Od 2010 roku Twierdza Boyen w Giżycku przechodzi metamorfozę pod okiem konserwatora zabytków – prowadzone są działania rekonstrukcyjne i prace zabezpieczające zabudowania przed zniszczeniem. Zarządcą obiektu jest Giżyckie Centrum Kultury.
Krótka historia budowy Twierdzy Boyen w Giżycku
Twierdza Boyen została zbudowana z rozkazu króla Fryderyka Wilhelma IV w latach 1843–1855. Wzniesiono ją na wąskim przesmyku między mazurskimi jeziorami Niegocin i Kisajno w okolicach Giżycka. Stanowiła ważny element łańcucha umocnień, które broniły dostępu do państwa pruskiego od strony Rosji. Ziemno-murowany fort powstał na planie sześcioboku, do którego prowadziły cztery bramy: Giżycka, Kętrzyńska, Prochowa i Wodna. Całość otoczono murem Carnota ze strzelnicami. W efekcie Twierdza Boyen z lotu ptaka przypomina spoczywającą wśród zieleni gwiazdę. Budowla mogła pomieścić aż 3000 żołnierzy. Jednostkę wojskową utworzono w 1859 roku. Twierdza swoją nazwę wzięła od nazwiska generała Hermanna von Boyena, który był jednym z inicjatorów jej budowy. Na jego cześć nazwano także bastiony broniące dostępu do środka.
Twierdza Boyen w Giżycku – strategiczny punkt obronny
Budowla stanowiła zabezpieczenie wschodniej granicy Prus Wschodnich. W czasie I wojny światowej miała za zadanie zatrzymać wkraczającą na teren Prus armię rosyjską. Służyła także jako miejsce mobilizacji i stacjonowania wojsk podczas bitwy pod Tannenbergiem w sierpniu 1914 roku. Na jej terenie przebywało około 4000 żołnierzy, którzy prowadzili głównie działania zaczepne wobec Rosjan. Choć sama Twierdza Boyen nie była atakowana, to jej jednostka wojskowa wspierała obronę Giżycka.
Po I wojnie światowej zmieniono przeznaczenie twierdzy, umieszczając na jej terenie szpital polowy. Dzień przed wybuchem II wojny światowej pełniła funkcję punktu zbornego dla armii niemieckiej, która wkroczyła na teren Polski. Jednak znów nie wykorzystano potencjału obronnego Twierdzy Boyen – w styczniu 1945 roku podczas ataku na miasto została opuszczona bez walki. Po roku 1945 budowla znalazła się we władaniu Wojska Polskiego. Na jej terenie zlokalizowano między innymi przedsiębiorstwa spożywcze i postawiono nowe budynki, które nie pasowały do pierwotnej koncepcji architektonicznej. Obecnie twierdza jest objęta opieką miasta i stanowi tło dla ważnych wydarzeń kulturalnych i imprez.
Zwiedzanie Twierdzy Boyen
Obiekt można oglądać przez cały rok, ale w okresie jesienno-zimowym trzeba liczyć się ze skróconym czasem zwiedzania – warto sprawdzić aktualne godziny otwarcia na oficjalnej stronie internetowej. Na terenie Twierdzy Boyen w Giżycku można zobaczyć przede wszystkim następujące obiekty:
- Stajnia z wozownią – świetnie zachowany budynek z drewna pomieścił ekspozycję związaną z jego pierwotnym przeznaczeniem. Znajduje się tu XIX-wieczny powóz, szwajcarska kuchnia polowa, wozy, uprzęże i siodła. Na piętrze jest miejsce na ekspozycje czasowe.
- Warsztat zbrojmistrza – niewielki obiekt obejmuje wystawę stałą prezentującą wyposażenie dawnej kuźni kowalskiej. Dodatkowo na placu przed budynkiem ustawiono repliki dział artyleryjskich.
- Laboratorium prochowe – to ekspozycja broni palnej z XIX i XX wieku, a także innych elementów wyposażenia wojskowego. Warto zwrócić uwagę między innymi na replikę armaty oblężniczej z 1871 roku.
- Brama Giżycka – broni wstępu do twierdzy, najsilniej umocniona spośród czterech bram. Obejmuje dwa przejścia pod wałami (tak zwane poterny), między którymi znajduje się sucha fosa i mur Carnota. Nie zabrakło wrót i mostu zwodzonego.
- Stacja gołębi pocztowych – dwupiętrowy budynek, w którym znajdowały się gołębniki dla około 700 ptaków, a także pomieszczenia obsługi na parterze. Gołębie pocztowe wykorzystywano do łączności.
Na terenie Twierdzy Boyen znajdują się także schrony, stanowiska artyleryjskie, majdan, spichlerze, koszarowce i zbudowany współcześnie amfiteatr.
Wydarzenia i imprezy w Twierdzy Boyen w Giżycku
Na terenie warowni odbywają się liczne wydarzenia kulturalne i historyczne. W minionych latach zorganizowano tu między innymi:
- Święto Twierdzy Boyen – organizowana w ramach Operacji Boyen inscenizacja bitwy z okresu I wojny światowej.
- Festiwal Fantastyki Twierdza – pełne atrakcji wydarzenie dla miłośników fantastyki w każdym wieku, obejmujące koncerty, gry, cosplay, teatr ognia, tor taktyczny, szkołę fechtunku, konkurs kostiumowy i wiele innych atrakcji.
- Prelekcje z cyklu "Mazury i Niepodległa 1914-1920" – wykłady na temat historii wygłaszane przez dr. Roberta Kempę.
Zobacz wideo: "Mówi się, że lotnictwo jest elitarne, ale obecnie jest dostępne dla każdego". Mazury Air Show nad jeziorem w Giżycku
Zobacz także:
Wakacje 2021 droższe niż zwykle. "Ofert będzie mniej"
Turyści już nie unikną tzw. opłaty klimatycznej? Szykują się zmiany
Rafting, czyli sport dla miłośników mocnych wrażeń. Czy można uprawiać go w Polsce?
Autor: Adrian Adamczyk