Dekstroza polecana jest przed i po wysiłku fizycznym. Zwiększa wytrzymałość podczas treningu. Do skutków ubocznych wywołanych nadmiarem dekstrozy zalicza się m.in. otyłość i problemy z ciśnieniem tętniczym.
Dekstroza – co to jest?
Dekstroza (lub dextroza) to naturalnie występujący izomer optyczny glukozy (D-glukozy), który powszechnie nazywany jest cukrem gronowym. Każdy, kto jeszcze nie zna odpowiedzi na pytanie – co to jest dekstroza, powinien wiedzieć, że jest to związek wytwarzany w tkankach roślin zielonych na skutek procesu fotosyntezy. Dekstroza w niemałych ilościach występuje w nektarze kwiatowym, owocach i miodzie.
Jednymi z najważniejszych cech dekstrozy jest wysoki indeks glikemiczny i szybkość wchłaniania. Ponadto cukier gronowy jest najlepszym transporterem kreatyny. Stosują go miłośnicy kulturystyki. Sprawdza się również w czasie treningu tlenowego, tj. biegania, pływania lub jazdy na rowerze. Obok dekstrozy, w produktach adresowanych do zwolenników aktywności fizycznej, występuje maltodekstroza, która jest produktem enzymatycznego rozpadu skrobi.
Poza tym cukier gronowy jest popularny wśród osób chorych na cukrzycę. Diabetycy korzystają z niego w stanach hipoglikemii, czyli w momencie spadku poziomu glukozy poniżej określonej normy. Dekstroza jest do kupienia w sklepach z odżywkami – sprzedawana w postaci tabletek lub proszku.
Jak działa dekstroza?
Aktywność fizyczna o dużej intensywności nie zawsze prowadzi do rozwoju mięśni, może skutkować rozpadem włókien mięśniowych. Aby ochronić mięśnie przed degradacją, należy po treningu zjeść zbilansowany posiłek zawierający odpowiednią ilość białka, węglowodanów i tłuszczu. Jednak nie zawsze jest to możliwe, dlatego aby zatrzymać proces katabolizmu, stosuje się odżywki i suplementy, które są w stanie zaspokoić zapotrzebowanie organizmu na wymienione składniki codziennej diety.
Dekstroza, czyli prawoskrętna glukoza, wprowadzona do organizmu po wysiłku fizycznym prowadzi do podniesienia poziomu cukru we krwi, co stymuluje trzustkę do większego wydzielania insuliny będącej hormonem anabolicznym. Zadaniem insuliny jest wyłapanie cząsteczek glukozy i dostarczenie ich do mięśni i wątroby, czyli tam, gdzie gromadzony jest glikogen. Ponadto insulina, poza cukrami, zajmuje się transportem kreatyny i aminokwasów, które ostatecznie trafiają do mięśni. Jest to ważna właściwość szczególnie dla osób trenujących kulturystykę, bowiem kreatyna działa w pozytywny sposób na szybkość i efektywność budowy masy i siły.
Poprzez wpływ na wydzielanie insuliny dekstroza usprawnia transport kreatyny i poprawia wytrzymałość mięśni. Szacuje się, że zwiększa efektywność działania kreatyny aż o 50%. Przyjmowanie jej podczas treningu znacząco zwiększa zdolność do kontynuowania aktywności. Poprawia też wydolność organizmu. Nie jest to jednak jedyna funkcja dekstrozy. Cukier gronowy poprzez obniżanie aktywności wody działa konserwująco. Sprawdza się jako czynnik ograniczający proces denaturacji białek.
Dekstroza – dawkowanie
Szukając wiadomości na temat dekstrozy, nie wystarczy znaleźć odpowiedź na pytanie – co to jest, czy też, jak ona działa. Nie mniej ważna jest wiedza na temat jej dawkowania. Ta informacja jest niezbędna, jeśli chce się uniknąć ewentualnych efektów ubocznych.
Dla sportowców dekstroza należy do grupy najważniejszych węglowodanów zalecanych do przyjmowania po treningu. Dawka tego cukru zalecana kulturystom wynosi 40–70 gramów, czyli 2–3 pełne łyżki stołowe. Dekstrozę można rozpuścić w szklance wody lub dodać do koktajlu białkowego. Tymczasem dekstroza w połączeniu z kreatyną stosowana jest w następujących proporcjach: 50 gramów cukru (2 pełne łyżki stołowe) plus 5 gramów kreatyny. W ten sposób przygotowaną odżywkę przyjmuje się przed oraz po treningu siłowym.
Szkodliwość dekstrozy
Niestety dekstroza nie zawsze jest bezpieczna, wywołuje skutki uboczne, o których warto wiedzieć, decydując się na odżywki zawierające cukier gronowy. O szkodliwości dekstrozy można mówić w sytuacji, gdy jest ona używana w nadmiarze. Należy pamiętać, o tym, że jest to cukier prosty, który w zbyt dużej ilości powoduje otyłość, może stać się przyczyną stanu zapalnego, wywołuje zaburzenia gospodarki lipidowej, ciśnienia tętniczego i układu sercowo-naczyniowego.
Ewentualnym skutkiem ubocznym przyjmowania dekstrozy jest też przedwczesny rozwój miażdżycy. Co więcej, może prowadzić do zaburzeń emocjonalnych i wahań nastrojów. Nadużywanie dekstrozy jest szczególnie niebezpieczne dla osób, które nie uprawiają sportu.
Zobacz też:
Czym słodzić zamiast cukru? Naturalne zastępniki cukru
Te objawy mogą sygnalizować, że jesz za dużo cukru. Nadwaga to tylko jeden z nich
Obniżamy poziom cukru we krwi za pomocą domowych sposobów
Zobacz video: Czy można trenować z cukrzycą? "Cukrzyca nie stanowi ograniczenia do uprawiania jakiegokolwiek sportu. Każdy wysiłek fizyczny musi być jednak przemyślany"
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: iStockphoto