Metoda SMART to termin pochodzący z dziedziny zarządzania. Metoda ma pomóc stworzyć poprawnie sformułowane, możliwe do osiągnięcia cele. Termin można w sposób dosłowny przetłumaczyć jako "mądry" lub "sprytny", a jego nazwa jest akronimem pięciu angielskich słów, które powinny charakteryzować wszystkie stawiane przed sobą cele i wyzwania. Zasada SMART zakłada, że wyznaczenie sobie celów według ściśle określonego schematu pozwala odpowiednio ukierunkować uwagę, zaoszczędzić czas oraz zwiększyć zaangażowanie w działania, które przyspieszają osiągnięcie danych zamierzeń. Obecnie najpopularniejsza jest podstawowa wersja metody SMART, istnieje jednak również jedna wersja alternatywna (z inną interpretacją liter, które tworzą akronim) oraz wersja rozszerzona, zwana metodą SMARTER. Sprawdź, jak powinna wyglądać analiza SMART oraz co tak właściwie oznaczają poszczególne litery.
Model SMART – wersja podstawowa. Przykłady celów
Model SMART w wersji podstawowej i najbardziej rozpowszechnionej oznacza, że prawidłowo skonstruowany cel powinien być:
- Specific, czyli skonkretyzowany. Cel nie może być tylko określeniem ogólnej informacji czy myśli. Zamiast mówić sobie, że chcesz schudnąć, musisz dokładnie określić, ile kilogramów chcesz zrzucić i w jakim terminie. Mając konkretne wielkości, liczby i daty o wiele łatwiej znaleźć w sobie motywację do ukończenia danego zadania. Jeśli dotychczas wszystkie postanowienia noworoczne były po prostu wypunktowaną listą tego, co chcesz osiągnąć, bez żadnych sprecyzowanych wartości, nic dziwnego, że większości z nich nie udało ci się osiągnąć. Reguła SMART przydaje się zarówno w życiu prywatnym, jak i zawodowym;
- Measurable, czyli mierzalny. Twój cel musi mieć początek i koniec. Wyznaczając sobie terminy oraz punkt ostateczny, jesteś w stanie znacznie lepiej kontrolować swoje postępy. Chcesz odłożyć pieniądze? Zastanów się, po co chcesz to zrobić i jaka kwota jest ci dokładnie potrzebna, a po osiągnięciu danego celu postaw sobie kolejny. Przykładowo, jeśli chcesz uzbierać pieniądze na wymarzone wakacje, twój cel powinien brzmieć następująco: przez najbliższe 10 miesięcy będę odkładać po 600 złotych miesięcznie, żeby móc spędzić urlop na Dominikanie. W ten sposób możesz łatwo monitorować swoją drogę do osiągnięcia celu;
- Attractive, czyli atrakcyjny. Jeśli nie masz pewności, czy osiągnięcie danego celu wpłynie korzystnie na twoje życie, o wiele trudniej będzie ci się zaangażować i zmotywować. Dlatego też planując nowe wyzwania, musisz przeanalizować wszystkie ich plusy i minusy. Kiedy zrozumiesz, że to co robisz ma sens i może wnieść coś nowego, interesującego i pomoże ci się rozwijać, znacznie chętniej będziesz wykonywać wszystkie kroki potrzebne do realizacji danego celu. Przykładem może być nauka nowego języka. Mimo tego, że nie masz ochoty chodzić na cotygodniowe zajęcia, to poświęcenie tego czasu już za rok może pozytywnie wpłynąć na twoją pozycję zawodową albo umożliwić ci przeprowadzkę do innego państwa, które bardzo ci się podoba;
- Realistic, czyli realny. Koncepcja SMART zakłada, że cel musi mieć oparcie w rzeczywistości. Nie ma sensu decydować się na coś, co nie jest możliwe do zrealizowania, ponieważ mniej lub bardziej świadomie zdajemy sobie wtedy sprawę z tego, że raczej nigdy nie uda nam się danej rzeczy osiągnąć. Jeśli chcesz odkładać co miesiąc po 600 złotych, musisz zarabiać wystarczająco, aby starczało ci na bieżące potrzeby. W innym przypadku oszczędzanie jest po prostu niedopasowane do twoich możliwości, a cel został źle skonstruowany;
- Time-bound, czyli określony w czasie. Technika SMART rozwiązuje problem odkładania wszystkiego na później. Dokładnie określony termin końcowy pomaga się zmobilizować. Cel powinien brzmieć np.: "będę ćwiczyć co drugi dzień do końca roku", a nie "od jutra zaczynam treningi". Dzięki temu masz również kontrolę nad postępem swojego celu i planujesz wszystko z wyprzedzeniem, rezerwując czas na aktywność fizyczną.
Metoda SMART – alternatywna wersja charakterystyki celów
Litery w słowie SMART czasem interpretuje się również w inny sposób:
- A jako ambitious, czyli ambitny. Cel zawodowy lub prywatny nie może być zbyt prosty do osiągnięcia i musi wymagać poświęceń oraz ciężkiej pracy, przy czym nadal musi być możliwy do osiągnięcia;
- T jako tangible, czyli namacalny. Cel musi oddziaływać na każdy z 5 zmysłów lub przynajmniej pośrednio prowadzić do rozwiązań, które można będzie skontrolować w sposób namacalny.
Koncepcja SMART w wersji rozszerzonej, czyli SMARTER
Wyznaczanie celów według metody SMARTER zawiera jeszcze dwie dodatkowe litery, określające, jakie powinny być cele:
- Exciting, czyli ekscytujący. Otrzymany rezultat powinien zachęcać do osiągnięcia celów.
- Recorded, czyli zapisany. Zanotowanie celów motywuje do działania i sprawia, że trudniej o nich zapomnieć.
Zobacz także:
- Młody naukowiec powrócił z wyprawy na Spitsbergen. "To jest coś, co mnie absolutnie fascynuje"
- Dzień Kropki. Jak rozbudzić w dziecku kreatywność i wzmocnić jego pewność siebie?
- Nauka zdalna nie zdała egzaminu? Wiemy, co na ten temat sądzą rodzice
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: AleksandarNakic/Getty Images