebezpiecznym lub jadowitym zwierzęciem, jednak ofidiofobia jest zaburzeniem polegającym na wyolbrzymionym lęku, a nie rzeczywistej reakcji obronnej.
Ofidiofobia - przyczyny. Skąd bierze się lęk przed wężami?
Strach przed wężami to fobia, która może mieć różnego rodzaju przyczyny. Przede wszystkim jednym z powodów mogą być doświadczenia z przeszłości, związane ze spotkaniem z wężami.
Przykładowo, dana osoba mogła jako dziecko spotkać się z jadowitym wężem i bardzo się przestraszyć, a to doświadczenie może rzutować na całe dorosłe życie. Psychologowie tłumaczą także ofidiofobię czynnikami ewolucyjnymi. W tym kontekście warto zaznaczyć, że dla ludzkości spore znaczenie ma działanie na rzecz przedłużenia gatunku, a tym samym lęk przed śmiercią lub chorobą.
Strach przed wężami może być więc wynikiem nastawienia ewolucyjnego, zgodnie z którym lepiej jest unikać tych gadów. Warto zaznaczyć, że w polskich warunkach stosunkowo trudno jest spotkać węża na wolności, a tym bardziej takiego, który jest niebezpieczny. Oczywiście węże zobaczyć można w zoo oraz w sklepach zoologicznych, jednak wtedy gady te są w akwariach.
Objawy ofidiofobi
Należy zaznaczyć, że strach przed wężami to fobia, która pojawia się nie tylko w momencie spotkania z tym zwierzęciem twarzą w twarz, lecz także w sytuacjach takich jak oglądanie filmów przyrodniczych, oglądanie zdjęć z wężami lub myślenie o nich.
Wśród najważniejszych objawów ofidiofobii można wyróżnić:
- kołatanie serca, wyższy puls,
- przyspieszony oddech lub niemożność złapania powietrza w płuca (poczucie duszenia się),
- nadmierna potliwość,
- paniczny lęk, który może uniemożliwić poruszanie się,
- unikanie jakichkolwiek możliwości spotkania lub zobaczenia węży,
- utrata kontroli nad swoim zachowaniem,
- dreszcze, a nawet nudności lub wymioty.
Należy zaznaczyć, że ofidiofobia może w znacznym stopniu utrudniać codzienne funkcjonowanie, dlatego konieczne jest odpowiednie zdiagnozowanie, a następnie leczenie tego zaburzenia.
Leczenie ofidiofobii
Samodzielne zwalczenie strachu przed wężami jest bardzo trudnym zadaniem, ponieważ fobie nie poddają się łatwo tłumaczeniom lub zmianom postaw czy zachowań. W praktyce konieczne jest zgłoszenie się do psychologa lub psychiatry. W wielu wypadkach wystarczającym elementem leczenia jest psychoterapia, jednak czasami konieczne jest wprowadzenie także farmakoterapii, czyli leków uspokajających.
Najlepszym rodzajem psychoterapii jest oddziaływanie poznawczo-behawioralne, które pomaga w zmianie sztywnych nawyków myślowych, a także w oswojeniu się ze źródłem lęku. Często stosowaną metodą jest desensytyzacja, czyli odwrażliwianie, która polega na systematycznym zwiększaniu bodźców budzących lęk. W przypadku ofidiofobii psychoterapeuta najpierw pokazuje pacjentowi zdjęcie węża, później film przyrodniczy, a następnie podaje mu węża-zabawkę. Kolejnym etapem jest obcowanie z wężem w zoo, a nawet spotkanie "na żywo". Metoda desensytyzacji opiera się więc na przechodzeniu od najmniej do najbardziej zagrażających bodźców.
Czasami stosowana jest także terapia implozywna, która polega na gwałtownym pokazaniu węża pacjentowi w taki sposób, aby przyzwyczaić go do bodźca. Psychoterapeuci stosują także inne metody, na przykład rozmowę połączoną z poszukiwaniem powodów lęku, a także hipnozę lub terapię za pośrednictwem komputera. W tej ostatniej pacjenci mają oglądać filmy z wężami na swoim laptopie w domu i zapisywać emocje oraz reakcje fizyczne i psychiczne.
Można uznać, że strach przed wężami to fobia, która jest możliwa do wyleczenia, jednak konieczne jest rozpoznanie przyczyn zaburzenia, a także jak najszybsza diagnoza. Zdaniem terapeutów im szybciej rozpocznie się terapię, tym większe szanse na całkowite pozbycie się lęków.
Ofidiofobia u dzieci i dorosłych
Ofidiofobia pojawia się czasami już u małych dzieci, dlatego zadaniem rodziców jest zauważenie problemów maluchów i zadbanie o to, aby jak najszybciej skontaktować się z psychoterapeutą. W przypadku dorosłych pacjentów czynnikiem motywującym mogą być kłopoty w codziennym funkcjonowaniu, na przykład lęk przed wyjściem z domu, a także problemy w kontaktach społecznych. Warto zaznaczyć, że fobii takiej nie można lekceważyć, ponieważ zaburzenie nieleczone może doprowadzić do depresji lub panicznego strachu, towarzyszącego przez całą dobę.
Jesteśmy serwisem kobiecym i tworzymy dla Was treści związane ze stylem życia. Pamiętamy jednak o sytuacji w Ukrainie. Chcesz pomóc? Sprawdź, co możesz zrobić. Pomoc. Informacje. Porady.
Zobacz także:
- Fobie, ich rodzaje i rozpoznanie. Jak je odróżnić od zwykłego dziwactwa?
- Jak rozpoznać objawy fobii społecznej? Charakterystyka i sposoby leczenia fobii
- Jakie są objawy i sposoby leczenia mysofobii?
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: urbazon/Getty Images