Dalsza część artykułu znajduje się pod materiałem wideo
Astronomia i kosmos
Międzynarodowy Dzień Ochrony Warstwy Ozonowej
16 września obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Ochrony Warstwy Ozonowej. Święto zostało uchwalone 19 grudnia 1994 roku przez Zgromadzenie Ogólne ONZ. Sama data upamiętnia podpisanie Protokołu Montrealskiego w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową. Miało to miejsce w 1987 roku. Święto ma na celu propagowanie działań na rzecz ochrony warstwy ozonowej.
Czym jest warstwa ozonowa?
Warstwa ozonowa to warstwa atmosferyczna znajdująca się od 10–50 lub 20–40 km nad powierzchnią Ziemi, a dokładniej nad poziomem morza. Jej zadanie to pochłanianie promieni ultrafioletowych UV-A, UV-B i UV-C. Co powoduje niszczenie warstwy ozonowej?
Warstwa ozonowa – inaczej ozonosfera, to warstwa w której koncentracja ozonu jest najwyższa. Warstwa ozonowa znajduje się w stratosferze na wysokości 10–50 km nad poziomem morza. Powłoka ozonosfery ma około 20 km grubości i powstaje w wyniku reakcji fotochemicznych, które nasila promieniowanie ultrafioletowe. Najwyższe stężenia ozonosfery znajdują się na wysokości 32 kilometrów nad Ziemią.
Co niszczy warstwę ozonową?
Największy udział w niszczeniu warstwy ozonowej mają takie gazy, jak halony, freony i tlenki azotu. Negatywne skutki oddziaływania freonu na stratosferę opublikowano już w latach dziewięćdziesiątych, kiedy to zauważono zmniejszenie się koncentracji ozonu. Liczne badania potwierdzone dowodami sprawiły, że podpisano Protokół Montrealski i międzynarodowy traktat w sprawie ochrony warstwy ozonowej. Freony były niegdyś stosowane w konstrukcjach sprężarek lodówek, chłodniach, klimatyzatorach, lakierach, produktach kosmetycznych i medycynie.
Zarówno freony, jak i halony wykazują działanie toksyczne i szkodliwość dla zdrowia ludzi. Halon był niegdyś bardzo popularnym produktem gaśniczym, który ze względów bezpieczeństwa wycofano z użycia. Warstwę ozonową niszczy również chlor, który jest produktem ubocznym spalania paliw kopalnych. Wykaz substancji zubożających warstwę ozonową zawiera także atomy bromu, które w wysokim stężeniu są toksyczne. Przyczyną powiększania się dziury ozonowej nie są wyłącznie czynniki antropogeniczne, ale też naturalne, takie jak erupcje wulkaniczne czy prądy monsunowe.
Jak chronić warstwę ozonową?
Ozonosfera jest bardzo ważna dla środowiska i ludzi, ponieważ chroni przed ultrafioletem, pochłaniając promieniowanie elektromagnetyczne zwane UV-C, w mniejszej mierze UV-B i w bardzo małych ilościach UV-A. Niszczenie warstwy ozonowej przyczynia się do spadku stężenia ozonu w stratosferze. Ochrona warstwy ozonowej powinna polegać na zaprzestaniu stosowania szkodliwych dezodorantów i innych produktów zawierających propan i butan. Warto też pamiętać o odpowiedniej edukacji społeczeństwa, która przyczyni się do wzrostu ich świadomości.
Skutki niszczenia warstwy ozonowej
Skutkiem niszczenia warstwy ozonowej jest powstawanie dziury ozonowej, która polega na zmniejszeniu ilości ozonu w stratosferze. Skutkiem intensywności promieniowania ultrafioletowego jest nadmierna penetracja w głąb wody, ale też poważne konsekwencje zdrowotne człowieka, czyli starzenie się skóry i zmiany nowotworowe, pogorszenie narządu wzroku i osłabienie naszego układu odpornościowego. Ponadto degradacja warstwy ozonowej przyczynia się do ograniczenia produkcji żywności i niszczenia materiałów budowlanych.
Ustawa o substancjach zubożających warstwę ozonową
Istnieje ustawa o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych, która określa zasady sprzedaży niehermetycznie zamkniętych urządzeń, które są napełnione fluorowanymi gazami cieplarnianymi, zawiera istotne certyfikaty i karty produktu, informacje dotyczące magazynowania gazów i ich ilości oraz przestrzegania przepisów dotyczących urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych czy pomp ciepła, które są napełnione wodorofluorowęglowodorami. Ustawa z dnia 12 lipca 2017 r. weszła w życie 23 października tegoż roku i zmodyfikowała m.in. obowiązki nakładane na wytwórców produktów, które zawierają szkodliwe substancje i ujednoliciła obowiązki przedsiębiorców oraz personelu pracującego z gazami cieplarnianymi.
Międzynarodowy Dzień Ochrony Warstwy Ozonowej
Niszczenie warstwy ozonowej powoduje bardzo poważne zmiany, które martwią coraz większą liczbę osób. Z tego względu powstał Międzynarodowy Dzień Ochrony Warstwy Ozonowej, który świętujemy 16 września. Wydarzenie ma podkreślić, jakie znaczenie ma prawidłowa ilość ozonu w stratosferze i jaki wpływ niosą za sobą działania antropopresyjne. Święto zostało ustanowione przez Organizację Narodów Zjednoczonych ONZ w rocznicę podpisania Protokołu Montrealskiego.
Jesteśmy serwisem kobiecym i tworzymy dla Was treści związane ze stylem życia. Pamiętamy jednak o sytuacji w Ukrainie. Chcesz pomóc? Sprawdź, co możesz zrobić. Pomoc. Informacje. Porady.
Zobacz także:
- Kiedy szczyt czwartej fali pandemii? Minister zdrowia podał termin
- Pracowała w więzieniu, do którego trafił mężczyzna odpowiedzialny za śmierć jej męża
- Przeciążeni uczniowie "pracują" więcej niż dorośli. "Z 13 lektur obowiązkowych, zrobiło się nagle 41"
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: Thamrongpat Theerathammakorn / EyeEm/Getty Images