Powszechnie znanym testem sprawdzającym poziom inteligencji jest test IQ. Jednak budzi on sporo kontrowersji ze względu na to, że nie mierzy wszystkich kompetencji. Test IQ nie sprawdzi umiejętności analitycznych, zdolności abstrakcyjnego myślenia czy tego, jak radzimy sobie z codziennymi wyzwaniami. Dlatego współcześnie mówimy o inteligencji wielorakiej, czyli o różnych typach inteligencji. Warto wiedzieć, jakie rodzaje inteligencji psychologia wyróżnia i jak je opisuje. Do dyspozycji są testy, dzięki którym możemy sprawdzić nasze predyspozycje i mocne strony.
Finanse i praca
Typy inteligencji wg Gardnera
Podstawową typologię – obejmującą 8 typów inteligencji – stworzył w 1983 roku Howard Gardner, amerykański psycholog. Uważał, że ludzka psychika jest za bardzo złożona, aby można było ją ocenić wyłącznie przy pomocy IQ. Gardner uznał, że każdy człowiek ma inne predyspozycje psychiczne i zdolności – od tego zależy, w jakich dziedzinach i profesjach będziemy sobie najlepiej radzić. Znajomość swojego typu inteligencji umożliwia skupienie się na działaniach, które są w zgodzie z naszą naturą i wrodzonymi uzdolnieniami. Ważne jest także to, że inteligencja jest dynamiczna, można ją rozwijać i udoskonalać. 8 rodzajów inteligencji według Gardnera: Językowa – pozwala na płynne posługiwanie się językiem – zarówno pisanym, jak i mówionym. Ułatwia naukę języków obcych i opanowanie sztuki przemawiania. Ten typ inteligencji sprawdza się najbardziej w takich zawodach, jak: pisarz, poeta, tłumacz, dziennikarz, scenarzysta, polityk, redaktor. Logiczno-matematyczna – decyduje o umiejętności abstrakcyjnego myślenia, analitycznym podejściu do zagadnień, dociekliwości i dokładności. Osoby, u których dominuje ten typ inteligencji, kierują się logiką. To tzw. ścisłe umysły, które sprawdzą się w takich zawodach, jak: lekarz, inżynier, badacz, nauczyciel, księgowy czy prawnik. Wizualno-przestrzenna – dominuje u osób, które myślą obrazami, mają świetną wyobraźnię, bez problemu orientują się w przestrzeni, posługują się mapami i grafikami, potrafią z różnych elementów stworzyć całość. Ten typ inteligencji sprawdzi się u: architekta, malarza, chirurga, projektanta mody czy mechanika samochodowego. Ruchowa – jest szczególnie rozwinięta u osób, które lubią ruch, sport i taniec, mają rozwiniętą mimikę i gestykulację. Najczęściej są to sportowcy, tancerze, aktorzy, choreografowie. Muzyczna – decyduje o zdolnościach muzycznych, dobrym słuchu, zamiłowaniu do słuchania i tworzenia muzyki. Osoby, które posiadają inteligencję muzyczną, realizują się w zawodzie: muzyka, piosenkarza, aktora, kompozytora, dyrygenta. Interpersonalna (międzyludzka) – jest dominująca u osób, które doskonale odnajdują się w relacjach międzyludzkich: są komunikatywne, towarzyskie, świetnie odczytują mowę ciała, intencje, emocje i uczucia. Mają zdolności mediacyjne. Ten typ inteligencji dominuje u psychologów, terapeutów, mediatorów, nauczycieli, ale też handlowców i osób na stanowiskach menedżerskich lub zajmujących się negocjacjami. Intrapersonalna (wewnętrzna) – umożliwia skupienie się na własnych przeżyciach i emocjach. Jest typowa u osób, które cenią pracę w samotności, lubią ciszę, są spokojne i refleksyjne. Wśród osób o tym typie inteligencji można znaleźć teologów, psychoterapeutów czy filozofów. Przyrodnicza – dominuje u osób, które lubią i rozumieją przyrodę, chętnie przebywają na łonie natury, mają zamiłowanie do pracy w ogrodzie czy lesie, kochają zwierzęta. Odpowiednia dla nich profesja to weterynarz, ogrodnik, leśniczy.
7 rodzajów inteligencji
Amerykański naukowiec, dr Thomas Armstrong, zmodyfikował podział Gardnera i napisał książkę "7 rodzajów inteligencji". Wśród wyróżnionych rodzajów znajdują się:
- inteligencja słów, czyli wysokie umiejętności językowe;
- inteligencja obrazów, czyli myślenie za pomocą obrazów;
- inteligencja dźwięków, czyli wykorzystanie talentu muzycznego;
- inteligencja ciała, czyli kompetencji kinestetycznych, ruchowych;
- inteligencja logiczna, czyli zdolności matematyczne, analityczne, naukowe;
- inteligencja społeczna, czyli wysokie zdolności interpersonalne;
- inteligencja własnego ja, czyli rozwijanie potencjału interpersonalnego.
Z czasem Armstrong dodał jeszcze dwa typy inteligencji:
- inteligencję przyrodniczą – wyrażająca się w bliskim kontakcie z naturą;
- inteligencję egzystencjalną – czyli określenie własnego stosunku do spraw ostatecznych.
Co nam daje znajomość poszczególnych typów inteligencji? Przede wszystkim świadomość własnych uzdolnień i predyspozycji. Pomaga to uświadomić sobie najlepszy możliwy styl uczenia się: kinestetyk najlepiej uczy się w ruchu i działaniu, osoba o wysokiej inteligencji muzycznej będzie się męczyć w ciszy, a taka o rozwiniętej inteligencji intrapersonalnej powinna uczyć się w samotności i ciszy. Wiedza na temat dominującego typu inteligencji pomoże też wybrać odpowiednią drogę kariery zawodowej i podpowie, w czym będziemy się realizować najlepiej.
Zobacz także:
- Jak działa na nas deadline? "Może nas troszeczkę wypalić albo osłabić"
- Jak po zdradzie zaufać na nowo? "Ważne jest wybaczenie. Jest ono uwolnieniem od emocjonalnego więzienia"
- Te zawody upodobali sobie psychopaci. "Nie odczuwają, nie mają empatii"
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: Steven Errico/Getty Images