Smog to zjawisko, o którym coraz częściej można przeczytać w prasie codziennej, a nie tylko w specjalistycznej. Problem występowania smogu dotyczy wielu państw na świecie. Jedną z ciekawostek o smogu jest fakt, że na 50 najbardziej zanieczyszczonych miast UE ponad połowa znajduje się w Polsce. Wiele z wywołanych smogiem schorzeń jest chorobami śmiertelnymi. Co jeszcze warto wiedzieć o niebezpiecznym smogu? Jak walczyć ze smogiem?
Jak zbadać powietrze?
Podręczny czujnik pyłu, które zaprezentowali nam Adam Szede i Marcin Fisior, potrafi na bieżąco ocenić jakość powietrza, którym w tej chwili oddychamy. Czujnik jest nieduży i można go mieć cały czas pod ręką.
Adam Szede:
Od 36 lat zajmowałem się w instytucie rozwojem techniki pomiarowej. Głównie dla górnictwa. Rezultaty prac badawczych nie idą na półkę. Maja one odzwierciedlenie w codziennym życiu.
Marcin Fisior:
Pyłomierz bada powietrze, które mnie otacza. Jest bardzo prostym urządzeniem. Po włączeniu, po kilku sekundach, informuje nas jaka jest jakość powietrza.
Z czego powstaje smog? Z czego się składa?
Smog jest zjawiskiem atmosferycznym, które występuje w sytuacji, gdy duża ilość dymu, spalin i pokrewnych zanieczyszczeń gazowych miesza się z mgłą. Problem smogu jest najbardziej niebezpieczny jesienią i zimą, bo to właśnie w tym okresie wytwarzanych jest więcej zanieczyszczeń (m.in. przez emisję dymów z pieców kamienic oraz domów jedno- i wielorodzinnych) i w naturalny sposób częściej dochodzi do intensywnego zamglenia. Jak rozpoznać, czy ma się do czynienia ze smogiem, czy mgłą? Poprzez swobodę oddychania – we mgle oddychanie jest łatwiejsze. Różnica między smogiem a mgłą występuje także w zakresie zapachu i koloru – smog ma nieprzyjemny zapach i ciemniejszą barwę.
Z czego składa się smog i w jaki sposób powstaje? Smog składa się z zanieczyszczeń, które utrzymują się na niskim poziomie. Ze względu na geografię smog najłatwiej powstaje w kotlinach i na terenach otoczonych pasmami górskimi. Wyróżnia się dwa główne rodzaje smogu – smog londyński i smog typu Los Angeles. Pierwszy pojawia się podczas inwersji temperatur w umiarkowanej strefie klimatycznej. Występuje zwykle późną jesienią i zimą. W skład tego typu smogu wchodzą takie związki chemiczne (zanieczyszczenia), jak m.in.: dwutlenek siarki, tlenki węgla i azotu oraz sadza. Smog ten może zamieniać się w ciężko opadający pył, który po dostaniu się do dróg oddechowych człowieka nie tylko utrudnia oddychanie, lecz w skrajnym przypadku może nawet doprowadzić do uduszenia się. Pojawiający się nawet latem smog typu Los Angeles występuje zwykle w strefach subtropikalnych (choć nie tylko). Również składa się z tlenków węgla i azotu, a także innych ciężkich węglowodorów. W wyniku reakcji fotochemicznych związki te mogą ulec przekształceniu w azotan nadtlenku acetylu, ozon lub aldehydy.
Smog a zdrowie: czy faktycznie jest się czego obawiać? Możliwe konsekwencje zdrowotne
Badania nad wpływem zanieczyszczeń powietrza na zdrowie człowieka jasno obrazują, ile chorób jest w stanie spowodować smog. Osoby, które nie wierzą w szkodliwość smogu, powinny zapoznać się z tragicznymi konsekwencjami tzw. wielkiego smogu londyńskiego z 1952 roku, na którego skutek ponad 12 tysięcy ludzi straciło życie. Na działanie smogu najbardziej narażone są dwa układy – oddechowy i krwionośny. Do głównych chorób i problemów zdrowotnych wywołanych smogiem zaliczyć należy astmę, przewlekłe choroby płuc, zawał, choroby wieńcowe, miażdżycę tętnic, udary, wylewy, depresję, trwałe obniżenie poziomu inteligencji (IQ), bezpłodność oraz przedwczesne porody lub poronienia. Smog sprzyja również powstawaniu różnego rodzaju nowotworów (również tzw. nowotworów złośliwych).
Smog – jak z nim walczyć? Sposoby zapobiegania
Jak walczyć ze smogiem? Czy taka walka może zakończyć się sukcesem? Głównym sposobem walki ze smogiem jest odpowiednia prewencja. Zapobieganie smogowi powinno być realizowane poprzez redukcję poziomu emisji spalin. Ze względu na to, że wiele zanieczyszczeń jest wytwarzane przez tysiące domów i kamienic, które w okresie jesienno-zimowym wciąż są ogrzewane m.in. za pomocą węgla (lub rzeczy nieprzeznaczonych do spalania), na rzecz walki ze smogiem dofinansowuje się wymianę instalacji cieplnej, zwłaszcza pieców kaflowych na ogrzewanie centralne (gazowe).
Chcąc zapobiec utracie zdrowia, należy sprawdzać stan powietrza na ogólnodostępnych (m.in. ministerialnych) stronach internetowych. W przypadku wysokiego poziomu smogu bieganie lub każda inna aktywność powinna być ograniczona (bieganie w smogu nie przyczyni się do uzyskania lepszej kondycji).
Smog: ciekawostki
Ciekawostki dotyczące tego zjawiska, niestety, wcale nie napawają optymizmem:
- Ponad połowa z 50 najbardziej zanieczyszczonych miast w Unii Europejskiej znajduje się w Polsce.
- Istnieje zjawisko zwane elektrosmogiem, które powstaje w wyniku zanieczyszczenia na terenie promieniowania elektromagnetycznego.
- Widoczność w niektórych chińskich miastach, w których występuje smog, sięga zaledwie ok. 10 metrów.
>>> Czytaj na zdrowie.tvn.pl:
- Jak prawidłowo używać oczyszczacza powietrza?
- Masz uczulenie na kurz? Sprawdź, jak skutecznie z nim walczyć!
- Oczyszczacz powietrza w samochodzie – dlaczego warto posiadać takie urządzenie?
Autor: Bernadetta Jeleń