Nagła śmierć osoby najbliższej
Sezon wakacyjny kojarzy nam się z radością i beztroską. Jednak to właśnie w tym czasie odnotowuje się największą liczbę utonięć, a także najwięcej wypadków drogowych - według policyjnych statystyk z 2021 r. - miało miejsce w czerwcu (11,4% ogółu) i w lipcu (11,0%). To pokazuje, że podczas urlopów mamy do czynienia z niespodziewaną i często tragiczną śmiercią najbliższych. Pojawia się smutek, ból, przerażenie i cierpienie, na które nigdy nie jesteśmy gotowi.
Zobacz wideo: Rozmowy o śmierci
Rozmowy o śmierci
Jak tłumaczy psychoterapeutka Justyna Palevič, "chwilę, w której w tragicznym wypadku ginie bliski, pamięta się do końca życia. Można ją opisać z niezwykłą szczegółowością. I mimo tego, że na żadną śmierć nigdy nie będziemy przygotowani, to ta niespodziewana może nieść ze sobą między innymi powikłania w procesie żałoby".
- W chwili otrzymania wiadomości o nagłej śmierci bliskiego zatrzymuje się świat. To etap wstrząsu. Nie przyjmujemy tego do świadomości, nie akceptujemy. Wtedy najczęściej padają słowa: "Nie wierzę. To nie jest możliwe. To nie mogło się wydarzyć, przecież przed chwilą z nią rozmawiałam". Na poziomie ciała zachodzą wtedy procesy "zamrożenia", które utrudniają zdolność odczuwania. Reakcje będące zaprzeczaniem nagłej straty są typowymi reakcjami w pierwszym etapie żałoby. W takim momencie niezwykle ważna jest pomoc osobie doświadczającej straty, bo aby naturalny proces żałoby mógł się rozpocząć, należy nazwać i uznać to, co się stało – wyjaśnia Justyna Palevič.
Ekspertka Fundacji Nagle Sami zwraca uwagę, że podczas żałoby często pojawia się poczucie winy. - Rozmawiając z osobami, które doświadczyły nagłej straty, można usłyszeć: "Mam żal do siebie, że pozwoliłam, aby pojechał na te ryby z kolegami", "Nie mogę sobie wybaczyć, że poprosiłam, aby pojechał do sklepu po chleb". Pojawia się obwinianie za okoliczności wypadku, a także sam fakt śmierci bliskiego – wymienia.
To jedna strona medalu, bo druga wiąże się z tym, że osoby doświadczające nagłej straty często obwiniają się o to, czego nie robiły na etapie wspólnego życia. - Winią się za to, że nie mówiły: "Kocham cię", "Wybaczam ci". Winią się za brak wspólnie spędzanego czasu, za sposób myślenia o bliskim, a także za to, że: "Mogłam być lepszą córką/matką". Obwiniają się za to, czego nie mogą już naprawić – przyznaje Justyna Palevič.
Ostatnie pożegnanie
Pożegnanie bliskiej osoby jest bardzo ważnym elementem w procesie żałoby. Brak tej możliwości może wzmagać ból utraty.
- Gdy tracimy bliskich na skutek nagłej śmierci, następuje jednocześnie nagła utrata więzi. Nie możemy już wówczas przeprosić, podziękować bliskiej osobie, nie mamy jak wyrazić miłości, ale też złości, jeżeli ją czujemy. Relacja zerwana jest nagle, a przez to staje się niedopełniona. To z kolei powoduje poczucie "niedokończonej sprawy". Wtedy też bardzo trudno jest uznać stratę i rozpocząć proces żałoby - podkreśla specjalistka.
- Czasami osoby po stracie piszą listy do zmarłych, tworząc w nich przestrzeń na wypowiedzenie pewnych rzeczy. Często jednak niezbędna jest pomoc specjalisty, który nie tylko pomoże nazwać uczucia, których doświadczamy, ale przede wszystkim będzie nam towarzyszył w tym trudnym doświadczeniu - dodaje.
Żałoba to indywidualny proces
Reakcje i uczucia, których doświadczają osoby w żałobie, nigdy nie są klarowne. Wynikają nie tylko z okoliczności śmierci, ale przede wszystkim z historii i relacji, jaka łączyła je ze zmarłym bliskim. Dlatego Justyna Palevič przestrzega, by zachować wrażliwość i uważność, interpretując sposób przeżywania starty.
- Każda żałoba jest wielowymiarowym, bardzo intensywnym i osobistym doświadczeniem. Osoba po stracie próbuje zrozumieć nie tylko sam fakt tragedii, ale też wszystkie emocje, które jej towarzyszą. Kiedy świat staje w miejscu i tak nagle kończy się dotychczasowe życie, to również moment zmiany osoby doświadczającej starty – od chwili tragedii już nigdy nie będzie taka, jak kiedyś. Pamiętajmy o tym, gdy jesteśmy w kontakcie z osobą w żałobie i nie oczekujmy, że przeżywanie przez nią utraty zakończy się w określonym czasie lub formie. W zamian za to ofiarujmy wspólne milczenie, przytulenie, serdeczną obecność. Osoby w żałobie nie potrzebują spektakularnych gestów, dobrych rad czy pocieszenia. Potrzebują empatii, współtowarzyszenia i przestrzeni na przeżywanie straty na swój własny, bardzo osobliwy sposób – radzi psychoterapeutka.
Zobacz wideo: Jak śmierć syna może uratować życie?
Telefon wsparcia Fundacji Nagle Sami dla osób po stracie i w żałobie
Fundacja Nagle Sami to jedyna w Polsce fundacja wspierająca osoby w żałobie oraz po stracie. Oferuje indywidualne spotkania z psychologiem, grupy wsparcia oraz telefon wsparcia 800 108 108, który jest darmowy i anonimowy.
Wraz z wybuchem wojny w Ukrainie Fundacja uruchomiła także dyżury między innymi w języku ukraińskim i rosyjskim. Infolinia w trzech językach działa w poniedziałki oraz wtorki w godzinach 17:00 – 20:00. Fundacja przygotowała też specjalny dyżur dla rodziców, opiekunów i nauczycieli dzieci dotkniętych startą bliskiego.
Każdy chcący wesprzeć działanie telefonu wsparcia dla osób w żałobie oraz po starcie może to zrobić wchodząc na profil Fundacji na platformie Patronite: Linia wsparcia dla osób po stracie lub przekazując datek za pośrednictwem strony internetowej Fundacji.
Jesteśmy serwisem kobiecym i tworzymy dla Was treści związane ze stylem życia. Pamiętamy jednak o sytuacji w Ukrainie. Chcesz pomóc? Sprawdź, co możesz zrobić. Pomoc. Informacje. Porady.
Zobacz także:
- Polka tworzy nowe zęby, twarze, piersi i kończyny. "Trafiła do mnie pacjentka, która nie miała podniebienia i nosa"
- Tragedia na obozie survivalowym. Utonął 17-letni Wiktor. Zarzuty i areszt dla opiekuna
- Oszukali przeznaczenie i uniknęli śmierci. Co ich uratowało? Moneta, telefon lub los. "To był cud"
Autor: Dominika Czerniszewska
Źródło: Materiały prasowe/Fundacja Nagle Sami/statystyka.policja.pl
Źródło zdjęcia głównego: Igor Ustynskyy/Getty Images