Nazwa tych gór wywodzi się z sanskrytu i w dosłownym tłumaczeniu oznacza "siedzibę śniegów". Himalaje leżą w południowej części Azji. Mają aż 2500 km długości i 250 km szerokości. Ciągną się przez Chiny (Tybet), Indie, Pakistan, Bhutan i Nepal. Znajdują się tutaj najwyższe szczyty na świecie, liczące ponad 8000 m n.p.m. Najniższe przełęcze w Wielkich Himalajach są ulokowane są na wysokości 4000 m n.p.m. Niższa część Himalajów to góry wielkości 2400 m n.p.m.
Himalaje – jak powstały i czym się charakteryzują?
Himalaje powstały w czasie orogenezy alpejskiej. Ich wypiętrzanie się trwało aż 11 mln lat, płyty tektoniczne stopniowo napierały na siebie. Proces rozpoczął się 33 mln lat temu. Himalaje powstawały w mniej więcej podobnym czasie co Alpy. Ten łańcuch górski składa się z równolegle ułożonych łuków o wysokości stopniowo zwiększającej się na północ. Góry zbudowane są ze skał magmowych i metamorficznych – granitów i gnejsów. W ich składzie znajdują się również liczne skały osadowe pochodzące sprzed 500 mln lat! Na skutek dużych wysokości, działania wiatru, ciśnienia i wody góry gwałtownie erodują, więc często powstają ogromne osuwiska i obrywy skalne. Ciekawostką jest, że w wielu miejscach Himalaje mają swoje "lustrzane odbicie" pod ziemią – gdy płyty tektoniczne na siebie nachodziły, część skał wypiętrzyła się do góry, a część w dół, wchodząc w głąb skorupy ziemskiej.
Zobacz wideo: Łazikiem w Himalaje
Himalaje – klimat
Himalaje są punktem granicznym pomiędzy dwoma dużymi obszarami – Niziną Hindustańską i Wyżyną Tybetańską. Od strony Indii, Nepalu i Pakistanu na stoki górskie oddziałują letnie monsuny, wiejące od strony Morza Arabskiego i Zatoki Bengalskiej. Szczyty od strony Chin i Tybetu są wystawione na klimat zwrotnikowy, czyli chłodny i suchy. Swoista bariera, którą tworzą Himalaje pomiędzy dwoma strefami klimatycznymi, sprawia, że często zdarzają się tutaj nagłe zmiany i załamania pogody. Latem na szczytach Mount Everest, Nanga Parbat i Kanczendzonga panuje przyjemne -25℃. Zimną sytuacja się pogarsza i temperatura spada do ok. -40℃, a na południowej stronie łańcucha górskiego pojawia się monsun zimowy. Wieje on ze szczytów w stronę Morza Arabskiego i Zatoki Bengalskiej. Prędkość wiatru osiąga wtedy nawet 150 km/h.
Himalaje – najwyższe szczyty i ich zdobywcy
Korona Himalajów, czyli ich najwyższe szczyty, przekraczają wysokość 8400 m n.p.m. Makalu to piąty co do wysokości szczyt świata. Położony jest na granicy Chin i Nepalu, 20 km od Mount Everestu. Wysokość Makalu to 5481 m n.p.m. Po raz pierwszy został zdobyty w 1955 r. przez Francuzów – Lionela Terraya i Jeana Couzy’ego. Na zboczach Makalu poniosło śmierć 20 osób, w tym trzech polskich himalaistów – Ryszard Kołakowski (1988 r.), Andrzej Młynarczyk (1978 r.) i Tadeusz Szulc (1982 r.).
Kolejny szczyt to Lhotse (8516 m n.m.). Również leży na granicy Chin i Nepalu. Po raz pierwszy zdobyty został w 1956 r. Górę tę zdobyło bardzo wielu polskich himalaistów – m.in. Andrzej Kukuczka, Andrzej Czok, Krzysztof Wielicki, Anna Czerwińska, Kinga Baranowska i Sylwia Bajek.
Drugim co do wysokości szczytem w Himalajach jest Kanczendzonga (8586 m n.p.m.). Położona jest we wschodniej części Himalajów, na granicy Nepalu i Indii. Jest to kilkuwierzchołkowy masyw podzielony dolinami, w których spływają lodowce. Uwagę zwraca nazwa góry – ułożona jest ona z 4 słów z języka tybetańskiego i w wolnym tłumaczeniu oznacza "pięć skarbów schowanych pod wielkim śniegiem". Wierzchołek Kanczendzongi jest uważany przez okolicznych mieszkańców za miejsce święte. Na ich prośbę pierwsza wyprawa na szczyt nie została zakończona na wierzchołku, ale kilka metrów pod nim. Próby zdobycia szczytu miały miejsce już w 1848 r., jednak udało się dotrzeć jedynie na wysokość 5800 m n.p.m. Masyw był stopniowo zdobywany, a każda kolejna wyprawa wchodziła nieco wyżej. 25 maja 1955 r. szczyt ostatecznie udało się osiągnąć Brytyjczykom – George’owi Bandowi i Joemu Brownowi. W 1992 r. na Kanczendzondze zginęła najwybitniejsza polska himalaistka, Wanda Rutkiewicz. W sumie podczas próby zdobycia góry zginęło ok. 40 osób.
Ostatnim, najwyższym szczytem Himalajów i całego świata jest Mount Everest (8850 m n.p.m.), w Chinach nazywany Czomolungmą ("matką śniegów"). Góra położona jest w centralnej części łańcucha, na granicy nepalsko-chińskiej (Tybet). To ogromny masyw, licznie pocięty dolinami, które wypełniają lodowce. Mieszkańcy Tybetu uważają górę za świętą siedzibę bogów. Po raz pierwszy zdobyto ją w 1953 r. Niewiele osób wie, że aby zdobyć Mount Everest, trzeba zapłacić ok. 11 tys. dolarów za pozwolenie na wejście. Koszty wyprawy na najwyższy szczyt świata oscylują wokół 40 tys. dolarów. Wyprawy na szczyt są organizowane tylko wiosną i jesienią, kiedy nie wieją monsuny. Pierwsza polska wyprawa na Mount Everest odbyła się w 1978 r. Zdobyła go Wanda Rutkiewicz – pierwsza osoba narodowości polskiej i pierwsza Europejka. Mount Everest pochłonął 210 ofiar różnych narodowości.
Zobacz także:
- Zamierza zorganizować maraton w Syrii. "Chcemy, żeby impreza przeszła do historii"
- Mauretania – jaki to kraj? Co można w nim zwiedzać? Czy jest bezpieczny?
- Boka Kotorska – skarb Czarnogóry. Dlaczego warto odwiedzić to jedno z najpiękniejszych miejsc na Bałkanach?
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: Yustinus/Getty Images