Dzień dobry. Od 4 lat nie jem glutenu, ponieważ mam nietolerancję. Czy jest szansa, że kiedyś znów zacznę go jeść?
- Dietetyczka sportowa Sylwia Maksym: Jeśli została stwierdzona nietolerancja, to niestety jedynym sposobem na utrzymanie dobrego zdrowia jest prowadzenie diety bezglutenowej przez całe życie. Proszę pamiętać o prowadzeniu diety doborowej, zawierającej różne źródła węglowodanów bezglutenowych, warzyw, owoców, roślin strączkowych, produktów bogatych w białko i zdrowych tłuszczów.
Mam pytanie czy jeśli mam niedoczynność tarczycy to powinienem spożywać gluten?
- S.M.: Nie, nie ma takiego wskazania, by przy niedoczynności tarczycy wykluczać bądź ograniczać gluten. Najważniejsza jest pełnowartościowa dieta, szczególnie bogata w składniki mineralne i witaminy, które są kluczowe w utrzymaniu dobrej kondycji zdrowia.
S.M.: Czy chorując na celiakię przy diecie bezglutenowej mogę mieć niedobory witamin?
- W przypadku prowadzenia niedoborowej diety, zawierającej produkty głównie wysokoprzetworzone, tym samym bogate w tłuszcze nasycone, dodatkowe cukry, niskie ilości składników mineralnych i witamin - to tak, taka dieta bezglutenowa może być niedoborowa. Proszę pamiętać o kluczowym składniku każdej diety, jakim są warzywa, owoce, zdrowe tłuszcze tj. oliwa z oliwek, pestki, nasiona, wartościowe źródła białka, czyli rośliny strączkowe, chudy nabiał, chude mięso i tłuste ryby, a także w tym przypadku wartościowe zboże, naturalnie - bezglutenowe tj. komosa ryżowa, czy amarantus.
Czy objawy nietolerancji na gluten mogą się różnić od tych opisanych w internecie? Byłam już u kilku lekarzy i tylko jeden z nich zalecił wykluczenie glutenu z diety. Ale żadnych badań mi nie zlecono.
- S.M.: Mimo wszystko radziłabym udać się do lekarza pierwszego kontaktu, który po wykonaniu dokładnego wywiadu żywieniowego i zwróceniu uwagi na dolegliwości i objawy zaleci odpowiednie badania, bądź udanie się do gastroenterologa w celu wykonania dodatkowych badań potwierdzających, bądź wykluczających celiakię lub nieceliakalną nadwrażliwość na gluten.
Czy można samemu wyeliminować gluten z diety? Czy są tego jakieś konsekwencje?
- Jeśli nie ma ku temu wskazań, czyli nie została stwierdzona celiakia lub nieceliakalna nadwrażliwość na gluten, to przy nieprawidłowo skomponowanej diecie bezglutenowej możemy doprowadzić do niedożywienia organizmu, szczególnie jeśli chodzi o witaminy z grupy B, wartościowy błonnik, który naturalnie wspiera mikrobiotę jelitową, a także wartościowe składniki mineralne tj. cynk, potas, magnez, wapń i żelazo.
Co z glutenem przy SIBO, chorobach autoimmunologicznych, zapalnych? Sam mam wszystkie te choroby i wiem, że odstawienie glutenu jak i produktów mlecznych poprawia perystaltykę jelit, przez co poprawia się odporność, a za tym idzie wyciszenie stanów zapalnych w organizmie takich jak: objawy alergii, stany zapalne stawów i ich ból, swędzenie skóry. Były robione testy na celiakię, nietolerancję, alergie zbóż i nic nie wykryto. Nie jem inaczej, bo dziś można jeść wszystko przy diecie bez glutenu i nabiału normalnie. Począwszy od pączków a skończywszy na drożdżowym jak i słonych przekąskach
- Na chwilę obecną literatura poparta badaniami naukowymi potwierdza, iż przy wyżej wymienionych jednostkach chorobowych nie ma zasadności co do wykluczenia glutenu z diety. Kluczem jest stosowanie nieprzetworzonej bądź nisko przetworzonej diety, wspierającej zdrowie i dobre samopoczucie.
Mam syna chorego na celiakię i choroba trochę nas zmusiła również do jedzenia posiłków bezglutenowych. Sama mam duże zaparcia, czy to jest spowodowane brakiem spożywania glutenu?
- Prawidłowo skomponowana dieta, również bezglutenowa nie powinna prowadzić do zaparć. Proszę zwrócić uwagę na ilość błonnika w pańskiej diecie oraz ilości spożywanej wody.
Choruje na tarczyce od 30 lat. Najpierw choroba Gravesa-Basedowa, potem Hashimoto. Jadam pieczywo, głównie ciemne. Czy bardzo szkodzi moim jelitom?
- Pełnoziarniste pieczywo jest wartościowym składnikiem diety, zawiera cenny błonnik, witaminy z grupy B, żelazo, magnez, wapń, mangan, więc są to składniki sprzyjające poprawie zdrowia i dobrego samopoczucia. Zatem to doskonały wybór również przy stwierdzonych chorobach. Proszę pamiętać o doborowej, różnorodnej diecie.
W jaki sposób skutecznie prowadzić dietę bezglutenową jeśli tylko jedna osoba w rodzinie ma zdiagnozowaną celiakię przy posiadaniu jednej wspólnej kuchni? Czy wszyscy domownicy powinni przejść na dietę bezglutenową, czy mąka pszenna i pieczywo pszenne powinny być wyeliminowane całkowicie z domu? Jak wpływa brak glutenu w diecie, ewentualnie czym go zastąpić jeśli dziecko trenuje 6 razy w tygodniu?
- W tym przypadku potwierdzenia celiaki musimy zachować szczególną ostrożność w kwestii wykorzystywania produktów naturalnie glutenowych przez innych domowników. Proszę używać osobnej deski do krojenia, noża, a jeśli to możliwe - wygospodarować osobne miejsce do przygotowywania posiłków dla osoby chorującej na celiakię. Gluten to białko, które naturalnie znajduje się w zbożach tj. pszenica, jęczmień, żyto i w owsie (z racji na zanieczyszczenia, związane z uprawą). Jeśli została stwierdzona celiakia, to kluczową wartością w odpowiednio skomponowanej diecie jest stosowanie produktów naturalnie bezglutenowych tj. komosa ryżowa, amarantus, tapioka, ryż, ziemniaki, bataty, które są również składnikiem wartościowej diety. W przypadku tak dużej aktywności fizycznej kluczową kwestią jest odpowiedni dobór gęstości energetycznej diety, a także odpowiednie ilości białka, tłuszczów, węglowodanów (w tym przypadku bezglutenowych).
Czy eliminowanie glutenu z diety dziecka od samego początku to dobry pomysł? Sama unikam go, a dziecko chciałabym wychowywać bez glutenu, by się nie przyzwyczaiło.
- Bez potwierdzonej celiaki, czy nieceliakalnej nadwrażliwości na gluten, nie ma ku temu wskazań. Zalecam, aby skontaktować się z lekarzem pediatrą lub dietetykiem zajmującym się rozszerzaniem diety dziecka, który pomoże opracować w pełni doborową dietę, wspierającą zdrowie i prawidłowy rozwój dziecka.
Jeśli osoba, która posiada celiakia, zjadłaby coś, co posiada gluten raz na dłuższy czas czy mogłoby się coś jej wtedy stać?
- Objawy związane ze spożywaniem glutenu przez osoby chorujące na celiakię mogą przybierać różne postaci. Może to być ból brzucha, ból głowy, biegunka, zaparcia, niedożywienie, ogólne złe samopoczucie, dlatego tego typu praktyka nie jest zalecana.
Czy gluten powoduje cieknące jelita?
- Jest to powszechny mit, który wielokrotnie pojawia się w internecie i zalecam wysoką czujność w tym przypadku. Nie, gluten nie powoduje dolegliwości, złego samopoczucia ani nie zwiększa ryzyka powstania chorób dietozależnych u osób, które nie mają stwierdzonej celiaki lub nieceliakalnej nadwrażliwości na gluten.
Od wielu lat zmagam się z biegunkami, na które pomaga tylko doraźny lek. Wzdęcia i kolki momentami są nie do zniesienia. Robiłam kolonoskopie, lekarz stwierdził, że to IBS. Nie pamiętam już smaku jabłek, czy gruszki, cytrusy tylko wącham, brokuły, kalafior czy fasolka, to tylko domownicy jedzą. Nawet czereśni nie mogę za wiele zjeść. Co to może być?
- Stwierdzony zespół jelita drażliwego jak najbardziej może powodować ww. dolegliwości i w tym celu zaleca się prowadzenie diety eliminującej, której kolejnymi etapami jest wdrażanie odpowiednich ilości produktów, które zostały wcześniej wykluczone. Jest to dieta, która powinna być prowadzona pod okiem dietetyka klinicznego i lekarza. Stosowanie jej na własną rękę może przynieść odwrotny efekt i utrzymanie wspomnianych dolegliwości.
Trzy tygodnie temu mi zdiagnozowali nieceliakalną nietolerancję glutenu. Teraz mój syn jest w czasie diagnozy. Tylko jak być pewnym na 100% czy to jest to? Jeśli tak jak pani mówi, sama dieta poprawia samopoczucie, a sama diagnostyka jest procesem eliminacji glutenu i później jego spożyciem.
- Podczas diagnostyki celiaki lub nieceliakalnej nadwrażliwości na gluten nie powinniśmy eliminować glutenu, aby diagnostyka była w pełni rzetelna. Jeśli badania wykazały ww. choroby, to należy im ufać i komponować dietę zgodnie z zaleceniami diety bezglutenowej.
Dr Wolfgang Fail zwany dr Food (niemiecki specjalista współpracujący z najlepszymi sportowcami niemieckimi, a także światowymi) jasno wskazuje na prozapalne właściwości pszenicy, a co za tym idzie glutenu. Co pani o tym myśli?
- Zgodnie z obecnymi badaniami naukowymi stosowanie diety bezglutenowej u sportowców może wiązać się z obniżeniem ilości błonnika w ich diecie i tym samym przyczyniać się do zubożenia mikrobioty jelitowej, co może negatywnie wpłynąć na liczbę korzystnych bakterii do utrzymania homeostazy organizmu.
Czy w przypadku nietolerancji glutenu, objawy pojawiają się za każdym razem po zjedzeniu glutenu czy raczej zdarza się, że jednego dnia po zjedzeniu tej samej ilości glutenu jest wszystko dobrze, a drugiego, po zjedzeniu tej samej porcji, występują biegunki, bóle brzucha?
- Objawy mogą przybierać różny obraz. Nie zawsze ich liczba i stopień nasilenia może być jednakowy. Wszystko uzależnione jest od dawki glutenu, a także chorób współistniejących.
Jestem w trakcie badań dotyczących nietolerancji glutenu. Czekam jeszcze na testy genetyczne, które zostały zlecone. Wszystko wychodzi książkowo, a ja po spożyciu glutenu w ciągu dnia wieczorem zmagam się z powiększonym obwodem dołu brzucha. Czy może występować nietolerancja na gluten mimo prawidłowych wyników, przy takich objawach?
- Jeśli obecność celiaki lub nieceliakalnej nadwrażliwości na gluten została wyeliminowana za pomocą badań, to należy poszukać innej przyczyny złego samopoczucia. Zalecam konsultację z lekarzem lub dietetykiem klinicznym, którzy pomogą znaleźć rozwiązanie.
Skąd będę wiedzieć, że nie toleruję glutenu? Jakie są najprostsze/najszybsze objawy i po jakich posiłkach? Kiedy powinnam przebadać się na nietolerancję glutenu ?
- Jeśli nie pojawiają się niepokojące dolegliwości tj. przewlekłe bóle głowy, bóle brzucha, biegunka, zaparcia, anemia, wysypka, przewlekły katar czy niedożywienie to nie sugerowałabym wykonywania badań w kierunku nietolerancji glutenu. Bez objawów nie trzeba ich wykonywać przesiewowo.
Źródło zdjęcia głównego: gettyimages/ AndreyPopov