Hagia Sophia w Stambule robi wrażenie swoją monumentalnością. Ogromne wnętrza, urzekająca urokiem i wielkością kopuła, wysokie kolumny i balkony, precyzyjne mozaiki i złocenia zapierają dech w piersiach.
Historia powstania bazyliki Hagia Sophia
Wiele osób zastanawia się, co to jest Hagia Sophia? Budowla ta przez wiele lat służyła chrześcijanom, później muzułmanom, a dzisiaj znajdują się w niej pozostałości i pamiątki zarówno po chrześcijaństwie, jak i islamie.
Aby zrozumieć jej fenomen, należy cofnąć się aż do roku 532, czyli do czasu, kiedy rozpoczęto budowę. Hagia Sophia stanęła na miejscu, na którym wcześniej stała Wielka Świątynia, zniszczona w 404 roku, odbudowana w 415 i znów zniszczona podczas rewolty Nika w 532 roku. Wtedy to Justynian I Wielki postanowił wybudować świątynię wyjątkową. Zatrudnił najbardziej znanych architektów: Izydora z Miletu i Antemiusza z Tralles. Budowa bazyliki Hagia Sophia została ukończona 27 grudnia 537 roku. Po wejściu do nowo wybudowanej świątyni Justynian miał powiedzieć: "Chwała Panu, że uczynił mnie godnym takiej pracy. Och, Salomonie, zostawiłem cię w tyle".
Hagia Sophia w Stambule - budowla niezrównana
Trudno wyobrazić sobie, jak wielkim przedsięwzięciem było budowanie kościoła Hagia Sophia. Justynian I Wielki zadbał o to, aby materiały do budowy świątyni charakteryzowały się najwyższą jakością. Nie szczędził na nie funduszy i sprowadzał je z różnych części świata. Kolumny przywieziono m.in. z Syrii, Egiptu i Efezu. Z Egiptu dostarczono również kolorowe kamienie, srebro, złoto oraz terakotę. Biały marmur pochodził z Morza Marmara, różowy marmur z Afyonu w Turcji, a cegły wypalane były na Rodos.
Dwaj główni architekci pracujący przy tworzeniu budowli, mogli liczyć na pomoc aż 200 architektów, którzy z kolei mieli pod sobą tysiące robotników. W efekcie powstała świątynia wyjątkowa, z ogromną kopułą, licznymi kolumnami, bogatym zdobnictwem, pięknymi balkonami, ogromnymi oknami. I chociaż budowla kilka razy była narażona na zniszczenie, m.in. przez silne trzęsienia ziemi (dochodziło do częściowych zniszczeń, zwłaszcza w 558 roku, kiedy część wschodnia bazyliki się zawaliła, ale została odbudowana i dodatkowo wzmocniona), możemy podziwiać ją do dziś.
Świątynia chrześcijańska, meczet, muzeum
Hagia Sophia była świątynią chrześcijańską do 1453 roku. W tym też roku do Konstantynopola (jak wówczas nazywał się Stambuł) wkroczył Mehmed II Zwycięzca, zwany też Zdobywcą. Kiedy podbił miasto, Hagia Sophia została zamieniona na meczet. Należy jednak zauważyć, że nowy władca otoczył budowlę szczególną opieką. Oczywiście przebudował świątynię, jednak zatrudnił do tego doskonałego architekta - Sinana. Elementy i symbole chrześcijańskie nie zostały zniszczone, ale ukryto je pod licznymi warstwami gipsu i betonu. Do Hagii Sophii dobudowano wtedy minarety.
Po 481 latach, w 1935 roku, Mustafa Kemal Atatürk zamienił meczet Hagia Sophia w Stambule na muzeum, które funkcjonuje do dzisiaj. Zwiedzanie tej budowli wiąże się z niezapomnianym przeżyciem. Możliwość obserwowania obok siebie pamiątek oraz symboli chrześcijańskich i islamskich jest niespotykana i zadziwiająca. Zachwycają również piękne mozaiki oraz malowidła na ścianach. W budynku znajdują się 104 kolumny: 40 na poziomie dolnym i 64 na poziomie górnym. Muzeum można zwiedzać przez 6 dni w tygodniu. Będąc w Stambule, nie można zrezygnować z odwiedzenia tej jednej z najpiękniejszych budowli na świecie.
Ciekawostki o Hagii Sophii
- Jedna z legend głosi, że skrzydła drzwi do Hagii Sophii zostały wykonane z drewna z arki Noego.
- Jedna z wież nazywana jest wieżą "pocącą się" lub "płaczącą". Niektórzy wierzą, że spełnia ona życzenia. Wystarczy włożyć kciuk do otworu znajdującego się w wieży i przekręcić go, wykonując pełny obrót. Życzenie spełni się, jeżeli palec po wyjęciu będzie mokry lub wilgotny.
- Wiele meczetów powstawało i powstaje na wzór Hagii Sophii, m.in. Błękitny Meczet z XVII wieku, również znajdujący się w Stambule.
- Hagia Sophia w 1985 roku została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
- Świątynia przez 916 lat służyła chrześcijanom, a przez 481 lat modlili się w niej muzułmanie.
- Główna kopuła wznosi się na wysokość 56 metrów nad nawą.
- Sklepienie przedsionka budowli w całości pokryte jest mozaiką wykonaną ze złota.
Zobacz także:
- Woda księżycowa - oczyszczający eliksir, po który sięgają gwiazdy. Jak ją przygotować?
- Adelaide – kraina czerwonych kangurów. Co warto zobaczyć w Adelaide w Australii?
- Cabo da Roca w Portugalii – piękny i niebezpieczny kraniec Europy
Zobacz wideo: Muzułmańskie modły w Hagia Sophia. Po 90 latach świątynia ponownie stała się meczetem
Autor: Adrian Adamczyk