Seplenienie międzyzębowe to problem, z którym warto walczyć od samego początku. Brak leczenia oraz ćwiczeń sprawia, że im człowiek jest starszy, tym trudniej pozbyć się niektórych nawyków. Jakie są ćwiczenia na seplenienie międzyzębowe?
Zobacz wideo: Skąd się bierze problem jąkania?
Czym jest seplenienie międzyzębowe?
Jedną z wad wymowy jest seplenienie międzyzębowe. Przyczyny mogą być różne – od budowy jamy ustnej po długotrwałe korzystanie przez dziecko ze smoczka. Seplenienie może także wiązać się z wadą zgryzu lub rozszczepem podniebienia. Również słabe lub mocne napięcie mięśni języka może być przyczyną błędnego wymawiania głosek.
Istnieje wiele rodzajów sygmatyzmu. Seplenienie międzyzębowe charakteryzuje się wysuwaniem brzegu języka przez zęby trzonowe. Język staje się płaski, a powietrze rozpraszane jest po całej powierzchni. Leczenie i długotrwałe ćwiczenia pomagają w utrwaleniu trzymania języka u góry. Głoski, które są błędnie wymawiane z powodu seplenienia międzyzębowego, to sz, ż, cz i dż.
Najczęściej seplenienie międzyzębowe pojawia się u trzylatka lub w wieku, w którym dziecko zaczyna wymawiać pierwsze słowa. Ważne jest, aby szybko zareagować i wybrać się do logopedy. Długotrwałe powtarzanie błędnie brzmiących głosek sprawi, że z biegiem czasu ćwiczenia będą musiały być dłuższe i bardziej intensywne, aby zupełnie pozbyć się problemu.
Seplenienie międzyzębowe – terapia
Dużym problemem u dzieci jest seplenienie międzyzębowe. Ćwiczenia mogą pomóc wyeliminować go całkowicie. Im szybciej zacznie się leczenie, tym lepiej. Warto wybrać się więc do specjalisty z dziedziny logopedii. Stwierdzi on, czy to właśnie seplenienie międzyzębowe, czy inny rodzaj sygmatyzmu. Kolejność ćwiczeń ustalana jest indywidualnie, jednak najczęściej rozpoczyna się od treningu tych głosek, w przypadku których efekt będzie widoczny najszybciej.
Terapia obejmuje ćwiczenia polegające na nauce prawidłowego wymawiania głosek szumiących, czyli sz, ż, cz i dż. Dzieci mogą cieszyć się z szybkiego opanowania najtrudniejszych głosek, co wpływa także na dalsze samopoczucie najmłodszych. Dzięki tym ćwiczeniom dziecko będzie mogło prawidłowo wymawiać takie słowa jak "czapka" czy "szalik". Głoski szumiące w tych wyrazach powodują, że język zaczyna znajdować się na samej górze jamy ustnej.
Seplenienie międzyzębowe – plan terapii
Jeśli dziecko nieprawidłowo wymawia takie głoski jak s, z, c lub dz, oznacza to, że terapia może okazać się nieco dłuższa. Należy rozpocząć od ćwiczeń, w których nie trzeba wyjmować języka z jamy ustnej. Ich celem jest przygotowanie narządów mowy do prawidłowego wymawiania głosek. Logopeda wprowadza ćwiczenia języka oraz warg.
Terapię rozpoczyna się np. od dmuchania w wiatraczek czy na papierowe ozdoby. W ten sposób odpowiednio układa się narządy, a ćwiczenia usprawniają funkcję oddechową. W planach treningu najpierw ćwiczy się oddech, a następnie język. Im sprawniejszy, tym szybsza nauka prawidłowego wymawiania głosek. Logopeda wdroży także ćwiczenia warg, np. rozchylanie ich jak podczas uśmiechu. Gimnastyka warg i języka pomoże w późniejszych etapach treningu. Dziecko powinno ćwiczyć także żuchwę oraz podniebienie miękkie przez ziewanie, poruszanie żuchwą w pionie oraz poziomie, a także klaskanie z językiem. Po tych ćwiczeniach ważne jest wzmocnienie mięśni policzków.
Następnym etapem są ćwiczenia wymawiania głosek. W trakcie trwania terapii logopeda trenuje z dzieckiem prawidłowe wymawianie głosek s lub z zachęcając do naśladowania dźwięków wydawanych przez węże czy pszczółki. Rozpoczyna się od treningu samych głosek, a zbiegiem czasu przechodzi do ćwiczeń, w których głoski te występują wraz z innymi. W ten sposób dziecko może ćwiczyć również w domu. Ważne jest, aby język znajdował się za zębami, a także, aby prawidłowo otwierać jamę ustną, kiedy głoski łączą się z samogłoskami, np.: se, sa, asa, asy, esa, eso, esu, osa, osy. Później następuje trening głosek sz, cz, dż oraz ż.
Terapia wiąże się z próbami gwizdania oraz grą na instrumentach. Ważne jest nie tylko rozwijanie samego narządu mowy, ale również ćwiczenia słuchowe lub rytmizujące.
Seplenienie międzyzębowe – ćwiczenia logopedyczne w domu
Istotne jest, aby także w domu ćwiczyć z dzieckiem prawidłowe wymawianie głosek. Logopeda najczęściej daje wskazówki oraz wypisuje ćwiczenia, które trzeba wykonywać. Należy to robić codziennie, najlepiej około piętnastu minut. Można w tym czasie wprowadzić odrobinę atrakcji, np. rzucanie piłki, podskoki czy przysiady. Ważne jest, aby zwracać uwagę, czy język znajduje się w prawidłowym miejscu, czyli tuż za zębami.
Podczas ćwiczeń na seplenienie międzyzębowe warto skorzystać z pomocy edukacyjnych, np. opowieści, w których znajduje się wiele słów z użyciem głosek s, z czy dz.
Bez problemu można wykonać z dzieckiem ćwiczenia logopedyczne. Seplenienie międzyzębowe wymaga odpowiedniego treningu języka, np. wysuwania go do przodu i układania za dolnymi zębami. Można zachęcić dziecko do cofania języka w głąb jamy ustnej, a także do oblizywania wewnętrznej powierzchni dolnych zębów. Pozwoli to na odpowiednie ułożenie języka.
Zobacz też:
- Warsztaty dla zestresowanych nauczycieli. "Praca jest z roku na rok coraz trudniejsza"
- Jesz, ćwiczysz i nadal tyjesz? "Dr House od otyłości" zdradza nieoczywiste powody nabierania wagi
- Na co pomaga herbata z hibiskusa? Zastosowanie i przeciwwskazania
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: FatCamera/Getty Images