Gdzie najczęściej występują strzyżaki i czym grozi nam kontakt z tymi insektami? Czym różnią się od kleszczy i dlaczego najczęściej atakują osoby o ciemnych włosach i mające ubranie w ciemnych kolorach?
Strzyżaki "latające kleszcze" - gdzie i kiedy występują?
Nazywane "latającymi kleszczami" strzyżaki sarnie występują najliczniej w lasach i ich pobliżu. Pojawiają się wiosną i bywają uciążliwe przez całe lato, a także ciepłą jesienią. Ich głównym pożywieniem jest krew leśnych zwierząt, najczęściej saren. Stąd też ich druga nazwa - sarniak. Jeżeli w pobliżu znajdują się ludzie, również mogą paść ofiarą strzyżaków. Co gorsza, zdarza się, że obsiadają osobę całą chmarą i ciężko jest je wtedy z siebie zdjąć. Latające kleszcze wplątują się często we włosy i wtedy trudniej je wyjąć.
Michał Wieciech, Nadleśnictwo Niepołomice:
Jest to gatunek, który występuje w naszych lasach od zawsze. Związany jest z jeleniami, sarnami... można go spotkać tam, gdzie występują te zwierzęta.
Jakie owady mogą nas pogryźć?
Czy kleszcze mają skrzydła?
Dr hab. Stanisłąw Knutelski, Wydział Biologii UJ, Centrum Edukacji Przyrodniczej UJ:
- W Polsce są aktualnie dwa gatunki strzyżaka. Należy on do muchówek. Związek z kleszczami ma o tyle, że należą do tego samego typu - stawonogi. Natomiast kleszcze nigdy nie miały i nie mają skrzydeł, w związku z tym nie mogą latać. Strzyżak przekłuwa skórę, nakłuwa naczynie krwionośne i wypija krew. Taki wampir można powiedzieć.
Strzyżak sarni/jeleni - jak wygląda "latający kleszcz"?
Strzyżak, zwany sarnim lub jelenim, bądź też "latającym kleszczem" to owad, który z wyglądu nieco przypomina kleszcza, ale posiada skrzydła. Inne jego nazwy to wesz jelenia, sarniak, żelazna mucha lub łowik. Jest niewielki, ma około 5-6 mm. Posiada skrzydła, płaskie, brązowe, twarde ciało i silne, zakończone czepnymi pazurami odnóża. Ze względu na twardość pancerza strzyżaka, trudno jest go rozgnieść, w związku z tym bywa nazywane "muchą żelazną".
Żywią się przede wszystkim krwią takich zwierząt jak sarny, daniele czy jelenie, ale nie tylko. Mogą też wpić się w skórę człowieka. Wtedy zrzucają skrzydła i pozostają na swoim żywicielu. Ich cechy fizyczne pozwalają mocno przyczepić się do skóry lub włosów człowieka lub zwierzęcia, a ich pozbycie się może powodować trudności, a ukąszenia silny ból. Dlatego właśnie latające strzyżaki bywają mylone z kleszczami.
Strzyżaki a kleszcze - czym się różnią?
Jak już wiemy, kleszcze i strzyżaki to nie to samo. Strzyżaki to latające owady, należące do muchówek, które mają 3 pary odnóży i choć mogą ugryźć, pić krew i pozostawić bolesny ślad - nie przenoszą boreliozy. Mogą jednak przenosić bakterie powodujące choroby i zmiany skórne utrzymujące się przez klika miesięcy, a nawet rok, a także wywołać reakcje alergiczne.
Natomiast kleszcz to pajęczak. Ma więcej niż strzyżak, bo 4 pary odnóży. Poza tym nie posiada skrzydeł, nie lata i jest dużo bardziej niebezpieczny zarówno dla zwierząt, jak i ludzi. Kleszcz może zarazić nas m.in. boreliozą i odkleszczowym zapaleniem opon mózgowych.
Jak się chronić przed strzyżakami - latającymi kleszczami?
Nie udowodniono, aby powszechnie dostępne środki odstraszające komary, kleszcze czy inne gryzące owady, działały również na "latające kleszcze". Zaleca się jednak białe/jasne ubrania na leśne wędrówki, ponieważ strzyżaki szukając potencjalnego żywiciela, kierują się również jego ciemnym umaszczeniem. Owady te na odnóżach mają haczyki, przez co jest je bardzo ciężko zdjąć nawet ze skóry. Idąc do lasu czy na łąkę można założyć przylegająca odzież, dzięki czemu zmniejszymy szansę na wejście strzyżaka pod ubranie.
Ukąszenie przez "latającego kleszcza" - czy jest groźne?
Ukąszenie strzyżaka jest bolesne, może także powodować swędzenie i objawy przypominające reakcję alergiczną. Owad jest na tyle niewielki, że może wejść nawet w najmniejsze otwory w naszym ciele. Strzyżaki gryzą w celu zdobycia pożywienia jakim jest krew. Mogą również składać jaja na ciele swojego żywiciela, jednak taka sytuacja dotyczy jedynie zwierząt - saren, jeleni lub łosi. Miejsce ugryzienia po "latającym komarze" początkowo swędzi, a następnie może stać się bolesna. Grudka, przypominająca nieco ugryzienie komara, może utrzymywać się przez około 2-3 tygodnie nawet do roku.
Jesteśmy serwisem kobiecym i tworzymy dla Was treści związane ze stylem życia. Pamiętamy jednak o sytuacji w Ukrainie. Chcesz pomóc? Sprawdź, co możesz zrobić. Pomoc. Informacje. Porady.
Zobacz także:
- Wysyp "latających kleszczy" w Polsce. Czy są groźne?
- Jak chronić się przed kleszczami? Lekarz mówi o najważniejszych zasadach
- Mapa kleszczy w Polsce. Gdzie jest ich najwięcej?
Zobacz video Lasów Państwowych dotyczące różnic między kleszczem a strzyżakiem
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: Karl Ander Adami/Getty Images