Cholesterol, czyli co?
Cholesterol to związek organiczny zaliczany do tzw. steroli. Organizm potrzebuje go do syntezy niektórych hormonów oraz witamin (np. witaminy D), uczestniczy także w licznych procesach metabolicznych. Ilość cholesterolu niezbędną do ich przeprowadzenia organizm potrafi wytworzyć sam (robi to przede wszystkim wątroba).
Choroby gwiazd
Zazwyczaj wyróżnia się dwa typy cholesterolu tzw. dobry (HDL) i zły (LDL).
– Dobry to frakcja, która w pewnym stopniu chroni nas przed chorobami układu sercowo- naczyniowego, w szczególności miażdżycą. Zapobiega gromadzeniu się w naczyniach krwionośnych "złego" cholesterolu, którzy tworzy groźne dla zdrowia, a czasem i życia złogi – wyjaśniał w rozmowie z serwisem dziendobrytvn.pl dr Grzegorz Sokołowski, lekarz chorób wewnętrznych i endokrynolog.
Choć organizm potrafi sam pozyskać cholesterol, to "dostarczamy" go również z pożywieniem (najwięcej jest go w produktach pochodzenia zwierzęcego). Dlatego właściwe proporcje między tym "dobrym" a "złym" łatwo można zaburzyć. Jednak o tym, jakie dana osoba ma stężenie cholesterolu we krwi, decyduje nie tylko dieta.
– Niektórzy pacjenci mają zapisaną w genach skłonność do produkcji nadmiernej ilości "złego" cholesterolu i ryzyko wystąpienia miażdżycy jest u nich znacznie wyższe. Są też osoby, które dzięki uwarunkowaniom genetycznym mają wyższe stężenie "dobrego" cholesterolu. Tym samym może się zdarzyć, że osoba np. ze znaczną otyłością będzie miała prawidłowy poziom cholesterolu we krwi, a u szczupłej będzie on znacznie podwyższony. Takie sytuacje są jednak rzadkością – tłumaczył specjalista.
Kiedy sprawdzić poziom cholesterolu?
Wysoki cholesterol nie daje żadnych objawów. Sygnały, że jest go za dużo, pojawiają się późno, kiedy sytuacja może być już bardzo poważna.
- Świadczą o tym niektóre przebarwienia na skórze oraz tzw. żółtaki, czyli zmiany wokół oczu spowodowane odkładaniem się cholesterolu – powiedział nasz rozmówca i dodał, że najlepszym sposobem na wczesne zdiagnozowanie problemu jest regularne wykonywanie badań profilaktycznych.
Stężenie cholesterolu można określić na podstawie badania krwi. Zgodnie z zaleceniami – zdrowe, dorosłe osoby – powinny sprawdzać poziom cholesterolu raz na pięć lat. Po 40-ce warto powtarzać je co roku. Jak się do tego przygotować? Przede wszystkim trzeba być na czczo (od ostatniego posiłku powinno upłynąć co najmniej 8 godzin).
– Jeżeli chcemy sprawdzić, jaki mamy poziom cholesterolu, przy naszym stylu życia, nie ma sensu się przygotowywać. Gdy zastosujemy jakąś dietę, która mocno odbiega od naszego zwykłego sposobu odżywiania, to wyniki badania będą przekłamane i otrzymamy nieprawdziwy obraz swojego zdrowia – podkreślił dr Grzegorz Sokołowski.
Jak obniżyć poziom cholesterolu?
W przypadku osób, u których poziom cholesterolu jest powyżej normy (cholesterol całkowity nie powinien być wyższy niż 200 mg/dl), w pierwszej kolejności – aby obniżyć jego poziom - zaleca się zmianę nawyków żywieniowych. Należy unikać nasyconych kwasów tłuszczowych. Ich źródłem są np. olej kokosowy oraz produkty pochodzenia zwierzęcego m.in. czerwone mięso, masło, śmietana, pełnotłuste mleko, żółty ser. Niewskazane są również łatwo przyswajalne węglowodany (słodycze, słodkie napoje gazowane). Uważać trzeba także z alkoholem.
– Bardzo zaburza profil lipidowy, zwłaszcza u osób, które go nadużywają – ostrzegał lekarz.
W menu osoby, która ma podwyższony poziom cholesterolu, powinny dominować warzywa (także strączkowe), owoce, tłuste ryby oraz artykuły spożywcze bogate w błonnik pokarmowy. Dodatkowo warto wybierać produkty o niskim lub średnim indeksie glikemicznym. Dobrym wyznacznikiem tego, co i w jakich proporcjach jeść, jest m.in. piramida zdrowego żywienia.
Poza zmianą diety należy wprowadzić także aktywność fizyczną. Umiarkowana i regularna pomaga obniżyć poziom cholesterolu. Zanim jednak zaczniemy ćwiczyć, warto skonsultować się lekarzem.
– Forma ruchu powinna być dobrana indywidualnie do pacjenta. Dużo zależy od problemu, z którym przychodzi dana osoba, czy ma jakieś choroby współistniejące. Czasem, jeśli pacjent zmaga się z jakimś schorzeniem, które nie zostało dostatecznie opanowane, aktywność fizyczna może nie być zalecana. Znaczenie mają także leki stosowane przez chorego. Niektóre mogą podnosić stężenie cholesterolu – zaznaczył dr Grzegorz Sokołowski.
W przypadku pacjentów z bardzo wysokim lipidogramem, u których nie ma on związku z jakąś chorobą, lub tych, u których po pół roku od zmiany nawyków nie nastąpiła poprawa , dodatkowo wprowadza się farmakologię. Sięga się po nią równocześnie ze zmianą stylu życia, gdy wysoki poziom cholesterolu może zagrażać życiu pacjenta (grozi mu np. zapalenie trzustki) lub rozpoznaliśmy u niego miażdżycę czy też chorobę zależną od miażdżycy (np. choroba niedokrwienna serca).
Dieta ketogoniczna. Czy pomaga walczyć z wysokim cholesterolem?
Nie brakuje osób, które z wysokim cholesterolem chcą walczyć dietą ketogeniczną. Charakteryzuje się ona spożywaniem większej ilości produktów bogatych w tłuszcze i ograniczenie tych zawierających węglowodany. Polecana jest m.in. osobom, które zmagają się z padaczką lekooporną. Czy to słuszny kierunek?
– Może pomóc niewielkiej grupie osób, ale nie jest to dieta, którą można stosować bezpiecznie przez całe życie. Choć dzięki niej możemy zgubić np. zbędne kilogramy, to trzeba się zastanowić, co dalej? Co więcej, zanim zaczniemy ją stosować, musimy mieć pewność, czy taka dieta będzie dla nas w ogóle bezpieczna. Jeśli ktoś ma genetycznie uwarunkowaną hipercholesterolemię, z ciężkimi zaburzeniami lipidowymi, z dużą hipertriglicerydemią, to taka dieta, nieumiejętnie zastosowana, może zaszkodzić. Może spowodować stan zagrożenia życia i jeszcze bardziej zaburzyć i tak już nieprawidłowe stężenie lipidów – wyjaśniał specjalista.
Ten rodzaj menu może się sprawdzić u pacjentów, u których wysoki poziom cholesterolu ma związek z nieprawidłową masą ciała – jednak nie jest zalecany i polecany przez specjalistów jako sposób na obniżenie zbyt wysokiego cholesterolu.
Jesteśmy serwisem kobiecym i tworzymy dla Was treści związane ze stylem życia. Pamiętamy jednak o sytuacji w Ukrainie. Chcesz pomóc? Sprawdź, co możesz zrobić. Pomoc. Informacje. Porady.
Zobacz także:
- Zatrucie pokarmowe to nie tylko ból brzucha. Co powinno nas zaalarmować?
- Stracił wzrok przez mięsożerną amebę. Czy lekarze zdołają mu pomóc?
- "Usłyszałam: nie martw się, jak boli, to na pewno nie jest rak". Potem przeszła podwójną mastektomię
Autor: Katarzyna Oleksik
Źródło zdjęcia głównego: Westend61/Getty Images