Na północnej półkuli ziemskiej można znaleźć jeden z ważniejszych punktów orientacyjnych, który przez wiele lat służył wędrowcom do odnajdywania prawidłowej drogi. Chodzi o Gwiazdę Polarną, która jest praktycznie nieruchoma i można zobaczyć ją niezależnie od miejsca, w którym się znajdujemy.
Dalsza część artykułu znajduje się pod materiałem wideo
Astronomia i kosmos
Gwiazda Polarna ma ogromne znaczenie historyczne – istnieje wiele przypadków, w których to właśnie przy jej pomocy ludzie określali swoje położenie i kierunek, w którym muszą się udać. To pewnego rodzaju naturalny kompas. Gwiazda Polarna zawsze wskazuje kierunek północny, znajduje się najbliżej bieguna niebieskiego i jest pewnego rodzaju osią dla innych gwiazd okołobiegunowych, które zmieniają swoje położenie.
W zależności od ruchu precesyjnego osi ziemskiej, inne ciało niebieskie uznawane jest za Gwiazdę Polarną. Obecnie jest nią Alfa Ursae Minoris (Polaris), w 3000 roku będzie nią zaś Gamma Cephei. Zobacz, jak znaleźć Gwiazdę Polarną na niebie. Poznaj najpopularniejsze mity na jej temat i dowiedz się, czym wyróżnia się od pozostałych gwiazd. Dzięki poniższym wskazówkom znajdziesz ją naprawdę szybko.
Jak znaleźć Gwiazdę Polarną – fakty i mity
Znalezienie Gwiazdy Polarnej nie przysporzy ci kłopotu, jeśli wcześniej zapoznasz się z popularnymi mitami na jej temat. Warto znać jej podstawowe cechy charakterystyczne i zapoznać się z jej właściwościami. Pierwsze, o czym należy bezwzględnie pamiętać – termin Gwiazda Polarna może odnosić się do północnej, ale również południowej gwiazdy polarnej, jednak w pierwszym znaczeniu występuje znacznie częściej. Gwiazda Polarna, czyli Polaris, może być nazywana również Gwiazdą Biegunową.
W jakie mity o Gwieździe Polarnej nie należy wierzyć?
Gwiazda Polarna znajduje się dokładnie nad zenitem, czyli nad głową osoby obserwującej. W rzeczywistości gwiazda zawsze wskazuje kierunek północny, co związane jest również z tym że w ciągu nocy praktycznie w ogóle nie zmienia swojego położenia. Gwiazda Polarna może być punktem orientacyjnym wyłącznie dla ludzi mieszkających w północnej części planety. Im dalej od bieguna północnego, tym bliżej horyzontu znajduje się Polaris, dlatego też nie ma możliwości jej znalezienia wyłącznie poprzez spojrzenie w górę.
Często można usłyszeć stwierdzenie, że Gwiazda Polarna jest najjaśniejszą gwiazdą na niebie. W rzeczywistości nie znajduje się ona nawet w dziesiątce najbardziej rzucających się w oczy gwiazd, co jednak wcale nie oznacza, że trudniej ją znaleźć. Po prostu nie warto kierować się tym kryterium podczas obserwacji nocnego nieba.
Jak znaleźć Gwiazdę Polarną na niebie – najprostszy sposób
Najłatwiejszym sposobem na znalezienie Gwiazdy Polarnej jest nauczenie się rozpoznawania gwiazdozbiorów, które pojawiają się na północnym niebie. Ta metoda sprawdzi się zawsze wtedy, kiedy niebo nie jest zachmurzone. To niezawodny sposób m.in. dlatego, że wszystkie gwiazdy znajdują się w ściśle określonej odległości jedna od drugiej. Oprócz tego Gwiazda Polarna również tworzy gwiazdozbiór. Alfa Ursae Minoris to najjaśniejsza gwiazda Małej Niedźwiedzicy.
Warto nauczyć się rozpoznawać wszystkie duże gwiazdozbiory, jednak do znalezienia Polaris niezbędna będzie umiejętność określenia położenia na niebie przynajmniej dwóch z nich – Wielkiego Wozu oraz, oczywiście, Małej Niedźwiedzicy. Jeśli uda ci się odnaleźć na niebie gwiazdy, które tworzą Wielki Wóz, postaraj się poprowadzić prostą linię w kierunku północnym od najdalej położonych w gwiazdozbiorze ciał niebieskich, czyli Meraka i Dubhe. Polaris będzie tą gwiazdą, która znajduje się na samej górze gwiazdozbioru.
Do znalezienia Gwiazdy Polarnej można wykorzystać również gwiazdozbiór Kasjopei, znajdujący się po przeciwnej stronie względem Wielkiego Wozu. Kasjopeję tworzy pięć bardzo jasnych gwiazd, które układają się na niebie w kształt podobny do litery „W”. Można je łatwo rozpoznać również dzięki temu, że w bezpośredniej odległości nie znajduje się więcej wyraźnych i mocno rozświetlonych ciał niebieskich. Co najważniejsze, Kasjopeja jest widoczna w Polsce przez cały rok, dlatego poszukiwania Gwiazdy Polarnej mogą odbywać się nocą w dowolnym terminie, zarówno latem, jak i zimą. Warto upewnić się jedynie o dobrej przejrzystości nieba i braku chmur, które mogłyby utrudniać lub całkowicie zaburzać odczytywanie położenia poszczególnych gwiazdozbiorów.
Zobacz także:
- Spadające gwiazdy i gwiaździste niebo - co symbolizuje taki sen?
- Jak często można oglądać spadające gwiazdy?
- Wielki Wóz – gwiazdy, które świecą najjaśniej. Gdzie ich szukać?
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: m-gucci/Getty Images