Dlaczego niektórym trudno jest znaleźć pracę?
Czy to nasza wina, że mamy problemy ze znalezieniem pracy?
Małgorzata Czernecka, psycholożka i ekspertka ds. Wellbeing: Po pierwsze trudno tu mówić o winie. Ważne, żeby przekierować swoją uwagę na to, na co realnie mamy wpływ oraz za co bierzemy w tym procesie odpowiedzialność i na tym się skupić. W problemach ze znalezieniem pracy mamy dwie kwestie, które warto przeanalizować. Po pierwsze szukanie ofert pracy i wysyłanie CV: czy jesteśmy zaangażowani, aktywni w szukaniu pracy, czy wiemy, czego szukamy, czy śledzimy portale, fora, gdzie pojawiają się ogłoszenia, które nas interesują. Czy mamy jasne i przejrzyste CV, z którego można się szybko zorientować, jakie jest nasze doświadczenie zawodowe, kompetencje, umiejętności. Czy nasze CV jest sprofilowane pod konkretną ofertę pracy i zatrzyma oko rekrutera, czy też wysyłamy wszędzie identyczne CV, które nie koniecznie odpowiada na potrzeby pracodawcy i przez to zostanie szybko odrzucone? Druga kwestia to już samo zaproszenie na rozmowę i to, jak zachowujemy się podczas tego spotkania, tj. czy jesteśmy bardzo zestresowani, trudno nam się skupić, czy jesteśmy przygotowani, wiemy, jakie mogą paść pytania oraz jak mówić o sobie konkretnie, ale w interesujący sposób tak, aby zaprezentować się, z jak najlepszej strony. Pamiętajmy, że liczy się pierwsze wrażenie, to, z jaką energią wchodzimy na rozmowę.
Ogromne znaczenie ma również to, czy mamy gotowość do zmiany, czy potrafimy spojrzeć na swoje doświadczenie i realnie ocenić swoje umiejętności. Badania pokazują, że mężczyźni wysyłają aplikacje, nawet jeśli nie spełniają 80 proc. wymagań zawartych w ogłoszeniu. W przypadku kobiet jest zupełnie inaczej, one uważają, że powinny w 100 proc. pasować do oferty. Dodatkowo kobiety w trakcie rozmowy mają większą trudność z eksponowaniem swoich mocnych stron, mówieniem o swoich sukcesach w pewny siebie sposób. Dla wielu osób taka autoprezentacja kojarzy się z "chwaleniem się", a przecież rozmowa kwalifikacyjna to w pewnym sensie rozmowa sprzedażowa.
Chciałabym podkreślić jedną bardzo ważną rzecz. Jest szereg czynników, na które nie mamy absolutnie wpływu. Każda firma ma swoje wyobrażenie, co do osoby, która powinna do danego zespołu dołączyć. Dodatkowo każdy rekruter zwraca uwagę na nieco inne kwestie i często dzieje się to na poziomie nieświadomym. Kiedy idziemy na rozmowę, nie mamy tej wiedzy dlatego, jeśli nam się nie powiedzie, to naprawdę nie powinniśmy być dla siebie surowi. Nie wszystko zależy od nas i pewnie na około 50 proc. czynników nie mamy żadnego wpływu. To ważne, żeby skupiać się na swoich 50 proc. i nie "rozliczać siebie" za drugie 50 proc.
Kiedy długo szukamy pracy, przychodzi taki moment, że człowiek już ma wrażenie, że ciągle tylko wysyła CV, ale nic z tego nie wynika. Zaczyna się zastanawiać czy do niczego się nie nadaje, czy ma po prostu pecha.
Czasem faktycznie tak się dzieje i dobrze jest wtedy na chwilę się zatrzymać. Złapać dystans, zobaczyć, jaka jest pora roku, co to oznacza dla branży, dla której chcemy pracować. Czasem kandydaci długo czekają na odpowiedź, ale może to być związane z sytuacją firmy, do której aplikują, z jej wewnętrzną sytuacją, procesami, procedurami, czy kulturą organizacyjną i standardami, jeśli odpowiedzi nie dostają wcale. Kiedy dużo aplikujemy i nie mamy odzewu, możemy skorzystać z pomocy doradcy kariery, który da nam wskazówki jak jeszcze lepiej zadbać o CV, co podkreślić, z czego zrezygnować jak opracować graficznie, aby zwrócić uwagę pracodawcy, wyróżnić się na tle innych kandydatów etc. To wszystko może oczywiście mieć znaczenie. Jeśli nie możemy długo znaleźć pracy i nie stać nas na takie doradztwo pamiętajmy, że wiedza ta obecnie jest dostępna w internecie – na YouTube, ale też na profilach social mediowych specjalistów ds. kariery, coachów czy doradców zawodowych, którzy dzielą się cennymi wskazówkami, budując w ten sposób swoją społeczność.
Pamiętajmy, że rekruterzy, każdej aplikacji przy selekcji, poświęcają – przy dużej liczbie kandydatów - kilkadziesiąt sekund. To właśnie pierwsze wrażenie dokumentu, jakim jest CV decyduje o tym, czy daną osobę zaproszą na rozmowę, czy nie. Dobrze jest też mieć na uwadze, że różne organizacje w różny sposób traktują kandydatów. Niektórzy nie informują o wynikach rekrutacji, nawet po rozmowach kwalifikacyjnych, inni kontaktują się również z tymi kandydatami, którzy nie spełnili ich oczekiwań. Jeśli nie dostaniemy żadnej informacji od potencjalnego pracodawcy, również po rozmowie, wcale nie musi to oznaczać, że mamy pecha lub z nami jest coś nie tak. W takich sytuacjach warto zadać sobie pytanie, czy naprawdę chcemy pracować w miejscu, w którym taki sposób podchodzi się do pracowników lub przypomnieć się rekruterowi z prośbą o informację zwrotną.
Wiek a szukanie pracy. Czy nasza metryka ma znaczenie?
Czy w CV powinien pojawić się nasz wiek. W przypadku osób 50 + usunięcie takiej informacji często bardzo dużo zmienia. Wiek jest czynnikiem dyskryminującym. Nie mamy obowiązku podawać go w CV i większość osób tego już nie robi. Obecnie specjaliści wręcz mówią, żeby nie podawać wieku w CV. Wystarczą podstawowe informacje kontaktowe tj. numer telefonu, mail i miasto zamieszkania. Są też kandydaci, którzy nie podają lat, w których np. kończyli np. studia.
Dlaczego osoby po 50. roku są mniej atrakcyjne na rynku pracy?
Działają tu stereotypy. Współcześni 50-latkowie są zupełnie inni niż 50-latkowie 10 czy 20 lat temu. Są nowocześni, mają kompetencje językowe oraz cyfrowe. Potrafią naprawdę dobrze się odnaleźć w środowisku pracy. Tymczasem w wielu firmach istnieje przeświadczenie, że osoba 50+ nie dogada się z młodym zespołem, albo nie będzie elastyczna, co nie jest prawdą. Badania pokazują, że jest to generacja najbardziej otwarta na pracę z młodszymi pokoleniami. Zapomina się, że 50-latkowie mają doświadczenie i mądrość, które zbierali latami, co może dla danej firmy okazać się bezcenne. Co równie ważne, dysponują dojrzałością emocjonalną, która może wpływać łagodząco na konflikty pojawiające się w zespole.
Jak osoba, również 50 plus, która szuka pracy, może jeszcze zwiększyć swoje szanse?
Przede wszystkim powinna sprawdzić, czy kompetencje, które posiada są na czasie. Dobrze jest przeanalizować ogłoszenia i zastanowić się, czy ma umiejętności, których wymagają pracodawcy, a jeśli nie, to czy może je szybko nabyć. Bardzo ważna jest elastyczność, czy jest gotowa np. zrezygnować z pracy na etacie i zgodzić się na umowę zlecenie, czy o dzieło. Jakimś rozwiązaniem może być branie zleceń związanych z jakimś konkretnym projektem. Powoduje, że my wracamy "do ludzi", "do organizacji", "do działań". Jeśli mamy taką możliwości możemy poszukać zleceń również poza granicami kraju, bardzo wiele zadań można dziś robić zupełnie zdalnie. Daje nam to poczucie sprawczości, a jednocześnie pozwala spokojniej szukać stałego zajęcia.
Niestety nie ma tu prostych rad. Statystyki i badania pokazują, że osobom po 50. roku życia jest po prostu trudniej znaleźć pracę i ten proces może po prostu dłużej trwać. Tym, co jeszcze może nam pomóc to skorzystanie z porady np. doradcy zawodowego, czy coacha kariery.
Niestety taka porada kosztuje, co jeśli nie możemy sobie pozwolić na takie wsparcie?
Bardzo dużo porad możemy znaleźć w Internecie. Jest tam wiele bezpłatnych kanałów na YouTube, blogów, e-booków. Zawarte tam informacje mogą nam pomóc przygotować się do rozmowy, ale też przejść proces rekrutacyjny. Możemy się z nich również dowiedzieć, jak poszerzyć swoje umiejętności, a nawet się przebranżowić. Warto dodać, że w wielu miastach nadal działają projekty dofinansowane ze środków unijnych dla osób bez pracy, bezrobotnych, gdzie oferowane są różnego rodzaju szkolenia rozwojowe, a w ich ramach często można spotkać się z doradcą zawodowym.
Ile powinno nam zająć szukanie pracy? Kiedy to jest jeszcze norma?
Wszystko zależy od specyfiki danego stanowiska oraz kto rekrutuje – czy firma zewnętrzna, czy bezpośredni pracodawca. Biorąc pod uwagę sam czas trwania procesów rekrutacyjnych, które mogą być wieloetapowe, może to trwać nawet kilka miesięcy. Znam przypadki, że proces trwał nawet pół roku lub dłużej. Jeżeli aktywnie szukamy pracy i jesteśmy w różnych procesach rekrutacyjnych, to zazwyczaj potrzebujemy 6., a nawet 8. miesięcy na znalezienie nowej pracy.
Co zrobi, aby wesprzeć osobę, która szuka pracy?
Jak to nieskuteczne szukanie pracy może na nas wpłynąć?
Przede wszystkim możemy doświadczać gigantycznego spadku poczucia własnej wartości, poczuć się, jak ktoś zupełnie bezwartościowy. Mogą pojawić się również objawy depresyjne, lękowe, lęk o przyszłość, zaburzone poczucie bezpieczeństwa, a także brak chęci w realizowaniu się w innych obszarach. W związku z tym warto być tutaj na siebie uważnym. W procesie poszukiwania pracy możemy doświadczyć wielu odrzuceń, więc bardzo ważna jest umiejętność podnoszenia się po porażkach i dalszego poszukiwania pracy z pozytywnym nastawieniem.
Jak możemy wesprzeć osobę, które nie może znaleźć pracy?
Przede wszystkim przypominać o jej mocnych stronach. Przypominać jej o sukcesach zawodowych, projektach, zespołach, w których pracowała, w których była ceniona. Koncentrować jej uwagę na mocnych stronach. Bardzo ważne jest, aby zaktywizować taką osobę do wychodzenia z domu, do spotykania się ludźmi i mówienia, że szuka pracy. Jeśli np. mamy 30. znajomych i im powiemy, że szukamy pracy, a te osoby mając również 30 znajomych puszczą tę informację dalej, to zyskujemy dostęp do potężnej sieć kontaktów około 900 osób. To może bardzo zwiększyć nasze szanse na znalezienie zatrudnienia.
Kiedyś spotkałam się ze stwierdzeniem, że pracę trzeba zmieniać. Czy faktycznie tak jest?
Dużo zależy od naszej osobowości. Są osoby, które nie lubią zmian i przywiązują się do danego stanowiska i organizacji, cenią sobie stabilność, zespół, swój obszar, za który odpowiadają i czują się specjalistami. Takie osoby bardzo sporadycznie myślą o zmianie pracy, robią to zwykle z bardzo ważnych powodów i starannie się do tego procesu przygotowują. W ich przypadku konieczność nagłej zmiany pracy jest bardzo stresująca. Są też takie osoby, które poszukują ścieżek dla swojego rozwoju, stawiają sobie cele, szukają spełnienia zawodowego i są w tym obszarze bardziej aktywne - wysyłają CV, chodzą na rozmowy, przyjmują oferty z innych firm, zmieniają środowiska pracy średnio co 2-3 lata. Dzięki temu są "oswojone" i dobrze zaznajomione z procesem szukania pracy. Przechodząc przez swojego rodzaju "trening" mogą odczuwać mniejszy stres i większą łatwość w odnajdywaniu się w nowych sytuacjach. Każda zmiana to dla nich szansa na rozwój, zdobycie nowych doświadczeń oraz szansa na lepsze poznanie siebie.
Jesteśmy serwisem kobiecym i tworzymy dla Was treści związane ze stylem życia. Pamiętamy jednak o sytuacji w Ukrainie. Chcesz pomóc? Sprawdź, co możesz zrobić. Pomoc. Informacje. Porady.
Zobacz także:
- W młodym wieku uzależniła się od pracy. "Mam 30 lat i pierwszy raz jestem w związku"
- Stygmatyzacja społeczna we współczesnym świecie – jak z nią walczyć?
- Nuda nie zawsze musi być zła. "Kryje się za nią bardzo ważna funkcja"
Autor: Katarzyna Oleksik
Źródło zdjęcia głównego: MoMo Productions/Getty Images