Obrazy hiperrealistyczne kwalifikowane są jako sztuka współczesna, której głównym zadaniem jest dokładne i precyzyjne odwzorowanie rzeczywistości, a także różnych zjawisk i wydarzeń.
Historia hiperrealizmu
Termin "hiperrealizm" pierwszy raz został użyty przez malarza Daniela Abadie w kontekście osób, które odwzorowują fotografie lub malują w taki sposób, aby ich wytwory przypominały rzeczywistość. W 1967 roku Richard Estes stworzył jeden z najbardziej znanych obrazów z tego nurtu, czyli „Foodshop”, a pięć lat później zorganizowano wystawę w Niemczech, dzięki czemu hiperrealizm wkroczył także do Europy i stał się bardzo popularnym kierunkiem. Efekt realności i oddania rzeczywistości spotkał się z bardzo dużym uznaniem, jednak po pewnym czasie krytycy stwierdzili, że artyści nie tworzą niczego nowego, tylko odtwarzają to, co już jest znane.
Początkowo hiperrealizm amerykański korzystał głównie z założeń pop-artu, czyli kierunku, który przedstawiał przedmioty codzienne. Jednym z najsłynniejszych przykładów pop-artu są puszki zupy pomidorowej Campbella, stworzone przez Andy’ego Warhola. Pod koniec lat siedemdziesiątych hiperrealiści zaczęli pracować nad takimi dziełami, których nie można by odróżnić od fotografii, co jest z jednej strony uznawane za wspaniałą sztukę, a z drugiej za brak kreatywności i inwencji twórczej. Sztuka współczesna zwykle jednak spotyka się z mieszanymi uczuciami ze względu na zupełnie inną formę, brak zrozumienia treści, a także pogłębiające się różnice między artystą i twórcą. W przypadku hiperrealizmu dzieła są rozumiane przez odbiorców, jednak traktowane często tak jak fotografie.
Czym charakteryzuje się hiperrealizm?
Wyżej opisywany nurt ma wiele cech charakterystycznych, które pozwalają na odróżnienie go od innych kierunków w malarstwie lub rzeźbie. Do najważniejszych cech hiperrealizmu można zakwalifikować:
- precyzję w odwzorowywaniu rzeczywistości,
- tworzenie obrazu lub rzeźby na podstawie zdjęcia,
- wybieranie tematyki związanej z życiem codziennym, na przykład samochodów, wystaw sklepowych,
- pokazywanie prawdy bez unikania brzydoty,
- wiarygodne przedstawienie danego tematu i dostosowanie do niego techniki artysty.
Większość obrazów w tym nurcie stworzonych jest doskonałą techniką twórczą, a także ma żywe kolory. Niektóre dzieła praktycznie są nie do odróżnienia od fotografii, zwłaszcza dla niewprawnego oka. Twórcy często pomagali sobie przy pomocy specjalnego urządzenia, czyli epidiaskopu, dzięki czemu możliwe było precyzyjne rzutowanie fotografii na płótno malarskie. Epidiaskop może być zdefiniowany jako rzutnik, który "przenosi" obraz z fotografii na papier lub płótno, a twórca może dokładnie odwzorowywać zdjęcie, element po elemencie. Najczęściej wykorzystywane były farby akrylowe, odpowiednie do technik stosowanych przez artystów.
Wśród najsłynniejszych przedstawicieli hiperrealizmu wyróżnić można: Richarda Estesa, Dona Eddy’ego, Davida Parrisha, którzy przedstawiali samochody, zjawiska świetlne. Obrazy hiperrealistyczne tworzono z niezwykłą precyzją w taki sposób, aby można było zobaczyć każdy detal. Warto zaznaczyć, że w dziełach twórców można doszukiwać się dokładności i odwzorowania rzeczywistości, ale nie wartości dodanych, takich jak kreatywność czy zdolność do wzbudzania emocji. W Polsce nurt ten nie odniósł dużego sukcesu, chociaż czasami organizowane są wystawy hiperrealistyczne. Należy zauważyć, że zainteresowanie hiperrealizmem w XXI wieku ogólnie osłabło, prawdopodobnie ze względu na to, że prawie każdy posiada smartfona lub aparat fotograficzny, a te urządzenia także wskazują wszelkie detale.
Warto jednak zaznaczyć, że niektórzy hiperrealiści idą o krok dalej i decydują się na pokazanie w swoich obrazach dodatkowych emocji lub nadają wielowymiarowość tworzonym dziełom. Dzięki temu wprowadzone są dodatkowe elementy twórcze, które mogą zaciekawić odbiorców.
Co ciekawe, niektóre obrazy hiperrealistów są tak dokładnym odwzorowaniem fotografii, że oglądając je na ekranie komputera, można mieć wrażenie, że wcale nie ma różnic między zdjęciem a wytworem malarza. Współcześnie hiperrealizm zmierza raczej w kierunku przerysowania pewnych elementów rzeczywistości, co można zauważyć między innymi w przypadku rzeźb Duayne Hansona, które pokazują na przykład otyłych Amerykanów w trakcie zakupów spożywczych. Sztuka współczesna często odwołuje się także do hiperrealizmu oraz pop-artu, dzięki czemu nurty te wciąż są obecne.
Zobacz także:
- Tamara Łempicka we wspomnieniach wnuczki: "Potrafiła się doskonale kreować"
- Janusz Chabior został malarzem. "Obrazy były gdzieś w szafie i dopiero moja żona je odkryła"
- Tego dzieła polskiego malarza prawie nikt nie widział przez 150 lat. "Dosyć obrazoburcze"
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: Virginia Gonzalez/Getty Images