Maskarada zapewniała uczestnikom zabawy nieco większy komfort i możliwość porzucenia konwenansów, dzięki możliwości ukrycia tożsamości pod maskami i przebraniami. Nie dziwią więc historie o hrabinie, która podczas balu flirtowała z szewcem, a także o księciu goniącym za praczką.
Maskarada w dawnej Polsce – skąd się wzięła?
Maskarada w Polsce pojawiła się już za czasów Jana III Sobieskiego. Każdy słyszał historie o słynnych balach w pałacu w Wilanowie, których gwiazdą była królowa Marysieńka. Maskarady za rządów Sobieskiego były jednak zarezerwowane dla wysokich warstw polskiego społeczeństwa. August Mocny zmienił tę sytuację, zezwalając na uczestnictwo w maskaradzie każdemu, kto wniósł odpowiednią opłatę. Pochodzenie uczestników zabawy nie miało najmniejszego znaczenia. Takie też wyobrażenie maskarady króluje w powszechnej wyobraźni.
Nie ma również co ukrywać, że głośna muzyka, nieustanny taniec, a także hazard i alkohol stanowiły nieodłączną część zabawy. Podczas maskarad narodził się także niejeden romans, często wykraczający poza granice pochodzenia, bogactwa czy poziomu edukacji.
Maskarady w XVIII-wiecznej Europie
Maskarada w XVIII-wiecznej Europie przestała być rozrywką zarezerwowaną dla elit. Zachowanie Augusta Mocnego korespondowało więc z ogólną europejską tendencją, zgodnie z którą maskarada stała się jedną z najpopularniejszych miejskich zabaw. Początkowo bale urządzano jedynie w okresie karnawału (z oczywistych względów maskarada nawiązuje do weneckiej maski). Maskarady odbywały się dwa razy w tygodniu, a liczba ich uczestników dochodziła nawet do 2–3 tysięcy. Sceneria zabawy bardzo często nawiązywała do antyku lub orientu.
Skąd się wzięły maskarady?
Znaczenie słowa maskarada nawiązuje do maski. Nie chodzi jednak wyłącznie o maskę jako element kostiumu, lecz także karnawałowe widowiska określane tym mianem. Wywodziły się one z prymitywnych obrzędów religijnych, ludowych obyczajów i tradycji. W XVI i XVII wieku stały się one impulsem do stworzenia bardzo popularnej i niezmiernie kosztownej królewskiej zabawy, w której lubował się szczególnie Henryk VIII. Maskarady stały się powszechną rozrywką na królewskich dworach renesansowej Europy, a wyjątkowe znaczenie zyskały właśnie w Anglii za panowania Tudorów i Stuartów.
Maskarada – co to znaczy?
Słownik definiuje maskaradę jako zabawę, której uczestnicy mają na sobie maski oraz przebrania. Początkowo arystokraci uczestniczący w maskaradzie przebierali się przede wszystkim za postaci mitologiczne i w nieoczekiwanym momencie balu pojawiali na sali. Zimowe wieczory, podczas których odbywały się widowiska, nadawały balom niezwykłą atmosferę, którą podkreślały płonące świece i pochodnie. Maskarady były reżyserowane, a ich celem było podkreślenie boskiej wartości monarchii i świadome kształtowanie wizerunku władcy.
Maskarada jako szlachecko-mieszczańska zabawa
Maskarada z czasem stała się bardzo popularną rozrywką, a wprowadzenie opłaty za udział w balu zniosło granice stanowe. W zabawie mógł uczestniczyć każdy, kogo było stać na uiszczenie opłaty. Zdarzało się, że niektórzy odwiedzali kilka balów w jedną noc. Maskaradzie w XVIII i XIX wieku towarzyszyła atmosfera wolności, rozpasania i porzucenia codziennych ról. Tutaj wszyscy bawili się na równi. Atmosferze wolności sprzyjały muzyka, alkohol i hazard.
Podczas XVIII-wiecznych maskarad nie przebierano się już wyłącznie za postaci mitologiczne. W Polsce królowały przebrania i maski mnichów, woźniców, kozaków, Żydów i diabłów. Kobiety udawały wieśniaczki lub Turczynki. Przebrania o charakterze plebejskim były bardzo tanie, co sprawiało, że mógł sobie na nie pozwolić nawet zamożny chłop. Drzwi do arystokratycznej z pochodzenia zabawy stawały przed nim otworem.
Znaczenie maskarady dla rozwoju kultury
Maskarada, która najpierw była królewską, potem arystokratyczną, a na końcu mieszczańską rozrywką, miała równie ważne znaczenie dla niektórych form sztuki. Maskarady miały istotny wpływ na powstanie baletu i opery. Szczególnie ze względu na obecne w nich połączenie śpiewu, muzyki, tańca i poezji. Wyobraźnię twórców pobudzały również wykwintne kostiumy, a także rozbudowana i intrygująca scenografia, jaką tworzono na potrzeby balu.
Maskarada od samego początku wymagała od swoich uczestników określonych zdolności aktorskich. W równej mierze od nich oraz od kostiumu i maski zależało, czy maskarada okaże się sukcesem.
Zobacz też:
- Strój karnawałowy dla dziecka. Zrób go sam
- Stroje na Halloween dla dziewczynek i chłopców
- Jak sprytnie uporządkować szafę? Wyjmij wszystko i podziel na kategorie. Zobacz, jaki ład w garderobie ma Kinga Rusin
Zobacz wideo: Mirosław Kalisiewicz – "Maskarada"
Autor: Adrian Adamczyk