Będąc na wakacjach w krajach zachodnich, bardzo często zaobserwować można grupy starszych osób grających w bule. „Petanka”, bo taką oficjalną nazwę nosi gra, zawitała także do Polski. Zasady gry w bule nie są skomplikowane, a sama gra nie wymaga dużej kondycji czy siły. Pozwala więc na niewymagającą aktywność na świeżym powietrzu oraz stanowi ciekawy sposób na spędzanie wolnego czasu. Wystarczy zaopatrzyć się w sportowe ubranie i obuwie, kule do gry w bule oraz znaleźć odpowiednie miejsce do rozgrywki. Gra się najlepiej na specjalnym boisku, ale sprawdzi się także zwykły plac usypany z piasku lub niepokryte trawą boisko do piłki nożnej.
Historia gry w bule
Petanka (fr. pétanque) jest stosunkowo nową grą, gdyż grywać w nią zaczęto na początku XX wieku. Wywodzi się od innej gry, rozgrywanej na podobnych zasadach, o nazwie „jeu provençal”, czyli „gra prowansalska”. Niektórzy za pierwowzór gry w bule uważają grę w kule, którą uprawiali jeszcze starożytni rzymscy legioniści. Pierwszy międzynarodowy turniej w bule odbył się w 1959 roku, a oficjalne mistrzostwa świata w 2004 roku. Natomiast od 1985 roku petanka jest dyscypliną rozgrywaną w ramach World Games, czyli Światowych Igrzysk Dyscyplin Nieolimpijskich.
Co jest potrzebne do gry w bule?
Aby rozpocząć grę w petankę, potrzebny będzie specjalny zestaw do gry w bule. Składa się on zazwyczaj z ośmiu metalowych (bądź w przypadku buli dla dzieci – drewnianych) kul, zwanych właśnie „bulami” (fr. boule – kula) oraz małej drewnianej lub plastikowej piłeczki przypominającej tę do ping-ponga. Metalowe bule do gry mają średnicę od 70 do 80 milimetrów i ważą od 650 do 800 gramów. Mała piłeczka, zwana w języku francuskim „cochonnet”, czyli „prosiaczkiem” (w Polsce częściej nazywana „świnką”), ma zaś średnicę 30 milimetrów. Bule do gry sprzedawane są zazwyczaj w zestawie ze specjalnym sznurkiem do pomiaru długości.
Jak grać w bule?
Zawodowe boisko do gry w bule (tzw. bulodrom) mierzy minimum 15 metrów długości i 4 metry szerokości oraz zbudowane jest z utwardzonego piasku lub żwiru. Do gry amatorskiej sprawdzi się każdy większy lub mniejszy prostokątny obszar pozbawiony trawy. Zasady gry w bule nie są skomplikowane. Rozgrywka polega na rzucaniu metalowymi kulami w kierunku tzw. świnki, czyli wspomnianej wcześniej drewnianej lub plastikowej piłeczki. Mecze rozgrywa się w wybranych składach:
- singlach, gdzie rozgrywka toczy się między jednym a drugim graczem. Wówczas każdy zawodnik dysponuje trzema bulami,
- dubletach, gdzie w grze rywalizują dwa duety (dwuosobowe zespoły). Tutaj również każdy gracz ma po trzy bule,
- tripletach, gdzie przeciwko sobie grają dwa zespoły po trzy osoby. Każdy zawodnik rzuca jedynie dwoma bulami.
Każdy mecz składa się z kilku rozgrywek. Rozgrywka zaś jest to okres między wrzuceniem na boisko świnki a rzuceniem przez zawodników ostatniej buli. Rzuca zawsze ten gracz, którego kula znajduje się najdalej od najmniejszej piłeczki. Podczas gry można rzucić swoją kulę jak najbliżej świnki lub rzutem odsunąć od niej bulę przeciwnika.
Gra w bule – instrukcja liczenia punktów
Po wykorzystaniu wszystkich kul w danej rozgrywce gracze (lub sędzia) przechodzą do podliczenia punktów. Punkt zdobywa gracz, którego bule leżą bliżej świnki niż kule przeciwnika. Grę w bule wygrywa zaś ta osoba bądź zespół, który osiągnął jako pierwszy 13 punktów. Mimo że zasady te mogą początkowo wydawać się dosyć skomplikowane, w rzeczywistości petanka jest łatwa i przyjemna w nauce.
Petanka w Polsce
W porównaniu do innych krajów zachodnio- i środkowoeuropejskich gra w bule nie należy w Polsce do najpopularniejszych dyscyplin. Pierwszym stowarzyszeniem zrzeszających bularzy było powstałe w 1999 roku Towarzystwo Miłośników Pétanque w Myślenicach. Natomiast oficjalna Polska Federacja Pétanque powstała dopiero w 2002 roku. W jej skład wchodziły: KS „Petanka” Wrocław, ASV Wrocław, KSP Jedlina-Zdrój oraz stowarzyszenia z Wałbrzycha i Żywca. Wrocław stał się nieoficjalną stolicą petanki w Polsce, dlatego najwięcej specjalnych boisk do gry w bule powstało właśnie na Dolnym Śląsku. Liczbę osób grających w Polsce w amatorską wersję buli szacuje się na kilkanaście tysięcy.
Zobacz też:
Szydełkowanie to skuteczny sposób na pozbycie się stresu. Jak własnoręcznie wykonać torbę?
Uczą, bawią, rozwijają. Polecamy gry planszowe dla całej rodziny
Rodzinne gry karciane – prosty sposób na zabawę
Zobacz wideo: Zabawy dla dzieci
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: iStockphoto