Content: Drzewo topola wywodzi się z rodziny wierzbowatych. Podobnie jak wierzby rośnie bardzo szybko i wyłącznie na półkuli północnej. Lubi wilgotne środowisko, nadrzeczne lasy oraz żyzną glebę. Żyje stosunkowo krótko. Większość gatunków przeżywa tylko 100–200 lat (biała i czarna topola to rekordzistki: dożywają 300 lat). Na szczęście drzewa szybko się mnożą, kiełkujące nasiona mają puch ułatwiający rozsiewanie. Topola zwykle jest wysoka (niektóre odmiany przekraczają 35 m wysokości, są majestatyczne i potężne), jej pień (o średnicy nawet do 2,5 m) jest prosty z mocnymi ukośnymi konarami. Im wyżej, tym gałęzie stają się prostsze – tak zbudowana jest topola. Liście są pojedyncze, przybierają różne formy, każda odmiana ma nieco inne.
Topola – ciekawostki
Z ciekawostek, dotyczących tych drzew rosnących w Polsce, warto wymienić najwyższą topolę, którą jest topola czarna – rośnie na warszawskich Bielanach i mierzy aż 45 metrów. Natomiast najgrubsza w Polsce jest topola biała (spotkamy ją w Lesznie k. Warszawy). Wyobraźmy sobie drzewo o obwodzie 10,53 m (średnica 3,35)! Zakłada się, że jest to najgrubsze drzewo w naszym kraju, zaraz po platanie, który rośnie w Chojnie. Jednak obwód topoli mierzony przy samej ziemi (aż 14 m) pozwala nam właśnie topolę wskazać jako najgrubsze drzewo w Polsce.
Topola – odmiany
Wyróżnia się aż ok. 35 odmian topoli. Już same ich nazwy świadczą o dużej różnorodności, a co za tym idzie – o wielu możliwościach wykorzystania. Czasem nawet słyszymy zdanie "topola – energetyczna roślina". Nie ma to oczywiście nic wspólnego z "energią drzew", czy szamanizmem. Obecnie głównym sposobem użycia drewna topoli jest cel energetyczny, a więc spalanie. Drzewo to jest niewystarczająco twarde i zbyt kruche, aby drewna można użyć przy produkcji mebli lub potrzebnych elementów konstrukcyjnych. Wykorzystujemy je za to przy produkcji papieru, celulozy, a nawet zapałek.
Gatunki topoli w Polsce
W Polsce spotykamy trzy podstawowe gatunki topoli: topola czarna, topola biała i topola osika. Jedną z popularniejszych odmian ozdobnych jest topola włoska, która jest rodzajem topoli czarnej i możemy ją uprawiać w ogrodzie. Mamy również topolę drżącą, topolę zwyczajną, topolę berlińską, topolę królewską, a nawet topolę chińską. Innymi, ciekawszymi rodzajami są mieszanki z topolami amerykańskimi (topola kanadyjska, topola balsamiczna). Okazy tej ostatniej charakteryzują się specyficznym, dosyć silnym zapachem, który roślina wydziela podczas rozwijania się pąków i młodych liści. Na szczęście alergiczne pylenie topoli to jedynie plotki. Pyłek ten nie uczula.
Topola w twoim ogrodzie
Topola to drzewo często niedoceniane, jeśli chodzi o walory estetyczne. Jednak coraz częściej smukłe odmiany spotkać można w parkach i ogrodach. Topole nie są wymagające w uprawie. Stanowisko drzewa powinno być słoneczne, gleba raczej żyzna. Topole w uprawie ogrodowej również kochają wilgoć.
Jeśli już zdecydujemy się na uprawę topoli, powinniśmy przede wszystkim wiedzieć, jak ją posadzić. Potrzebny będzie nam dół (objętość minimum 1m3), w którym przekopujemy dno i kruszymy ziemię przy ściankach. Ważne jest użycie podpory, której nie ustawiamy w samym środku. W dole umieszczamy drzewo. Zasypujemy i mocno udeptujemy ziemię, na koniec intensywnie podlewamy. Pamiętamy o przywiązaniu drzewa do podpory! Najlepiej jeśli nie posadzimy topoli przy domu, tarasie, ulicy, ponieważ ze względu na wspomniany wyżej szybki wzrost – korzenie zagrażałyby budowlom i innym elementom infrastruktury.
Duże okazy dobrze jest sadzić jesienią. Lepszym sposobem (skuteczniejszym, a więc również efektywniejszym) jest sadzenie sadzonek albo młodych drzewek. Robimy to na wiosnę. Młode topole rosną bardzo szybko i łatwiej nad nimi zapanować.
Posadziliśmy drzewo, teraz trzeba o nie systematycznie dbać. Bardzo istotne jest cięcie formujące topolę. Dzięki temu uzyskamy pożądany efekt estetyczny w naszym ogrodzie. Po zasadzeniu trzymamy się jedynie osi głównej; odcinamy wszystkie pędy, aby nie konkurowały z tym najważniejszym. Jeśli od nasady formuje się pożądana gałąź, nie wymaga specjalnego cięcia. Jeśli jednak pojawią się inne, niechciane, obcinamy pędy poniżej korony. Suche gałęzie zdecydowanie i jak najszybciej usuwamy. Topola jest drzewem bardzo odpornym na pozbawianie jej niechcianych przez nas gałęzi, więc nie mamy się czego obawiać w trakcie cięć formujących. Najbezpieczniej jest ściąć topolę po góra 35–40 latach.
Właściwości lecznicze
Należałoby jeszcze wymienić właściwości lecznicze, jakie ma czarna topola. Kora jest koloru ciemnobrunatnego, im drzewo starsze (a przypominamy, że jednym z krócej żyjących drzew o podobnych gabarytach jest właśnie topola), kora ciemnieje i jest bardziej spękana. To z pozoru mroczne drzewo jest świetnym środkiem, które uśmierzy ból czy pomoże leczyć organizm z niektórych chorób. Zbawienne są pączki topoli, które należy zebrać wczesną wiosną z zerwanych gałęzi. Używamy tylko tych, które jeszcze nie pękły (suszymy je w temperaturze 30 st. C). Wywar z nich wykazuje działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe. Polecany jest również w leczeniu schorzeń układu moczowego. Łagodzi bóle stawów, nerwobóle, przyspiesza gojenie się ran, przynosi ulgę w przypadku żylakowego owrzodzenia nóg.
Zobacz też:
Jak stworzyć ziołowy ogródek? Wystarczy przestrzegać prostych zasad
Skalniak jako ozdoba przydomowego ogrodu. Jakie rośliny na skalniak wybrać?
Jak podlewać kwiaty, tak żeby ich nie przelać? Poznaj sprytne triki
Zobacz wideo: Kwitnące drzewa w ogrodzie
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: iStockphoto