Etanol, czyli popularny alkohol spożywczy, znany jest na całym świecie od wieków. Pierwsze doniesienia o spożywaniu piwa pochodzą z Mezopotamii z około 4000 r. p.n.e. W starożytnej Grecji i Rzymie chętnie pito wino, które było tanie i wysokiej jakości. Alkohol spożywano ze względu na jego właściwości odurzające, odżywcze, smakowe, rozluźniające, pobudzające i wiele innych. Często stosowany był do manipulacji. W Europie najbardziej rozpowszechniło się wino oraz piwo, w Polsce największą popularnością cieszył się miód pitny, a w Japonii sake.
Japońskie sake nazywane jest wódką ryżową, ale wódką wcale nie jest. Zatem co to jest sake? To napój alkoholowy wytwarzany ze sfermentowanego ryżu, a więc wino ryżowe. Podstawowym elementem w procesie wytwarzania tego alkoholu jest grzyb (pleśń) kōji. Ryż układa się na stołach, a następnie posypuje pleśnią. Ile procent ma sake? Jest to dość mocne wino, zawiera 13–17% alkoholu. Sake powstało około 300–250 r. p.n.e., kiedy do Japonii dotarła z Chin uprawa ryżu. W latach 794–1185 dzięki ciągłym eksperymentom oraz importowanym z Chin technikom uzyskano sake o dużo wyższej jakości.
Rodzaje sake
Nazwa "sake" odnosi się ogólnie do napoju, jednak istnieje wiele odmian tego alkoholu. Ze względu na sposób, w jaki jest wytwarzane sake, możemy wyróżnić między innymi:
- sanzō-shu – „potrójne” sake z dużą ilością alkoholu i dodatków, dość niskiej jakości,
- futsū-shu – sake podstawowe, stołowe,
- tokutei-meishō-shu – trunek najlepszej jakości,
- hon-nama sake – sake niepasteryzowane.
Jak pić sake?
Przy podawaniu sake ważna jest temperatura napoju. Często pada pytanie, czy sake pije się na ciepło. Odpowiedź jest twierdząca. Sake może być spożywane w temperaturze od 5℃ do 55℃. Tradycyjnie jednak pija się sake podgrzane do 42–45℃. Temperatura w dużej mierze zależy od rodzaju sake. Istotną rolę przy piciu tego ryżowego wina odgrywa również sposób podania. Naczynia do sake mogą się bardzo od siebie różnić. W lokalach sake podawane jest w specjalnych naczyniach nazywanych tokkuri. Są to wąskie dzbanki bez ucha, które mogą mieć różne kształty. Alkohol przelewa się z nich do czarki zwanej choko (lub o-choko ), do większej gui-nomi albo do drewnianego pudełeczka masu . Przy specjalnych okazjach sake pije się z sakazuki – ceremonialnych czarek.
Picie sake wiąże się ze ścisłą etykietą, szczególnie podczas oficjalnych spotkań lub przyjęć. Wszystko ma tu znaczenie - od sposobu nalewania, przez podawanie naczynia, do podziękowań.
Podstawowe zasady picia sake to:
- podczas nalewania napoju z tokkuri należy trzymać naczynie w prawej ręce, podtrzymując drugą ręką,
- nie należy nalewać samemu sobie,
- przy nalewaniu sake tokkuri nie może dotykać choko , a czarkę należy napełnić mniej więcej do trzech czwartych pojemności,
- podstawiając choko , należy trzymać je w jednej dłoni, podtrzymując od spodu,
- po skończeniu nalewania należy przekręcić tokkuri , aby zapobiec kapaniu; znaczenie ma również kierunek obrotu – powinien się on odbywać zgodnie z ruchem wskazówek zegara,
- sake pije się powoli, sącząc trunek kilka razy,
- aby odmówić nalania następnej kolejki, należy zasłonić choko dłonią, nie dotykając go.
Z czym pić sake?
Każdy alkohol pasuje do innych potraw, np. czerwone wino podaje się do czerwonego mięsa, a białe do drobiu i ryb. Jak jest w przypadku sake? Sake świetnie łączy się z daniami charakterystycznymi dla kuchni japońskiej. Dobrym wyborem będą zatem ryby i owoce morza, nie tylko surowe.
Jak zrobić sake?
Przepis na sake nie jest tak skomplikowany, jednak wymaga dużo czasu. Proces fermentacji, podobnie jak w przypadku wytwarzania wina, trwa bardzo długo. Należy również przygotować odpowiednią aparaturę do produkcji, a także odpowiednie miejsce, w którym napój będzie mógł fermentować. Ważne, aby przy produkcji korzystać z wysokiej jakości składników. Podpowiadamy, jak samemu zrobić sake z ryżu.
Składniki:
- 4 l wody,
- 25 g rodzynek,
- 40 ml soku z cytryny,
- 1 kg cukru,
- 0,5 kg ryżu.
Na zaczyn drożdżowy:
- 100 ml ciepłej wody,
- 3,5 g drożdży winiarskich,
- 7,5 g cukru.
Przygotowanie:
- Składniki na zaczyn drożdżowy wymieszaj ze sobą i odstaw na kwadrans w ciepłe miejsce.
- Ryż opłucz i odsącz z nadmiaru wody. Rodzynki sparz wrzątkiem, odsącz i drobno pokrój.
- Do garnka wlej 4 litry wody, dodaj cukier, sok z cytryny i pokrojone rodzynki. Całość zagotuj, mieszając od czasu do czasu, żeby płyn nie wykipiał.
- Po zagotowaniu lekko przestudź płyn i dodaj ryż wraz z zaczynem drożdżowym. Całość wymieszaj i przelej do balona na wino.
- Napój przechowuj około 6 tygodni w temperaturze około 20℃. Po zakończeniu fermentacji dwukrotnie przecedź sake przez gazę, przelej płyn do butelek i gotowe.
Zobacz także:
- Japońska zupa miso – jak ją przygotować?
- Wołowina Kobe – mięso od szczęśliwych krów
- Piotr Seiko Yamaguchi – polsko-japoński inżynier i jego praca przy przyszłych lotach w kosmos. "Czuję taką radość"
Autor: Adrian Adamczyk