Od XVI do XIX wieku okolice dzisiejszego Dakaru cieszyły się złą sławą – stanowiły jedno z większych centrów handlu niewolnikami. Samo miasto powstało dosyć późno – w 1857 roku założyli je Francuzi. Dakar rozwijał się bardzo szybko i stał się głównym ośrodkiem administracyjnym Francuskiej Afryki Zachodniej. W czasie II wojny światowej miasto znajdowało się w rękach kolaborującego z III Rzeszą rządu Vichy. Później Dakar zajęty został przez wojska amerykańskie. Przez krótki czas miasto było stolicą Federacji Mali, a od 1960 roku jest stolicą niepodległego państwa Senegal.
Nieudany desant aliantów na Dakar
Po upadku Francji większość afrykańskich kolonii tego państwa poparła rząd Vichy. Dla aliantów stanowiło to ogromne zagrożenie, zwłaszcza jeśli chodzi o afrykańskie porty, które trafiły w ręce Niemców. W lipcu 1940 roku powstał pomysł, aby zająć Dakar i cały Senegal. Plan ten pochodził od Charles’a de Gaulle’a, który chciał, aby jak najwięcej afrykańskich kolonii poparło ruch Wolnej Francji, na czele którego stał. Przejęcie Dakaru było niezwykle istotnym zadaniem. Przede wszystkim uniemożliwiłoby wykorzystywanie portu jako bazy niemieckich okrętów podwodnych.
Z drugiej strony alianci uzyskaliby świetną bazę morską na zachodzie Afryki. Poza tym, w ramach tej akcji planowano przejąć zapasy złota Banku Francji (w tym zapasy złota Polski), znajdujące się w nieodległym Bamako. Zaplanowano szybki, bezpośredni atak na port w Dakarze. Jako że Wielka Brytania nie była w stanie wojny z Francją, główne siły stanowić mieli żołnierze wchodzący w skład wojsk Wolnych Francuzów w sile 3670 ludzi. Natomiast Brytyjczycy, w liczbie 4270 żołnierzy, wkroczyć mieli w razie ewentualnej potrzeby. W rajdzie na Dakar brał udział polski lekki krążownik "Dragon".
Zespół inwazyjny dotarł do Dakaru rankiem 23 września. Początkowo próbowano przekonać załogę do poddania, co spotkało się z gwałtowna odmową, w postaci ostrzału artyleryjskiego. Z portu wyszedł też okręt podwodny "Persee", który został zatopiony m.in. dzięki ostrzałowi prowadzonemu przez "Dragona". W kolejnym dniu prowadzono wymianę ognia, która doprowadziła do ofiar wśród ludności cywilnej (zginęły 84 osoby), ponieważ alianckiej pociski trafiały też w dzielnice mieszkaniowe.
Po dwóch kolejnych dniach alianci zdecydowali wycofać się spod Dakaru. Mimo większych strat obrońców (śmierć 100 marynarzy, zatopienie dwóch okrętów podwodnych i jednego niszczyciela), to wyprawa ta uznana została za klęskę de Gaulle’a. Był on krytykowany przez opinię publiczną w USA i Wielkiej Brytanii, a poparcie dla Wolnych Francuzów znacznie spadło.
Podróże samolotem i nie tylko
Niezwykły i niebezpieczny Rajd Dakar
Nieudany rajd wojsk alianckich nie rozsławił jednak Dakaru tak, jak słynny rajd terenowy. Idea jego powstania była dosyć przypadkowa. W 1977 roku francuski motocyklista Thierry Sabine w czasie rajdu Abidżan–Nicea zagubił się na Pustyni Libijskiej. Błąkał się przez kilka dni i kiedy wreszcie dotarł do celu, pomyślał, że warto byłoby zorganizować rajd, w czasie którego uczestnicy, tak jak Sabine, musieliby zmierzyć się z pustynnymi bezdrożami.
Ideę udało się wprowadzić bardzo szybko w życie, bo już w drugi dzień Bożego Narodzenia 1979 roku spod schodów na Trocadero w Paryżu wyruszyły 182 pojazdy – uczestnicy pierwszej edycji. Po przeprawie promowej przez Morze Śródziemne, rozpoczął się wyścig przez pustynię. Do mety w Dakarze dotarły 74 pojazdy. Do roku 2001 rajd odbywał się na tradycyjnej trasie Paryż–Dakar. Od tego momentu wyścig ten nazywa się Rajd Dakar. Od 2008 roku, ze względu na zagrożenie terrorystyczne, rajd przeniesiony został do Ameryki Południowej.
Rajd Dakar to nie tylko przygoda, ale też duże niebezpieczeństwo. Od 1979 roku pochłonął aż 54 ofiary, w tym 19 uczestników. Już w pierwszej edycji śmierć poniósł motocyklista Patrick Dodin. W czasie rajdu Dakar zginął też jego twórca Thierry Sabine, który poniósł śmierć w wyniku katastrofy śmigłowca w 1988 roku, kiedy był jednym z organizatorów kolejnej edycji. Więcej szczęścia miał Mark Thatcher, syn Margaret Thatcher, który zaginął na trasie. Po sześciu dniach został odnaleziony cały i zdrowy.
Polacy w Rajdzie Dakar
W 1987 roku w Rajdzie Paryż–Dakar po raz pierwszy wystartowali Polacy – w kategorii ciężarówek. Dwie załogi w samochodach Jelcz S442 dotarły do IV etapu, kiedy to niestety obie, w wyniku awarii musiały się wycofać. W kategorii samochodów największe sukcesy wśród Polaków odniósł Krzysztof Hołowczyc, dwukrotnie zajmując 5. miejsce.
Swoich sił próbował też wybitny skoczek narciarski Adam Małysz. W Rajdzie jechały cztery razy, a najlepsze miejsce, które zajął, to 13. Największe sukcesy polskich rajdowców w Dakarze odniesione zostały w kategorii quadów. W 2015 roku zwycięstwo w tej kategorii odniósł Rafał Sonik, który na podium Rajdu był też w czterech innych edycjach. W 2011 roku trzecim quadowcem na mecie Rajdu został Łukasz Łaskawiec.
Zobacz także:
- Jaskinia Raj – ciekawa historia, zwiedzanie, dojazd
- Ojcowski Park Narodowy – najpiękniejsze szlaki turystyczne
- Kuchnia austriacka – przysmaki, których trzeba spróbować
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: Ruben Earth/Getty Images