Czym są węgierskie kurtosze? Jaki jest najlepszy przepis na kurtoszkalacz? Co warto wiedzieć, jeśli jeszcze się go nie próbowało? Czy kurtosz ma dużo kalorii?
Kurtosz – co to takiego?
Kurtosz to przekąska pochodząca z Węgier, ale można ją spotkać także na Słowacji czy w Czechach. Swoją inną nazwę – ciasto kominowe – zawdzięcza walcowatemu kształtowi przypominającemu komin. Inne nazwy to zwijacz i pączek drożdżowy. Kurtosz powstaje z mąki, mleka, drożdży i masła. Z tych składników przygotowuje się ciasto. Wyrabia się z niego długie paski, które są nawijane na zwilżone tłuszczem specjalne, drewniane lub metalowe wałki. Ciasto następnie jest wypiekane przez około 5 minut. Tradycyjnie przed upieczeniem nawinięte na wałki ciasto jest polewane masłem i posypywane cukrem. W czasie pieczenia powstaje chrupiąca i słodka skórka ze skarmelizowanym cukrem. Kurtosze serwowane współcześnie są po upieczeniu obtaczane w różnych posypkach. Dużą popularnością cieszą się kurtosze w czekoladzie z dodatkiem orzechów czy wiórków kokosowych, a także z cynamonową posypką. Kurtosze są świeżo wypiekane i podawane jeszcze ciepłe, ponieważ właśnie w takim wydaniu smakują najlepiej.
Kurtosz – historia powstania
Historia kurtosza sięga najprawdopodobniej XVII wieku, choć niektóre źródła podają, że kurtosze znane były już w wieku XV. Kurtoszkalacz, czyli kürtőkalács, występuje jako danie w kucharskiej książce z 1723 roku. Pierwsze kurtosze pieczone były nad rozżarzonym węglem drzewnym. Słodkie smakołyki szybko podbiły Węgry i Austrię, dotarły także na Słowację, gdzie do ich rozpowszechnienia przyczynił się węgierski cukiernik, który zamieszkał w miejscowości Skalica.
Obecnie kurtosze to hit jarmarków, dożynek i innych tradycyjnych imprez. Coraz częściej można je spotkać również w cukierniach. Serwowane są nie tylko w wersji na słodko, ale i na wytrawnie. Kurtosze można smakować z serem, ziołami, grzybami, a nawet z kiełbasą. Na pewno każdy przepis na kurtosz znajdzie swoich zwolenników. W Polsce kurtosze są coraz częściej spotykane, jednak warto wybrać się do Węgier, by spróbować ich w tamtejszym klimacie, najlepiej z sentymentalnym widokiem na Dunaj.
Kurtosz – kalorie
100 gramów kurtoszkołacza to około 314 kalorii. Zazwyczaj porcja waży około 120 gramów, a zatem jeden taki przysmak to aż 376 kalorii. To całkiem sporo dla osób, które są na diecie. Warto pamiętać, że kaloryczność kurtosza będzie się różniła w zależności od dodatków, na które zdecyduje się dana osoba. Choć jeden kurtosz zjedzony raz w roku na pewno nikomu nie zaszkodzi, nawet osobom na diecie.
Kurtoszkołacz – przepis
Każdy, kto wyrabia kurtosze, ma swój przepis na ciasto ,będący jest jego sekretną recepturą. Dotyczy to zwłaszcza osób, które zarabiają na produkowaniu tej przekąski. Przygotowanie kurtosza jest jednak możliwe także w domowym zaciszu. Nie jest to zadanie trudne, wystarczy jedynie mieć odrobinę chęci, pamiętać o podstawowych składnikach i wałkach, na które będzie nawijane ciasto. Oto najlepszy przepis na kurtosz węgierski na słodko:
Składniki (na około 8 porcji):
- 500 g mąki pszennej,
- 2 łyżki cukru pudru,
- 1 szklanka mleka,
- 2 jaja,
- 30 g drożdży,
- 75 g miękkiego masła,
- 8 łyżeczek oliwy.
Składniki do posypywania:
- 8 łyżek masła,
- 1 łyżka cynamonu,
- 2 łyżki cukru białego,
- 6 łyżek cukru trzcinowego,
- 2 łyżki zmielonych orzechów włoskich,
- 2 łyżki wiórków kokosowych,
- 3 łyżki kolorowej posypki do ciast.
Przygotowanie:
1. Przygotuj zaczyn z drożdży, 1 łyżki cukru, 2 łyżek ciepłego mleka i kilku łyżek mąki.
2. Przykryj zaczyn ściereczką.
3. Odstaw w ciepłe miejsce na około pół godziny.
4. Dodaj resztę mąki, cukru, a także mleko, jaja i masło.
5. Wyrabiaj ciasto.
6. Odstaw ciasto na mniej więcej godzinę, najlepiej do czasu, aż podwoi swoją objętość.
7. Rozgrzej piekarnik do 180℃.
8. Podziel ciasto na dwie części.
9. Z każdej z nich formuj paski o grubości około 3 centymetrów.
10. Paski nawijaj na drewniane wałki nasmarowane oliwą.
11. Przygotuj składniki do posypywania.
12. Roztop masło.
13. Nawinięte na wałki ciasto polewaj masłem i posypuj preferowanymi dodatkami.
14. Wyłóż blachę do pieczenia papierem.
15. Wałki ustaw na blasze w pozycji pionowej.
16. Wstaw ciasto do piekarnika na około 15–20 minut.
17. Piecz do momentu, aż kurtosze staną się rumiane.
W podobny sposób można przygotować kurtosze wytrawnie. Zamiast 2 łyżek cukru pudru wystarczy dać 1 łyżeczkę. Oprócz tego warto ciasto doprawić solą i pieprzem oraz ulubionymi przyprawami. Kurtosz na wytrawnie będzie smakował wyśmienicie z dodatkiem kminku i ziół takich jak bazylia czy oregano. Warto spróbować kurtosza z dodatkami, które zazwyczaj spotyka się w pizzy, jak parmezan, oliwki czy suszone pomidory. Osobom, które preferują swojskie klimaty, można polecić kurtosze z kiełbasą bądź grzybami.
Zobacz wideo: Kurtoszkołacze w kuchni DDTVN
Zobacz też:
Słodkie drożdżówki dla smakoszy domowych wypieków. Sprawdzone przepisy Bartka Boratyna
Ciasto czekoladowe, pieczony łosoś, sałatka jajeczna i inne nietypowe przepisy z majonezem
Tarta grzechu warta. Poznaj słodkie przepisy Joanny Juhnke
Autor: Adrian Adamczyk