Na czym polega myślenie anorektyczne?
Diagnoza osoby zmagającej się z anoreksją nie dotyczy wyłącznie zbyt niskiej wagi. U chorych często występuje również tzw. myślenie anorektyczne, czyli znaczne zniekształcenie postrzegania siebie i własnego ciała. Chorujący zwykle ciągle uważają, że są zbyt grubi i obawiają się, że każdy kolejny posiłek zwiększy ich wagę. Mogą nie dostrzegać w jedzeniu żadnych innych właściwości i nie rozumieć, że unikając go, krzywdzą siebie.
Zdrowie
Anoreksja najczęściej pojawia się u osób przechodzących okres dojrzewania. W związku z tym towarzyszące chorobie zaburzenia hormonalne mogą zatrzymać zmiany fizyczne typowe dla tego okresu i spowodować np. zanik miesiączki czy problemy z potencją.
Myślenie anorektyczne - co to jest?
Dotychczas opisanych zostało wiele modeli wyjaśniających proces powstawania i przebiegu zaburzeń odżywiania. Jednym z nich jest poznawczy model zaburzeń odżywiania. Skupia się na przekonaniach i myślach, które towarzyszą osobom zmagającym się z anoreksją lub bulimią. Przez większość czasu skupiają się na wyglądzie swojego ciała, a całą samoocenę i nastrój uzależniają od wagi i tego, jak się widzą w lustrze. Każda, najmniejsza niedoskonałość ciała, nawet taka, której tak naprawdę nie ma, może więc w konsekwencji prowadzić do występowania zachowań patologicznych zagrażających zdrowiu, a nawet życiu. Osoba zaburzona nie myśli jednak o konsekwencjach tych zachowań, a o tym, jakie efekty mogą przynieść dla wagi i ogólnego wyglądu jej ciała. Towarzyszy temu również ciągle poczucie strachu przed wzrostem wagi.
Poznawczy model zaburzeń odżywiania skupia właśnie na tych myślach. Wyróżnione w nim zostały trzy rodzaje myśli anorektycznych:
- pozytywne myśli związane z jedzeniem
- negatywne myśli związane z jedzeniem
- myśli przyzwalające.
Pozytywne myśli na temat jedzenia związane są z korzyściami widzianymi z perspektywy osoby zaburzonej. Może to być np. przekonanie, że sięgnięcie po jedzenie stłumi nieprzyjemne myśli, choć na chwilę spowoduje lepszy nastrój lub też pozwoli zapomnieć o ciągłych obawach.
Negatywne myśli skupiają się na analizowaniu wszelkich skutków jedzenia. Związane są głównie z tyciem i obawą przed utratą kontroli nad jedzeniem.
Myśli przyzwalające ułatwiają rozpoczęcie sięgania po jedzenie, a później kontynuowanie tego zachowania.
Wszystkie te myśli i ich rodzaje pojawiają się automatycznie. Występują po sobie na zasadzie błędnego koła i wpływają na utrzymanie się anoreksji czy bulimi.
Myślenie anorektyczne i jego konsekwencje
Ciągłe, negatywne myśli o sobie, swoim wyglądzie oraz zła relacja z jedzeniem i własnym ciałem prowadzą do niskiej samooceny, a nawet depresji. Poza tym mogą prowadzić również do napadów żarłoczności. Stanowią one chwilowe „rozwiązanie problemu”, ponieważ przez pewien czas osobom zaburzonym towarzyszą pozytywne myśli związane z jedzeniem.
Często jednak niedługo po rozpoczęciu jedzenia aktywują się myśli negatywne, którym towarzyszy lęk przed konsekwencjami jedzenia. Następujące po sobie sprzeczne typy myśli powodują powstanie myśli przyzwalających, które w konsekwencji prowadzą do niekontrolowanej żarłoczności oraz zaniku poczucia głodu i sytości. Po zakończeniu napadu żarłoczności osoba z zaburzeniem odżywiania ponownie odczuwa negatywne emocje. Poza ciągłym strachem przed zmianą wagi i wyglądu pojawia się również poczucie winy, wstydu i wyrzuty sumienia.
Zaburzenia odżywiania to problem nie tylko ciała, ale również umysłu. Poza tym to właśnie anorektyczne myśli prowadzą do pojawienia się coraz bardziej niebezpiecznych dla zdrowia zmian w ciele. Osoby cierpiące na depresję potrzebują leczenia nie tylko skutków fizycznych choroby, ale przede wszystkim tych psychicznych.
Zobacz także:
- Anoreksja coraz większym problemem wśród nastolatków. "Miałam momenty, gdy czułam, że to może być koniec"
- Cierpi na anoreksję, na TikToku chce pomóc innym. "Przez chorobę tracimy zbyt dużą liczbę wspaniałych osób"
- Anoreksja. Chorują na nią nawet dzieci. Jak im pomóc?
Autor: Diana Ryściuk
Źródło: uzaleznieniabehawioralne.pl, psychoteks.com
Źródło zdjęcia głównego: Lemuel Caparaz/Getty Images