Europejski Dzień Wiedzy o Antybiotykach
18 listopada obchodzony jest Europejski Dzień Wiedzy o Antybiotykach. Święto powołane zostało z inicjatywy Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób. Z tej okazji w wielu państwach przeprowadzane są kampanie społeczne, których celem jest zwiększanie świadomości dotyczącej odpowiedzialnego przyjmowania antybiotyków, a także ryzyka, jakie się z nimi wiążą.
Choroba to nie moda
Od wprowadzenia penicyliny w 1940 r naukowcy opracowali do dziś ponad 150 różnych antybiotyków, które uratowały życie setek milionów ludzi na całym świecie i znacznie zmniejszyły liczbę zgonów spowodowanych m.in.: zapaleniem płuc czy jelit, biegunki, błonicy i wielu innych infekcji. Niestety, antybiotyki często są nadużywane lub stosowane w ogóle bez potrzeby. Czym to grozi?
Jak bezpiecznie przyjmować antybiotyki?
Zanim przyjrzymy się niebezpiecznym konsekwencjom, które mogą wystąpić na skutek antybiotykoterapii, a zwłaszcza tej niewłaściwej, warto zwrócić uwagę na zalety antybiotyków. To, a także zasady prawidłowego ich przyjmowania wyjaśniła dr n. med. Agata Skrzat-Klapaczyńska z Kliniki Chorób Zakaźnych dla Dorosłych Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego:
Antybiotyki są ogromnym sukcesem medycyny. Wynalezienie ich to niesamowity przełom i znaczne zmniejszenie śmiertelności z powodu chorób bakteryjnych wśród populacji. Jeszcze w ubiegłym stuleciu nawet zwykła angina czy róża były chorobami śmiertelnymi. Niezwykle ważnym jednak aspektem terapii zakażeń bakteryjnych jest racjonalna antybiotykoterapia. Wiąże się ona z opracowywaniem i publikowaniem rekomendacji opartych na medycynie faktów (Evidence Based Medicine-EBM), co stanowi podstawę postępowania diagnostyczno-terapeutycznego.
Antybiotyki mają za zadanie wspierać walkę organizmu z infekcją bakteryjną, ale nieodpowiednio stosowane mogą stanowić dla niego zagrożenie. Zawsze powinny być przyjmowane odpowiedzialnie, zgodnie z zaleceniami lekarza. Jednocześnie zalecenia te powinny dotyczyć faktycznych problemów ze zdrowiem. Niezwykle ważne jest poinformowanie lekarza o wszystkich zaobserwowanych dolegliwościach. Zdarzają się przypadki, w których pacjenci nie mówią prawdy i otrzymują leki, które wcale nie są im potrzebne. Problem narósł w dobie teleporad medycznych wprowadzonych w trakcie pandemii.
Nie brakuje również przypadków sięgania po niewykorzystany wcześniej antybiotyk w celach profilaktycznych - aby powstrzymać rozwijającą się infekcję. Antybiotyki to silne leki, które niszczą wszystkie bakterie, łącznie z tymi pożytecznymi dla organizmu. Nawet krótka antybiotykoterpapia zmienia skład drobnoustrojów w układzie pokarmowym. Skutki uboczne mogą utrzymywać się przez kilka tygodni, a nawet miesięcy.
Skutki uboczne przyjmowania antybiotyków
Częste stosowanie antybiotyków może doprowadzić do antybiotykooporności. Wówczas, aby zwalczyć kolejne infekcje, konieczne jest przyjmowanie coraz silniejszych środków.
Możliwe skutki uboczne stosowania antybiotyków to m.in:
Alergia – niektóre antybiotyki mogą wywoływać reakcje alergiczne. Objawiają się one zwykle wysypką, zmianami skórnymi lub dusznościami. Zawsze należy informować lekarza o niepożądanych dolegliwościach. W skrajnych przypadkach reakcja alergiczna może doprowadzić do wstrząsu anafilaktycznego.
Grzybica pochwy – antybiotyki zaburzają naturalną florę bakteryjną. Ma to wpływ również na ilość pałeczek kwasu mlekowego w pochwie. W czasie przyjmowania antybiotyków należy szczególnie zadbać o higienę w miejscach intymnych.
Problemy skórne – niepożądane działanie leku może być widoczne również na skórze. Najczęściej są to plamisto-grudkowe zmiany, lub wysypka lub rumień.
Zaburzenia układu pokarmowego – większość leków, zwłaszcza antybiotyki, podrażniają ściany żołądka, co może objawiać się bólem, wzdęciami, a nawet biegunką. Szczególnym przykładem takiego powikłania jest biegunka o etiologii Clostridium difficile, występująca częściej u ludzi po 65 r.ż.
Uszkodzenia narządu słuchu – niektóre antybiotyki działają ototoksycznie, zwłaszcza u dzieci. Do szczególnie niebezpiecznych preparatów należą gentamycyna, amikacyna, neomecyna.
Objawy psychotyczne i neurologiczne – częste zażywanie sulfonamidów, fluorochinolonów i makrolidów może powodować zaburzenia świadomości. Niektóre antybiotyki niekorzystnie wpływają na pracę mózgu i nasilają ataki paniki.
Uszkodzenia wątroby – długotrwałe przyjmowanie antybiotyków obciąża wątrobę i może doprowadzić do jej niewydolności.
Uszkodzenie nerek - niewłaściwa antybiotykoterapia może mieć destrukcyjny wpływ na komórki nerek. Określane jest to mianem nefrotoksyczności.
Jak długo organizm oczyszcza się z antybiotyku?
Czas obecności antybiotyku w organizmie zależy od tego, jaki preparat został przyjęty. Zazwyczaj działa na bakterie jeszcze przez około tydzień po zakończeniu leczenia. Flora bakteryjna jelit regeneruje się dopiero po około trzech tygodniach od odstawienia antybiotyków.
O to, by uniknąć nieprzyjemnych efektów antybiotykoterapii, możemy zadbać już podczas wizyty u lekarza. Niezwykle ważne jest rzetelne poinformowanie o wszystkich zaobserwowanych dolegliwościach. Umożliwi to specjaliście dobranie takiego rodzaju antybiotyku, który będzie najmniej inwazyjny dla organizmu pacjenta, ale też najbardziej korzystny w zwalczaniu danej infekcji bakteryjnej.
Antybiotyki podajemy tylko z powodu określonych wskazań oraz według ścisłych schematów, właśnie po to, aby zapobiec antybiotykooporności. Zjawisko to stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia publicznego, poprzez tworzenie się nowych, opornych na antybiotyki szczepów bakterii
- podkreśliła dr Agata Skrzat-Klapaczyńska.
Aby nie narażać się na skutki uboczne antybiotykoterapii, warto wspierać organizm probiotykami, który pomagają utrzymać równowagę jego mikroflory. Do diety warto włączyć również naturalne probiotyki, takie jak kiszonki czy kefir.
W trakcie antybiotykoterapii należy również całkowicie zrezygnować z alkoholu. Już niewielkie jego dawki mogą spowalniać, a nawet hamować działanie leku. W tej sytuacji trudno liczyć na skuteczne leczenie zainfekowanego organizmu. Bardzo ważne jest również przestrzeganie zaleceń lekarza dotyczących dawkowania leków. Nawet jeśli odczujemy poprawę już po kilku dniach stosowania, należy doprowadzić terapię do końca, czyli przyjąć wszystkie wskazane dawki.
Jesteśmy serwisem kobiecym i tworzymy dla Was treści związane ze stylem życia. Pamiętamy jednak o sytuacji w Ukrainie. Chcesz pomóc? Sprawdź, co możesz zrobić. Pomoc. Informacje. Porady.
Zobacz także:
- Jak przygotować jesienną, naturalną apteczkę, by wzmocnić odporność? Porady dietetyka
- Rafał Collins szczerze o zdrowiu psychicznym dzieci. "Z chęcią usłyszałbym porady od rodziców z dłuższym stażem"
- Zdrowie na talerzu, czyli przepisy dietetyk Anny Radowickiej. W rolach głównych owoce i warzywa
Autor: Diana Ryściuk
Źródło zdjęcia głównego: photoguns/Getty Images