Aby podkreślić, że sen jest ważny, warto przytoczyć informację, że poświęcamy na tę czynność średnio 25 lat swojego życia. Należy jednak zaznaczyć, że tego typu badań nie przeprowadza się zbyt często, właśnie ze względu na duży wpływ snu na kondycję ludzkiego organizmu.
Ile człowiek może nie spać?
Najdłuższy udokumentowany czas bez snu wynosi 11 dni i 24 minuty. Warto jednak wiedzieć, że aż tak długi okres wpływa bardzo niekorzystnie na ludzki organizm. Pierwsze objawy niedoboru snu pojawiają się już po 24 godzinach. Wraz z upływem czasu symptomy nasilają się. Ponadto bardzo długi czas bez odpoczynku może doprowadzić nawet do śmierci. Co ważne, nie sposób jednoznacznie określić, ile godzin można nie spać, ponieważ zależy to od indywidualnych czynników – stanu zdrowia, kondycji organizmu itp.
Dlaczego sen jest ważny?
Sen jest stanem, w który należy zapaść przynajmniej raz na dobę. Pozwala on na odpoczynek organizmu poprzez zaprzestanie aktywności ruchowej oraz zmniejszenie reakcji na bodźce. Można jednak z niego „wyjść” za pomocą bardzo silnego bodźca. Sen wpływa na funkcjonowanie całego organizmu, a zwłaszcza mózgu, który z kolei rzutuje na pracę wszystkich narządów. Sen odpowiada również za prawidłową pamięć, koncentrację oraz nastrój. Ponadto ma wpływ na regulację gospodarki hormonalnej, sprawną pracę układu odpornościowego oraz utrzymanie prawidłowej masy ciała – osoby, które niewiele śpią, mają zwiększoną tendencję do przybierania na wadze. Nie należy zapominać także o tym, że sen przede wszystkim pozwala na zgromadzenie energii, która będzie stopniowo uwalniana w ciągu całego dnia.
Wpływ braku snu na organizm
Pierwsze objawy niewyspania to m.in.: drażliwość, poirytowanie, zaburzenie koncentracji i nieprawidłowości w działaniu pamięci krótkotrwałej. Wówczas dochodzi także do znacznego spadku czasu reakcji. Mogą pojawić się stany depresyjne oraz obniżenie progu bólu. Osoby, które nie dbają o właściwą ilość snu w czasie doby, są po prostu bardziej zmęczone. Można to z łatwością rozpoznać choćby po bladej, napiętej skórze. Przewlekły niedobór snu doprowadza do zaburzeń w pracy układu odpornościowego, przez co wzrasta ryzyko infekcji, jak również układu sercowo-naczyniowego – zwiększone zagrożenie zawałem serca lub udarem mózgu. Większe jest też ryzyko zachorowania na raka. Dla przykładu w krajach skandynawskich nowotwór uznawany jest za chorobę zawodową osób pracujących w nocy. Dodatkowo niedostatek snu znacznie spowalnia metabolizm, stąd większe prawdopodobieństwo nadwagi, oraz prowadzi do zaburzeń hormonalnych, m.in. poziomu estrogenu oraz hormonu wzrostu.
Przyczyny braku snu
Nietrudno domyślić się, że istnieje szereg przyczyn braku snu. Najczęściej jest to bezsenność oraz świadome rezygnowanie z nocnego wypoczynku. Co ciekawe, na sen wpływa także wiek – osoby starsze sypiają której i gorzej. Wynika to zarówno z fizjologii, jak i zwiększonych zazwyczaj dolegliwości bólowych. Ponadto na ilość i jakość snu mogą źle wpływać niektóre leki, np. te na nadciśnienie lub zaburzenie rytmu serca, a także leki antyalergiczne czy obniżające poziom cholesterolu. Za kolejną przyczynę braku snu uważany jest bezdech senny, czyli wielokrotnie powtarzające się zaburzenia przepływu powietrza przez drogi oddechowe. Oprócz tego podłoża braku snu i związanych z nim zaburzeń mogą być na pozór trywialne – nieodpowiednia temperatura w sypialni, niewygodny materac lub nadmiar oświetlenia.
Sposoby na dobry sen
Skoro wiemy już, czym grozi brak snu oraz jakie są jego przyczyny, warto przyjrzeć się sprawdzonym sposobom na lepszy, zdrowszy sen, który pozwoli na upragnioną regenerację. Bardzo ważną, a często ignorowaną kwestią jest stała pora odpoczynku i przyzwyczajenie organizmu do odpowiedniego, narzuconego rytmu. Sypialnia powinna być wywietrzona i zaciemniona, a temperatura powietrza odpowiednia (najlepiej około 19℃). Specjaliści dowiedli też, że przed snem należy unikać niebieskiego światła, zwykle emitowanego przez ekrany smartfonów i komputerów, ponieważ zaburza ono wydzielanie melatoniny, mającej znaczący wpływ na sen. Oprócz tego przed pójściem spać lepiej nie spożywać napojów z kofeiną, teiną lub alkoholem, a także obfitych i ciepłych posiłków, zwłaszcza ostrych. Co równie ważne, przed snem nie należy zażywać gorącej kąpieli, ponieważ organizm, przygotowując się do snu, obniża nieznacznie swoją temperaturę.
Jak się dobrze wyspać? Lekarz odpowiada. Zobacz wideo:
Zobacz też:
Sypialnia, która relaksuje. Jak zadbać o dobry sen?
Zdrowy sen dzieci w różnym wieku - ile powinien trwać, co może na niego wpłynąć?
Autor: Adrian Adamczyk