Ataksja móżdżkowa oznacza problemy z koordynacją ruchową. Pacjenci cierpiący na nią mają także trudności z utrzymaniem równowagi. Wszystkie te objawy z czasem się nasilają, a dodatkowo dołączają się do nich innego rodzaju zaburzenia. Niezborność ruchowa z czasem staje się poważną formą inwalidztwa.
Przeziębienie
Przyczyny ataksji móżdżkowej
Ataksja móżdżkowa jest tylko jedną z form ataksji, która sama w sobie nie jest chorobą, a zespołem objawów. Ich przyczyny koniecznie trzeba ustalić, aby rozpocząć efektywne leczenie. Ataksja dzieli się na:
- wrodzoną (heredoataksja, wrodzona ataksja móżdżkowa),
- nabytą.
Pierwsza jest efektem błędu w kodzie genetycznym i należy traktować ją jako dziedziczną chorobę ośrodkowego układu nerwowego. Ataksja móżdżkowa jest jedynie jednym z jej objawów, często najpoważniejszym. Do pierwszej grupy zalicza się również ataksję rdzeniowo-móżdżkową (SCA, spinocerebellar ataxia) oraz ataksję epizodyczną. W sposób autosomalny recesywny (czyli kiedy choroba dziedziczona jest w układzie homozygotycznym) odziedziczyć można również ataksję Friedreicha.
Ataksja móżdżkowa może pojawiać się także w formie nabytej. Niezborność ruchowa jest wynikiem uszkodzenia móżdżku odpowiadającego za koordynację ruchową i równowagę. Do najczęstszych przyczyn ataksji móżdżkowej zalicza się:
- choroby móżdżku,
- chorobę Creutzfeldta-Jakoba,
- choroby układu sercowo-naczyniowego – ataksja może pojawić się jako efekt udaru mózgu lub krwotoku podpajęczynówkowego,
- rozwojowi ataksji móżdżkowej sprzyja niedobór witaminy B12. Przyczyną jej powstawania może być także stosowanie niektórych leków (fenytoiny, piperazyny).
Wyróżnić trzeba jeszcze ataksję rdzeniową. Od ataksji móżdżkowej różni się ze względu na przyczynę. Pojawia się bowiem w wyniku uszkodzenia rdzenia kręgowego (zwyrodnienia, guzy, polineuropatia, stwardnienie rozsiane).
Objawy ataksji móżdżkowej
Objawy ataksji móżdżkowej wiążą się przede wszystkim z zaburzeniami równowagi odczuwanymi zarówno w pozycji stojącej, jak i podczas ruchu. Chorzy mają problemy z utrzymaniem się w pozycji pionowej, zachowaniem równowagi. Chodzą bardzo powoli, chwiejnym krokiem i w bardzo charakterystycznej dla ataksji móżdżkowej tzw. szerokiej postawie. Dodatkowe objawy towarzyszące ataksji móżdżkowej to:
- wiotkość mięśni, bolesne skurcze mięśni,
- dyssynergia, dysmetria, dysdiadochokinezja,
- drżenie zamiarowe pojawiające się przy wykonywaniu zamierzonego ruchu (zwykle obserwuje się drżenie kończyn),
- zaburzenia mowy, drżenie głosu,
- zaburzenia widzenia (oczopląs, problemy ze skupieniem wzroku).
Ataksja móżdżkowo-rdzeniowa
Ataksja móżdżkowa moża ujawnić się w bardzo różnym wieku. Może to być wczesne dzieciństwo lub piąta albo nawet szósta dekada życia. SCA, czyli odmiana rdzeniowo-móżdżkowa jest najczęściej wynikiem dziedziczenia autosomalnego dominującego, choć część naukowców do tej grupy zalicza również jednostki dziedziczone autosomalnie recesywnie czy dziedziczone poprzez mutacje sprzężone z chromosomem płciowym X. Niestety w przypadku dziedziczenia autosomalnego dominującego ryzyko, że choroba zostanie przekazana potomkowi, sięga nawet 50%. Dlatego tak ważne są w przypadku SCA badania genetyczne. W przypadku odmiany rdzeniowo-móżdżkowej do typowych dla ataksji objawów dołączają się także objawy parkinsonizmu, neuropatie obwodowe, zaburzenia funkcji poznawczych, a także ruchy pląsawicze.
Leczenie ataksji móżdżkowej
Rokowania przy ataksji móżdżkowej nabytej są mało optymistyczne. Choroby właściwie nie da się wyleczyć . Ćwiczenia, odpowiednia fizjoterapia i rehabilitacja są w stanie jedynie opóźnić rozwój choroby i zmniejszyć dokuczliwość objawów. Inaczej wygląda sytuacja w przypadku nabytej ataksji móżdżkowej. Rehabilitacja jest oczywiście bardzo ważna, natomiast część odmian choroby da się wyleczyć eliminując ich przyczynę. Dzieje się tak głównie w przypadku ataksji rdzeniowej powstałej w wyniku ucisku na rdzeń.
Ataksja móżdżkowa – rokowania
Ataksja móżdżkowa u dzieci, u których w bliskiej rodzinie występowały już przypadki tej choroby, powinna wiązać się z odpowiednimi badaniami genetycznymi. Im szybciej bowiem wykryje się tę chorobę, tym na dłużej można spowolnić jej rozwój. Kluczowa jest tutaj odpowiednia rehabilitacja i regularne wykonywanie ćwiczeń. Nieuleczalność wrodzonej odmiany tej choroby nie oznacza, że nie można z nią walczyć. Odpowiednią diagnozę i metodę leczenia powinien ustalić specjalista podczas badania neurologicznego.
Zobacz także:
- Jak zmotywować się do treningu? Dzięki tym sposobom zaraz ruszysz na siłownię
- Marzyła o pięknych zębach. Zabieg dentystyczny skończył się dla niej fatalnie
- Zapomniane, ale skuteczne leki z apteczki babuni. "Trochę ich nie doceniamy"
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: Maria Korneeva/Getty Images
