Mada'in Salih (lub też Mada'in Saleh) to niewielkie miasto w Arabii Saudyjskiej, w prowincji Medyna. Położone jest u podnóży pasma górskiego Harrat al-Uwajrid, w krainie historycznej Hidżaz, ok. 20 km od miasteczka Al-Ula. To właśnie tu znajdują się ruiny starożytnych budowli, które w 2008 roku zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO jako pierwszy taki obiekt w Arabii Saudyjskiej.
Odkrycie Mada'in Salih
Zapewne samo miasteczko, jak i jego okolica, pozostałyby dla świata nieznane, gdyby nie brytyjski podróżnik, Charles Montagu Doughty. Naukowiec w 1876 roku podczas podróży po Arabii Saudyjskiej zatrzymał się w Medynie i przez pewien czas intensywnie badał tajemnicze budowle. Swoje obserwacje i badania opisał w książce "Travels in Arabia Deserta". Ta niezwykła publikacja, zwana wśród archeologów "biblią Arabii", stała się impulsem do badań nad ruinami Mada'in Salih.
Co przedstawiają budowle Mada'in Salih?
Ruiny Mada'in Salih to kompleks monumentalnych konstrukcji wykutych w skałach piaskowca. Na powierzchni 10 m kw. znajduje się 111 grobowców, z czego 94 posada kunsztowne zdobienia. Na fasadach umieszczone zostały symbole ludzi i zwierząt. O tym, kto został pochowany w danym grobowcu, świadczy wielkość i ilość zdobień – zmarli wywodzący się z wyższych sfer społecznych spoczywali w najokazalszych mauzoleach, podczas gdy służbę i ubogich poddanych chowano w najskromniejszych grobach. Przy wejściach do niektórych z grobowców zostały umieszczone tabliczki z inskrypcją na temat zmarłego, a czasem także i osoby, która wykonała grobowiec.
Qabr al-Farid – samotny pałac Mada'in Salih
Największą i najokazalszą ze wszystkich budowli jest Qabr al-Farid, czyli "samotny pałac". Tę imponującą budowlę wyróżnia nie tylko jej rozmiar, ale także fakt, że została wybudowana na uboczu, w znacznej odległości od reszty grobowców. Samotny pałac cechuje także znacznie większa ilość zdobień. Podczas gdy fasady pozostałych grobowców zdobią 2 płaskie filary, Qabr al-Farid ma ich aż 4. Najistotniejszą kwestią jest wielkość grobowca. Czteropiętrowa budowla liczy 22 metry. Kto w nim spoczywał? Najprawdopodobniej nikt, bo grób pozostał niedokończony. Można jedynie spekulować, że powstał on na zamówienie rodziny królewskiej albo któregoś z przywódców duchownych.
Kim byli legendarni twórcy grobowców w Mada'in Salih?
Zdania na ten temat są bardzo podzielone. Naukowcy zgodnie uważają, że za powstanie zespołu grobowców odpowiedzialna była starożytna cywilizacja nabatejska. Lud Nabatejczyków żył w na tych ziemiach już w III w. p.n.e., a stolicą ich państwa była Petra, która do złudzenia przypomina kompleks ruin Mada'in Salih. Z tą tezą jednak nie chcą zgodzić się arabscy duchowni. W Koranie można znaleźć informację o tym, że w III w. p.n.e. tereny Mada'in Salih zamieszkiwali Samudyci. Nazwa miasta wywodzi się od imienia proroka, który został zesłany tam, żeby ostrzec niewierny lud przed boskim gniewem. Według świętej księgi islamu Samudyci ponieśli karę, ginąc na skutek trzęsienia ziemi i wybuchu z niebios. Ta straszna historia jest dla Arabów świadectwem boskiej kary. Warto jednak zaznaczyć, że poza Koranem nie ma żadnych naukowych dowodów na istnienie ludu Samudytów. Nie istnieją także dowody, które potwierdziłyby opisane w Koranie kataklizmy.
Mada'in Salih – podziemna metropolia?
Rocznie Mada'in Salih odwiedza tylko 40 tysięcy turystów. Jeszcze do niedawna kompleks ruin stał zupełnie niezabezpieczony, niszczejąc i popadając w ruinę. Opieszałość pracowników, którym zlecono prace konserwatorskie, wynikała między innymi z negatywnego nastawienia duchownych Arabii Saudyjskiej do ruin Mada'in Salih. Muzułmanie traktują słowa Koranu bardzo dosłownie, dlatego święcie wierzą, że ruiny Mada'in Salih faktycznie są przeklęte i nie powinno się ich ruszać. Owe zabobony mają dobrą stronę – dzięki nim mieszkańcy Arabii Saudyjskiej omijali dotąd Mada'in Salih szerokim łukiem, a to z kolei wpłynęło na doskonały stan każdej z zachowanych budowli. Niestety brak postępu w pracach konserwacyjnych sprawił, że mimo upływu lat o Mada'in Salih wciąż wiemy bardzo niewiele. Istnieją przypuszczenia, że grobowce są jedynie niewielkim fragmentem ukrytego w piasku skalnego miasta Nabatejczyków…
Jest nadzieja, że już niedługo dowiemy się prawdy na temat powstania grobowców Mada'in Salih. Muhammad ibn Salman, następca tronu Arabii Saudyjskiej, zlecił Francji wykonanie prac konserwacyjnych, które mają na celu przeistoczenie zaniedbanych ruin w światowej sławy zabytek na miarę jordańskiej Petry. Na ich wynik trzeba będzie jednak poczekać kilka lat.
Zobacz wideo: Wycieczka po ruinach starożytnego miasta Hegra:
Zobacz też:
- Po przejściu na emeryturę zaczął budować modele statków. Jeden z jego pokoi wygląda jak kajuta
- Rzuciła wszystko i wyjechała na... Malediwy. "To miejsce stało się moim domem"
- Pustynia wielkości Francji, mleko z wielbłąda i sokoły z własnym paszportem, czyli Michał Cessanis na kawce u Beduinów
Autor: Adrian Adamczyk