Efekt Troxlera i doświadczanie iluzji

Ludzkie oko.
Efekt Troxlera i doświadczanie iluzji
Źródło: Peter Finch/Getty Images
Czy wszystko to, co widzimy, na pewno istnieje? Czy zmysł wzroku, któremu tak bardzo ufamy, na pewno jest tak doskonały, jak sądzimy? Wszystkie te pytania pojawiają się, kiedy spotykamy się z iluzjami, zwłaszcza takimi, jak efekt Troxlera.

Efekt Troxlera sprawia, że obraz, który jest przed naszymi oczami, zanika. Wydaje się to nieprawdopodobne, ale jednak nasz mózg działa w ten sposób, że niejednoznaczne dla niego kształty przestają być widoczne, o ile oczywiście zostaną spełnione pewne warunki. W tym wypadku ważna jest koncentracja na jednym punkcie.

Efekt Troxlera - skąd nazwa?

Nazwa "efekt Troxlera" wzięła się od nazwiska człowieka, który po raz pierwszy zjawisko to opisał. Ignaz Paul Vital Troxler był osoba bardzo wszechstronną. Z wykształcenia był lekarzem, ale zajmował się też filozofią i polityką. Urodził się w 1780 roku. Podczas pracy w Wiedniu odkrył on zjawisko percepcji wzrokowej, a więc umiejętności interpretowania otaczającego świata za pomocą światła. Zjawisko to zostało nazwane efektem Troxlera lub też blaknięciem Troxlera. Troxler zmarł w Szwajcarii w 1866 roku. 

Na czym polega złudzenie wzrokowe?

Złudzenie wzrokowe, a dokładniej złudzenie optyczne to nic innego, jak błędna interpretacja konkretnego obrazu przez nasz mózg. Do błędu może dojść pod wpływem np. kontrastu lub cieni. Wyróżnia się całe mnóstwo iluzji wzrokowych, można tu wymienić chociażby złudzenie ściany kawiarni, złudzenie Ponza, złudzenie Ebbinghausa czy złudzenie Zollnera. Jednym z najbardziej interesujących jest właśnie efekt Troxlera.

Na czym polega efekt Troxlera?

Okazuje się, że jeżeli przed naszymi oczami pojawi się lekko zamazany obraz, na którym nie ma konkretnych, znanych nam kształtów, to nasz mózg może zacząć go ignorować, o ile skupimy się na konkretnym punkcie. Za przykład służy tu często obraz przedstawiający rozmyte kolorowe plamy. Na środku obrazu znajduje się bardzo mała czarna plamka. Jeżeli przez kilka sekund (bez mrugania) skupimy na niej wzrok, okazuje się, że kolory zaczynają zanikać, aż tło staje się zupełnie białe.

Zanikanie obrazu nie jest jednak długotrwałe. Dlaczego? Ponieważ nawet jeśli nie mrugamy, nasze oczy wykonują mimowolne ruchy. Jest to konieczne. W innym wypadku doprowadziliśmy do znacznego zmęczenia neuronów, które odpowiedzialne są za wykrywanie krawędzi obrazów. Przeprowadzono wiele badań, z których wynika, że za taki a nie inny odbiór w dużej mierze odpowiada nasz mózg. Badacze Hsieh i Tse dowiedli, że część percepcyjnego zaniku występuje w mózgu, a nie w oczach.

Cztery najciekawsze iluzje wzrokowe

  • Widmo Brockenu: Zjawisko to można zaobserwować w górach. Kiedy chmury znajdują się poniżej miejsca, w którym stoimy, zobaczyć można tęczową aureolę. Oczywiście możliwe jest to tylko wtedy, gdy na chmury (mgłę) padną promienie słońca. Zjawisko to może zobaczyć tylko ta osoba, na która pada cień. Biorąc pod uwagę, że towarzysze wędrówki górskiej nie widzą tego samego, początkowo zjawisko to było uważane za mamidło górskie, zapowiadające śmierć.
    • Siatka Hermana: Siatka przedstawia czarne kwadraty, które podzielone są szarymi liniami. Wszędzie tam, gdzie linie się krzyżują, umieszczone są białe kropki. Jednak, oglądając obrazek ma się wrażenie, że nie wszystkie kropki są białe - część kropek postrzegamy jako szare. Co więcej, zmieniają one swoją barwę wtedy, gdy wodzimy wzrokiem po rysunku. Jest to możliwe dzięki hamowaniu bocznemu, w którym główną rolę odgrywają włókna nerwowe.
      • Iluzja Pac-Mana: Obraz przedstawia kropki ułożone w kręgu, a w jego środku znajduje się mały czarny krzyżyk. Kropki znikają na ułamek sekundy, jedna po drugiej, jednak krąg z nich ułożony jest cały czas widoczny. Jeśli skupimy się na krzyżyku umieszczonym na środku, bardzo szybko spostrzeżemy, że jedna z kropek jest zielona. Im dłużej patrzymy na obrazek bez mrugania, tym jedna za drugą – kropki znikają, aż pozostanie tylko jedna - zielona. Iluzja ta "działa" dzięki temu, że nasz mózg posiada ikoniczną pamięć wzrokową, a kolor zielony pojawia się z powodu zjawiska powidoku. Natomiast całkowite zniknięcie kropek jest możliwe dzięki efektowi Troxlera.
        • Złudzenie ściany kawiarnianej: W tym złudzeniu widzimy kafelki ustawione w rzędach - czarne i białe, na zmianę. Po spojrzeniu na rysunek wydaje się, że linie nie są względem siebie równoległe. Dlaczego powstaje to złudzenie? Ponieważ nasz zmysł wzroku oszukiwany jest przez kontrastujące ze sobą kolory.

          Złudzenia i iluzje optyczne występują bardzo często. Na niektóre w ogóle nie zwracamy uwagi, a inne bardzo nas zaskakują, a nawet wzbudzają uczucie niepokoju. Niektóre z iluzji optycznych są bardzo dokładnie zbadane i wyjaśnione, ale nie wszystkie. Nasz mózg jest stale nas zaskakuje.

          Jesteśmy serwisem kobiecym i tworzymy dla Was treści związane ze stylem życia. Pamiętamy jednak o sytuacji w Ukrainie. Chcesz pomóc? Sprawdź, co możesz zrobić. Pomoc. Informacje. Porady.

          Zobacz także

          Autor: Adrian Adamczyk

          Źródło zdjęcia głównego: Peter Finch/Getty Images

          podziel się:

          Pozostałe wiadomości

          Pomyśl, zanim udostępnisz zdjęcia swojego dziecka

          Pomyśl, zanim udostępnisz zdjęcia swojego dziecka

          Takiego programu dawno nie było. W pracy stawi się wyjątkowy skład prowadzących

          Takiego programu dawno nie było. W pracy stawi się wyjątkowy skład prowadzących

          Upiekłam fit "sernik" Anny Lewandowskiej. Bez glutenu, bez laktozy... bez smaku?

          Upiekłam fit "sernik" Anny Lewandowskiej. Bez glutenu, bez laktozy... bez smaku?

          Quiz. Sprawdź, co wiesz o wielkanocnych potrawach?

          Quiz. Sprawdź, co wiesz o wielkanocnych potrawach?

          Żurek i barszcz biały - czym się różnią te wielkanocne zupy?

          Żurek i barszcz biały - czym się różnią te wielkanocne zupy?

          Wielkanoc z Dzień Dobry TVN. Jakie świąteczne niespodzianki czekają widzów?

          Wielkanoc z Dzień Dobry TVN. Jakie świąteczne niespodzianki czekają widzów?

          Rebel Wilson straciła dziewictwo w wieku 35 lat. "Ludzie mogą poczekać, aż będą gotowi"

          Rebel Wilson straciła dziewictwo w wieku 35 lat. "Ludzie mogą poczekać, aż będą gotowi"

          Nowy uczestnik wszedł do "Hotelu Paradise 8" i od razu namieszał

          Nowy uczestnik wszedł do "Hotelu Paradise 8" i od razu namieszał

          Serowe pyszności na Wielkanoc. Poznaj przepisy Andrzeja Polana na dania z serem długodojrzewającym
          Materiał promocyjny

          Serowe pyszności na Wielkanoc. Poznaj przepisy Andrzeja Polana na dania z serem długodojrzewającym

          Wysyłają gościom wirtualne zaproszenia na ślub. Czy to dobry pomysł?

          Wysyłają gościom wirtualne zaproszenia na ślub. Czy to dobry pomysł?

          Tradycje wielkanocne - zwyczaje, ciekawostki i symbole Wielkanocy. Co powinno być w koszyczku wielkanocnym?

          Tradycje wielkanocne - zwyczaje, ciekawostki i symbole Wielkanocy. Co powinno być w koszyczku wielkanocnym?

          "Po Wielkanocy sałatkę jarzynową wyrzuca 68% Polaków". Znana dziennikarka radzi, co z niej zrobić

          "Po Wielkanocy sałatkę jarzynową wyrzuca 68% Polaków". Znana dziennikarka radzi, co z niej zrobić

          Wojciech Modest Amaro podzielił się rodzinną nowiną. "Piękny Aniołek już jest na świecie"

          Wojciech Modest Amaro podzielił się rodzinną nowiną. "Piękny Aniołek już jest na świecie"

          Wyjątkowe dania z drobiu na Wielkanoc (i nie tylko). Wypróbuj przepisy Matteo Brunettiego
          Materiał promocyjny

          Wyjątkowe dania z drobiu na Wielkanoc (i nie tylko). Wypróbuj przepisy Matteo Brunettiego

          Tuż po porodzie otrzymała od matki niestosowny prezent

          Tuż po porodzie otrzymała od matki niestosowny prezent

          Ile jajek można zjeść w tygodniu? Ekspert rozwiewa wątpliwości

          Ile jajek można zjeść w tygodniu? Ekspert rozwiewa wątpliwości

          Księżna Kate wspierała ją w chorobie. Teraz 8-latka chce zrobić dla niej to samo. "Wyzdrowieje tak, jak ja"

          Księżna Kate wspierała ją w chorobie. Teraz 8-latka chce zrobić dla niej to samo. "Wyzdrowieje tak, jak ja"

          10 kroków dzieli Cię od udanej podróży. O tym należy pamiętać przy planowaniu wyjazdu
          Materiał promocyjny

          10 kroków dzieli Cię od udanej podróży. O tym należy pamiętać przy planowaniu wyjazdu

          Kobiety hejtowane za wielodzietność.  "Odpieluszkowe zapalenie mózgu"  

          Kobiety hejtowane za wielodzietność.  "Odpieluszkowe zapalenie mózgu"  

          Zjadłam słynny żurek Magdy Gessler. Czy talerz zupy jest wart swojej ceny?

          Zjadłam słynny żurek Magdy Gessler. Czy talerz zupy jest wart swojej ceny?

          Siostry uratowały sklep dziadka. "To nie mogło się tak skończyć"

          Siostry uratowały sklep dziadka. "To nie mogło się tak skończyć"

          Klaudia El Dursi zabiera w podróże walizki z jedzeniem?

          Klaudia El Dursi zabiera w podróże walizki z jedzeniem?

          Ten składnik warto suplementować. "Odpowiada za to, że nasza skóra jest ładna, a włosy piękne"
          Materiał promocyjny

          Ten składnik warto suplementować. "Odpowiada za to, że nasza skóra jest ładna, a włosy piękne"

          Wiosenny horoskop miłosny. Pojawią się emocjonalne burze i zawirowania

          Wiosenny horoskop miłosny. Pojawią się emocjonalne burze i zawirowania

          Czy epidemia opioidowa ma szansę dotrzeć do Polski? "4 lata temu nie mieliśmy żadnych przypadków"

          Czy epidemia opioidowa ma szansę dotrzeć do Polski? "4 lata temu nie mieliśmy żadnych przypadków"

          Polska ma własnego van Gogha. Ekspertyzy potwierdziły autentyczność obrazu

          Polska ma własnego van Gogha. Ekspertyzy potwierdziły autentyczność obrazu

          "Alkohol, przemoc, zaniedbania". Gabriela nie bała się pomóc maluchom

          "Alkohol, przemoc, zaniedbania". Gabriela nie bała się pomóc maluchom

          Potrawy wielkanocne, które zawładną świątecznym stołem. Przepisy Sebastiana Olmy
          Materiał promocyjny

          Potrawy wielkanocne, które zawładną świątecznym stołem. Przepisy Sebastiana Olmy

          Marcin Prokop ma wyjątkową relację z bratem, lecz nie zawsze było kolorowo. "Zburzył mój spokój"

          Marcin Prokop ma wyjątkową relację z bratem, lecz nie zawsze było kolorowo. "Zburzył mój spokój"

          Obejrzałam dwa odcinki serialu "Klara". Każdy zna kogoś takiego, jak matka głównej bohaterki

          Obejrzałam dwa odcinki serialu "Klara". Każdy zna kogoś takiego, jak matka głównej bohaterki

          Sposób na wnętrze: Metamorfoza starej i niefunkcjonalnej kuchni. "To jest rewelacja"
          Materiał promocyjny

          Sposób na wnętrze: Metamorfoza starej i niefunkcjonalnej kuchni. "To jest rewelacja"

          Sarah Ferguson wspiera Kate. Sama walczyła z dwoma typami raka

          Sarah Ferguson wspiera Kate. Sama walczyła z dwoma typami raka

          Wyjątkowy gość specjalny w "MasterChef Nastolatki"

          Wyjątkowy gość specjalny w "MasterChef Nastolatki"

          Nazywają go "trudnym aktorem". Jaki naprawdę jest Sebastian Fabijański?

          Nazywają go "trudnym aktorem". Jaki naprawdę jest Sebastian Fabijański?

          Dbać trzeba nie tylko o włosy, ale i o skórę głowy. Jak to robić?
          Materiał promocyjny

          Dbać trzeba nie tylko o włosy, ale i o skórę głowy. Jak to robić?

          "Łazienkowe przekleństwa" - zbawienna metoda czy szkodliwy trend? Psycholożka wyjaśnia

          "Łazienkowe przekleństwa" - zbawienna metoda czy szkodliwy trend? Psycholożka wyjaśnia

          Sposób na idealnie białe firanki i obrusy na święta - sprawdź, co trzeba zrobić

          Sposób na idealnie białe firanki i obrusy na święta - sprawdź, co trzeba zrobić

          "Hotel Paradise 8". Ola i Ada rozdają karty. Ich decyzja może mieć wpływ na Rajskie Rozdanie

          "Hotel Paradise 8". Ola i Ada rozdają karty. Ich decyzja może mieć wpływ na Rajskie Rozdanie

          Zatrzymaj pierwsze zmarszczki. Sprawdź, jak zapobiec starzeniu się skóry
          Materiał promocyjny

          Zatrzymaj pierwsze zmarszczki. Sprawdź, jak zapobiec starzeniu się skóry

          Platforma streamingowa Max już w czerwcu. "Na tę chwilę czekaliśmy 2 lata"

          Platforma streamingowa Max już w czerwcu. "Na tę chwilę czekaliśmy 2 lata"

          Wiosna na wielkanocnym stole. Stwórz własne dekoracje

          Wiosna na wielkanocnym stole. Stwórz własne dekoracje

          Brak apetytu u osób starszych. Co robić, kiedy seniorzy przestają jeść?
          Materiał promocyjny

          Brak apetytu u osób starszych. Co robić, kiedy seniorzy przestają jeść?

          Co i za ile kupimy do koszyka wielkanocnego?

          Co i za ile kupimy do koszyka wielkanocnego?

          Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

          Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

          To najczęstszy błąd w podawaniu żurku

          To najczęstszy błąd w podawaniu żurku

          Wybuchowy ekstrawertyk, a może cichy introwertyk? Poznaj numerologiczną 4

          Wybuchowy ekstrawertyk, a może cichy introwertyk? Poznaj numerologiczną 4

          Mateusz Hładki poprowadzi nowy program

          Mateusz Hładki poprowadzi nowy program

          Sprawdzony trik z TikToka. Jak sprytnie pokroić mango?

          Sprawdzony trik z TikToka. Jak sprytnie pokroić mango?

          E-sklep TVN. Co jest w ofercie? "Widzowie poczują się częścią czegoś większego"
          Materiał promocyjny

          E-sklep TVN. Co jest w ofercie? "Widzowie poczują się częścią czegoś większego"

          Ile cukru jest w przekąskach dla dzieci? "Owoce się je, a nie pije"

          Ile cukru jest w przekąskach dla dzieci? "Owoce się je, a nie pije"

          Paulina Holtz oddała kuchnię. Ogłoszenie zamieściła na popularnej grupie

          Paulina Holtz oddała kuchnię. Ogłoszenie zamieściła na popularnej grupie

          Wielka przeprowadzka rodziny Clarke. "Najbardziej obawiamy się o Czarusia"

          Wielka przeprowadzka rodziny Clarke. "Najbardziej obawiamy się o Czarusia"

          Sanah szczerze o swoich lękach. Czego się obawia?

          Sanah szczerze o swoich lękach. Czego się obawia?

          9 tradycyjnych potraw na Wielkanoc - najlepsze przepisy

          9 tradycyjnych potraw na Wielkanoc - najlepsze przepisy

          Wakacje w maju – gdzie warto pojechać?

          Wakacje w maju – gdzie warto pojechać?

          Ola Żuraw-Świątek po 10 latach pogodziła się z mamą

          Ola Żuraw-Świątek po 10 latach pogodziła się z mamą

          #DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas

          #DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas

          Jak rozmawiać z dziećmi o ukrzyżowaniu Jezusa? "Mają prawo wiedzieć, że umieramy"

          Jak rozmawiać z dziećmi o ukrzyżowaniu Jezusa? "Mają prawo wiedzieć, że umieramy"

          Grupowa randka w "Hotelu Paradise 8". Ktoś złoży uczestnikom niezapowiedzianą wizytę

          Grupowa randka w "Hotelu Paradise 8". Ktoś złoży uczestnikom niezapowiedzianą wizytę

          Beata Ścibakówna skrytykowała zachowanie młodych aktorów

          Beata Ścibakówna skrytykowała zachowanie młodych aktorów

          Nauczycielka, która nie stawia stopni. "Obawiałam się bardziej reakcji rodziców niż uczniów"

          Nauczycielka, która nie stawia stopni. "Obawiałam się bardziej reakcji rodziców niż uczniów"