Nieszpułka to małe drzewo lub krzew. Dorasta do wysokości 5 metrów. Kwitnie na biało, a następnie wydaje owoce, z których można przyrządzić ciekawe przetwory. W Polsce od jakiegoś czasu niesłusznie zapomniana, częściej wykorzystywana w charakterze ozdobnym.
Nieszpułka – uprawa
Nieszpułka zwyczajna wyróżnia się przede wszystkim owocami i spektakularnym kwitnieniem. Jej liście są duże, lancetowate. Są zielone, mają żółte lub srebrne paski. Od spodu są biało omszone. Jesienią natomiast przebarwiają się na żółto.
Kwiaty nieszpułki są samopylne. Pięciopłatkowe, osiągają rozmiar do 5 cm średnicy. Kolor kwiatów: biały lub ewentualnie kremowy. Sam proces kwitnienia ma miejsce stosunkowo późno, na przełomie maja i czerwca. Owoce nieszpułki są kuliste bądź gruszkowate. Osiągają wielkość do 4 cm średnicy. Z jednego drzewa można zebrać od 20 do 40 kg owoców.
Nieszpułka zwyczajna rzadko choruje. Czasami atakują ją mszyce. Mogą porazić ją także grzyby wywołujące zgniliznę. Nieszpułkę atakuje także mączniak prawdziwy.
Najbardziej popularne odmiany nieszpułki to:
· Nottingham – nieszpułka o drobnych owocach,
· Dutch Giant – charakteryzujące się spłaszczonymi owocami,
· Süssmispel – nieszpułka o wyjątkowo smacznych i słodkich owocach.
Nieszpułka jadalna – do czego owoce?
Nieszpułka jadalna wydaje owoce, które na samym początku, bezpośrednio po zerwaniu we wrześniu lub październiku, nie nadają się do konsumpcji. Są po prostu twarde, kosmate i kwaśne. Należy odłożyć je na 2-4 tygodnie i dopiero wtedy jeść. Owoce dojrzewają dopiero po zerwaniu z drzewa. Bezpośrednio po zerwaniu owoce nadają się na marynaty i nalewki.
Według niektórych naukowców, o woce nieszpułki jadalnej zawierają naturalne antyoksydanty , a więc wykazują również działanie przeciwnowotworowe. Zawierają również fosfor, potas, wapń, magnez i to w dawkach znacznie większych niż na przykład jabłka.
Owoce nieszpułki jadalnej można jeść na surowo (po odpowiednim czasie). Można również przygotować z nich kompot lub konfiturę, marmoladę, dżem. Jeszcze niedawno suszone owoce nieszpułki wykorzystywano jako dodatek do ciast.
Nieszpułka – sadzonki
Nieszpułka lubi przede wszystkim lekko wilgotne i nasłonecznione stanowiska. Im lepsze stanowisko, tym większe owoce. Nieszpułka zwyczajna rośnie przede wszystkim w glebach żyznych.
Nieszpułkę rozmnaża się na trzy sposoby:
1. generatywnie z nasion,
2. wegetatywnie przez szczepienie,
3. wegetatywnie przez okulizację na podkładkach z gruszy lub pigwy.
Dwa ostatnie sposoby wykorzystuje się przy typach wielkoowocowych. Młode drzewka – sadzonki nieszpułki – sadzimy przy palikach i koniecznie okrywamy na zimę. Podczas dużego mrozu roślina może przemarznąć. Młode sadzonki i kilkuletnie rośliny nie wymagają specjalnego cięcia, wystarczy usunięcie chorych i uszkodzonych gałązek. Specjalnego nawożenia również tutaj nie trzeba. Wystarczy naturalny kompost raz na 4 lata.
Nieszpułka zwyczajna w Polsce
Nieszpułka zwyczajna była bardzo znanym krzewem w średniowieczu, natomiast obecnie mało kto o niej pamięta. W Polsce jego uprawa jest obecnie mało popularna. Dziwi to szczególnie w kontekście małych wymagań tej rośliny, jej właściwości dekoracyjnych, a także cennych wartości odżywczych, jakie mają jej owoce. Nieszpułka zwyczajna dobrze radzi sobie również z polskimi mrozami . Ze względu na opóźniony czas kwitnienia (koniec maja) nie grożą jej przymrozki.
Nieszpułka zwyczajna nadaje się do ogrodów , szczególnie mniejszych. Można uprawiać ją w grupie drzew lub innych krzewów, natomiast dobrze prezentuje się rosnąca samodzielnie na trawniku. Nieszpułka to oczywiście konieczny element ogrodów japońskich. Dobrze komponuje się z innymi kwitnącymi krzewami, np. kolkwicją chińską.
Nieszpułka – gdzie kupić?
Nieszpułka jadalna – sadzonki można kupić w szkółkach roślin owocowych. W Polsce, wśród ogrodników, szczególnie popularna zdaje się być odmiana Mespilus Germanica , z której owoców podobno można uzyskać genialną marmoladę. Ze względu na małą popularność rośliny, nie w każdej szkółce możemy ją znaleźć. Bez większego problemu zrobimy to jednak z internecie. Część szkółek oferuje już możliwość dostarczenia sadzonki do domu.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN