Ryba fugu, nazywana również rozdymką, jest bardzo intrygującym zwierzęciem. W chwili zagrożenia nabiera do swojego ciała sporą ilość wody i zamienia się w najeżoną kolcami kulkę. Jednak nie z tego powodu jest znana od lat Japończykom. Swoją sławę zawdzięcza wyjątkowemu smakowi oraz temu, że nieodpowiednio przyrządzona staje się śmiertelną trucizną, ze względu na toksyny zawarte w swoim wnętrzu.
Mieszkańców Kraju Kwitnącej Wiśni to nie przeraża. Ryba fugu stanowi jedno z bardzo lubianych i cenionych dań kuchni japońskiej. O tym, jak bardzo niebezpieczny może być posiłek zawierający rybę fugu, niech świadczy fakt, że cesarz Japonii ma całkowity, oficjalny zakaz jej spożywania.
Czym jest ryba fugu?
Ryba fugu jest gatunkiem ryby z rodziny rozdymkowatych. Jej przeciętne wymiary wahają się od 40 do 80 centymetrów. Jej narządy wewnętrzne, głównie wątroba, jajniki i jądra, zawierają niezwykle silnie trującą substancję, jaką jest tetrodotoksyna. Ryba ta występuje zarówno w wodach słodkich, jak i słonych. Miejscami jej bytowania są: Ocean Spokojny, Morze Żółte, Morze Wschodniochińskie oraz Morze Japońskie. Japończycy posiadają długą tradycję spożywania ryb i owoców morza, stąd również wynika popularność ryby fugu w japońskich kuchniach i restauracjach.
Potrawa z ryby fugu
Potrawa z ryby fugu jest narodowym przysmakiem Japończyków. Podczas podróży do Japonii warto spróbować tego dania, należy jednak pamiętać, by spożyć ją w miejscu certyfikowanym. Ryba fugu ma bardzo delikatny, niepowtarzalny smak. Za jej dodatkowy atut uważany jest dreszczyk emocji, który związany jest z trującym działaniem nieprawidłowo przygotowanego mięsa. Niektórzy mistrzowie kuchni specjalnie pozostawiają w rybie fugu znikomą ilość toksyny, by wywołać u jedzącego uczucie mrowienia czy krótkotrwałego paraliżu języka. Najpopularniejszą metodą podawania ryby fugu jest sashimiz sosem sojowym, cytryną, szczypiorkiem, rzepą i chili. Warte uwagi są również smażone płetwypodawane z gorącą sake. Daniem kultowym na wielu japońskich wyspach jest techiri, czyli fugu gotowana z warzywami w aromatycznym sosie.
Ryba fugu – przyrządzanie
Jak wspomnieliśmy wcześniej, ryba fugu zawiera w swoim wnętrzu bardzo silną toksynę – tetrodotoksynę. Z tego powodu do przygotowania ryby fugu dopuszczeni są jedynie licencjonowani kucharze. Są oni dokładnie przeszkoleni, a ich umiejętności sprawdzane podczas egzaminu. W japońskich restauracjach bardzo często ryby fugu przechowane są żywe. Zadaniem kucharza jest zabicie jej oraz delikatne usunięcie wnętrzności (nie można dopuścić do ich pęknięcia i zatrucia toksynami całej potrawy). Mięso oczyszcza się również dokładnie z krwi, a następnie kroi specjalnym nożem – fugu hiki. Mięso może być cienko pokrojone, smażone, grillowane lub wolno gotowane. Tradycją stało się, że kucharz w towarzystwie klienta próbuje gotowej potrawy.
Co ciekawe, jadalną częścią ryby fugu są jej jądra – w Japonii uważane są za cenny afrodyzjak, jednak ich przygotowanie jest niezwykle trudne i niewielu kucharzy podejmuje się tego zadania.
Ryba fugu – jak toksyna wpływa na człowieka?
Toksyna (tetrodotoksyna) znajdująca się we wnętrznościach, narządach płciowych oraz krwi ryby fugu jest tysiąc razy bardziej toksyczna niż cyjanek. Tetrodotoksyna z jednego średniej wielkości okazu jest wystarczająca do zabicia 30 dorosłych osób. Toksyna ta powoduje przerwanie przekaźnictwa elektrycznego w nerwach, a co za tym idzie paraliż mięśni, jednak nie wywołuje utraty przytomności. W następstwie tego przyczyną śmierci jest uduszenie. Innymi objawami, które towarzyszą spożyciu toksyny, są: ból i zawroty głowy, nudności, uczucie zmęczenia.
Do tej pory nie udało się odkryć antidotum, które neutralizowałoby działanie toksyny. Jednak nie każde jej spożycie musi skutkować śmiercią. U poszkodowanego można sztucznie podtrzymywać oddech, aż do czasu, gdy toksyna przestaje działać. Zastosować można również płukanie żołądka oraz podanie węgla aktywnego, który ma za zadanie wiązać toksyny. Niestety ponad 50% przypadków spożycia źle przyrządzonej ryby fugu kończy się śmiercią.
Ryba fugu w Polsce
Ryba fugu nie jest dostępna na terytorium Polski oraz całej Unii Europejskiej. Wydano oficjalny zakaz sprowadzania jej do celów gastronomicznych. Dania tego można spróbować w Japonii, Kanadzie i Stanach Zjednoczonych. Bardzo często wykorzystywane są specjalne hodowlane odmiany niezawierające trucizny.