Wybory parlamentarne odbywają się w ciągu jednej niedzieli. Wybrany dzień głosowania jest dniem wolnym od pracy, dlatego wszyscy obywatele mają możliwość udać się na głosowanie. Podczas wyborów każdy oddaje swój głos na przygotowanych kartach do głosowania. Głosowanie zawsze jest tajne, dlatego miejsce do oddania głosu powinno być tak zorganizowane, aby zagwarantować obywatelom prywatność. Każdy głosujący zobowiązany jest zapoznać się dokładnie z instrukcją, ponieważ niewłaściwy sposób oddania głosu sprawi, że zostanie on unieważniony.
Co ile lat odbywają się wybory parlamentarne w Polsce?
Wybory parlamentarne zarządza prezydent, stosując się do zasad zapisanych w Konstytucji RP. Co ile lat odbywają się wybory parlamentarne w Polsce? Termin wyborów musi zostać ogłoszony nie później niż 90 dni przed upływem 4 lat aktualnej kadencji sejmu, dzień wyborów przypada zaś w okresie 30 dni pozostałych do zakończenia kadencji Sejmu.
Kadencja parlamentu (Sejmu i Senatu) trwa 4 lata. Informację od Prezydenta RP w sprawie terminu wyborów podaje się do wiadomości publicznej oraz ogłasza w Dzienniku Ustaw. Musi to nastąpić najpóźniej w 5. dniu od zarządzenia głosowania. Może się jednak zdarzyć, że Prezydent zarządzi tzw. wcześniejsze wybory. Dzieje się tak, gdy mamy do czynienia ze skróconą kadencją Sejmu.
Aby skrócenie kadencji mogło nastąpić, muszą zostać spełnione konkretne warunki:
- Sejm może skrócić swoją kadencję, jeśli uchwała zostanie podjęta większością głosów (co najmniej ⅔).
- Prezydent może zarządzić skrócenie kadencji, gdy Radzie Ministrów nie udzielono wotum zaufania lub gdy udzielono jej wotum nieufności.
- Prezydent może skrócić kadencję sejmu także wtedy, gdy nie przedstawiono mu do podpisu ustawy budżetowej (w ciągu 4 miesięcy od przedłożenia jej Sejmowi).
Istotne jest to, że wraz ze skróceniem kadencji Sejmu następuje równocześnie skrócenie kadencji Senatu.
Zasady wyborów parlamentarnych w Polsce
Do Sejmu może być wybrany obywatel Polski, który ukończył 21 lat, do senatu obywatel, który ukończył 30 lat. Ta sama osoba nie może jednocześnie kandydować do obu izb. Kandydatów na posłów i senatorów zgłaszają partie polityczne, ale również obywatele, wyborcy. Każdy wyborca ma prawo zgłosić sprzeciw wobec ważności wyborów, którą stwierdza Sąd Najwyższy. Najważniejsze zasady wyborów parlamentarnych zapisane są w Kodeksie wyborczym.
Sejm liczy 460 posłów, a wybory do tej izby parlamentu opisywane są jako: powszechne, bezpośrednie, równe, proporcjonalne i tajne. Senat, czyli izba wyższa, składa się ze 100 senatorów, a wybory do niego są powszechne, bezpośrednie i tajne. Różnice wynikają z innych systemów wyborczych. W przypadku sejmu obowiązuje proporcjonalny system wyborczy, w przypadku senatu zaś większościowy. W wyborach do sejmu głosuje się na listy okręgowe ze spisem nazwisk kandydatów.
Wyborca może oddać jeden głos na jednej liście, a więc opowiada się za danym komitetem wyborczym. Głosy przeliczane są na mandaty. W wyborach do senatu każdy obywatel również oddaje jeden głos. Mandat senatora uzyska kandydat z największą liczbą głosów.
Do głosowania w wyborach parlamentarnych upoważniony jest każdy obywatel polski, który ukończył 18. rok życia, bez względu na płeć, wyznanie czy przynależność rasową i narodową. Warto tu zaznaczyć, że przynależność narodowa nie oznacza innego obywatelstwa, a deklaratywną, opartą na subiektywnym odczuciu, cechą indywidualną człowieka. Wyraża ona związek emocjonalny, kulturowy lub genealogiczny z określonym narodem bądź grupą etniczną.
Jak podaje Państwowa Komisja Wyborcza do głosowania może podejść obywatel Polski, który:
- najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat;
- nie został pozbawiony praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu;
- nie został ubezwłasnowolniony prawomocnym orzeczeniem sądu;
- nie został pozbawiony praw wyborczych prawomocnym orzeczeniem Trybunału Stanu.
Najbardziej newralgiczną kwestię dotyczącą wyborów stanowi ilość oddanych głosów. Frekwencja podczas wyborów parlamentarnych nie przekraczała zazwyczaj 50%. Do tej pory z najwyższą frekwencją mieliśmy do czynienia w 1989 roku, kiedy wyniosła ona ponad 60% oraz w 2023 roku, kiedy wyniosła rekordowe 74,38%.
Wybory parlamentarne - ordynacja wyborcza
Zasady organizowania wyborów, a także sposób finansowania kampanii wyborczych opisane zostały szczegółowo w tzw. ordynacji wyborczej. Ordynacja przewiduje podział terytorialny na okręgi wyborcze z określoną liczbą mandatów. Okręgi dzielą się na mniejsze obwody głosowania dla określonych grup osób uprawnionych do głosowania.
Przy organizacji i obsłudze wyborów pracują specjalnie do tego celu powołane organy nadzorujące: Państwowa Komisja Wyborcza, komisje okręgowe, a następnie obwodowe. Każda z nich ma ściśle określone zadania: nadzorowania przebiegu głosowania, rejestrowania list kandydatów, przeprowadzanie głosowania, obliczania wyników wyborów.
Jesteśmy serwisem kobiecym i tworzymy dla Was treści związane ze stylem życia. Pamiętamy jednak o sytuacji w Ukrainie. Chcesz pomóc? Sprawdź, co możesz zrobić. Pomoc. Informacje. Porady.
Zobacz także:
- Czym jest expose i wotum zaufania? Konstytucyjne terminy związane z powołaniem nowego rządu
- System parlamentarny – jego główne typy
- Czy Donald Tusk zostanie nowym premierem? Zamknięcie tunelu na Zakopiance. O czym jeszcze informują media?
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło: gov.pl/PKW
Źródło zdjęcia głównego: djedzura/Getty Images