Grażyna Wolszczak brała udział w posiedzeniu zespołu parlamentarnego Polska Wodorowa w Brukseli. W spotkaniu uczestniczyli także przedstawiciele rządu, parlamentu, komisji europejskiej i spółek skarbu państwa.
Byłam tam w roli polskiego obywatela, który apelował do polskich mocodawców, żeby coś zrobili w sprawie czystego powietrza i czystego środowiska.
- powiedziała.
Pozwy w sprawie smogu
W listopadzie 2018 roku Grażyna Wolszczak pozwała Skarb Państwa za niewystarczającą walkę ze smogiem. Aktorka domagała się 5 tys. złotych zadośćuczynienia na wskazany przez nią cel charytatywny. Pozew uzasadniła tym, że z powodu złej jakości powietrza musiała zrezygnować między innymi z aktywności fizycznej na dworze, otwierania okien, kiedy jest duszno, co ogranicza jej prawo do wolności. Podkreśliła również, że z powodu smogu niepokoi się o zdrowie własne i swoich najbliższych.
Reprezentujący Skarb Państwa pełnomocnicy twierdzili, że pozew jest bezzasadny, ponieważ aktorka jest zdrowa.
24 stycznia 2019 roku warszawski sąd przyznał rację Grażynie Wolszczak i nakazał Skarbowi Państwa zapłatę 5 tys. zł. Zgodnie z jej wolą pieniądze mają trafić do stowarzyszenia, które walczy z chorobami onkologicznymi.
Sąd orzekł, że Polska należy do państw, które na przestrzeni lat są najbardziej zanieczyszczone w Unii Europejskiej, a tymczasem z przepisów prawa dotyczących jakości powietrza jasno wynika, iż kraje UE są zobowiązane do dbania o jego stan.
Sąd podkreślił również, że co prawda Skarb Państwa podejmował działania mające na celu poprawę jakości powietrza, ale większość z nich była opóźniona albo nieskuteczna.
Uzasadniając wyrok, sąd stwierdził również:
W przepisach prawa krajowego nie zapewniono skutecznej realizacji celów dyrektywy UE. Sąd nie miał wątpliwości, że brak skutecznych działań narusza dobra osobiste powódki, w szczególności prawo do korzystania z walorów nieskażonego środowiska naturalnego oraz prawo do wolności poprzez ograniczenie aktywności na świeżym powietrzu.
Wyrok nie jest prawomocny. Rzecznik Ministerstwa Środowiska Aleksander Brzózka już zapowiedziała, że w tej sprawie prawdopodobnie zostanie wniesiona apelacja.
Grażyna Wolszczak nie jest jedyną osobą, która w ten sposób postanowiła walczyć ze złym stanem powietrza. Indywidualne pozwy w związku z niewystarczającą walką ze smogiem przeciw Skarbowi Państwa złożyli również m.in.: Zofia Czerwińska, Jerzy Stuhr, Mariusz Szczygieł i Katarzyna Ankudowicz. Artyści domagają się na przykład zwrotu kosztów maseczek antysmogowych i oczyszczaczy powietrza.
Jak powiedziała w Dzień Dobry TVN Grażyna Wolszczak, każda osoba, która chce, aby w Polsce jakość powietrza się poprawiła, może dołączyć się do pozwu zbiorowego:
Tylko realna nasza siła spowoduje, że Państwo będzie musiało zrobić coś realnego, a nie udawanego
Jakość powietrza w Polsce
Polska wciąż jest jednym z państw Unii Europejskiej z najgorszą jakością powietrza. Główną tego przyczyną jest emisja pyłów zawieszonych i benzo(a)pirenu z domowych pieców i kotłowni węglowych, w których spalanie węgla odbywa się w nieefektywny sposób. Wśród ok. 3 tys. miast z całego świata, według danych WHO za lata 2012-2015, w pierwszej setce najbardziej zanieczyszczonych państw europejskich pod względem PM10 znajdowało się aż 45 polskich miast.
Według Najwyższej Izby Kontroli, działania odpowiednich ministerstw oraz samorządów, z wyjątkiem nielicznych przypadków, były do tej pory daleko niewystarczające. NIK alarmuje, że osiągnięcie wymaganych poziomów redukcji emisji pyłów i benzo(a)pirenu z sektora komunalno-bytowego, przy obecnym tempie działań, może zająć w skali poszczególnych województw Polski od 24 do prawie 100 lat.
Zobacz także:
Z pobudek patriotycznych pozwali Polskę za smog
Coraz więcej osób pozywa Skarb Państwa za smog
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN