Czernidłak kołpakowaty - co to za grzyb i dlaczego tak wygląda?
Czernidłak kołpakowaty to grzyb zaliczany do rodziny pieczarkowatych. Powszechnie występuje w Europie (w tym w Polsce) oraz Ameryce Północnej. Jego młode osobniki mogą być pomylone z czernidłakiem pospolitym. Uznaje się, że kołpakowaty jadalny jest tylko przed czernieniem i rozpływaniem się. Jest grzybem bardzo pospolitym - można go spotkać w lasach, na łąkach i pastwiskach, ale również w przydomowych ogródkach, na trawnikach oraz w miejscach zanieczyszczonych.
Grzyby
Czernidłak kołpakowaty owocuje między kwietniem a listopadem. Młody grzyb ma jajowaty kształt, jest koloru białego, z kapeluszem pokrytym łuskami. Owocniki tego grzyba są niezwykle nietrwałe - muszą być przygotowane w ciągu 4-6 godzin od zebrania. Czernidłaki są bardzo delikatnymi grzybami, których kapelusze, dojrzewając, zmieniają się w czarno-atramentową maź. Ta nie posiada już walorów smakowych i zdrowotnych, dla których grzyb jest zbierany. Co ciekawe, w mazi tej znajdują się zarodniki, a dawniej przygotowywano z niej atrament.
Warto pamiętać, że w czernidłakach, w tym w czernidłaku kołpakowatym, znajduje się kopryna. Jest to związek blokujący rozkładanie się alkoholu. W związku z tym do 72 godzin po spożyciu czernidłaków nie powinno się spożywać trunków dla dorosłych.
Właściwości zdrowotne czernidłaka kołpakowatego
Czernidłak kołpakowaty to grzyb nie tylko smaczny, ale przede wszystkim zdrowy. W owocnikach znajdują się witaminy rozpuszczalne w tłuszczach, a także znaczne ilości wapnia, sodu, potasu, fosforu, magnezu, żelaza, czy cynku. Ponadto w grzybie znajduje się -β-glucan, który wykazuje działanie przeciwnowotworowe. Co więcej, wykazano, że ekstrakty z tego grzyba mają działanie antymutagenne, przeciwzapalne oraz działają antybakteryjnie. Substancje zawarte w czernidłaku kołpakowatym mają zdolność do obniżania cholesterolu i trójglicerydów, a także cukrów we krwi. Za działanie hipoglikemiczne odpowiada komatyna zawarta w tym grzybie.
Uprawa czernidłaka kołpakowatego
Chociaż czernidłak kołpakowaty w Polsce jest grzybem pospolitym, to w innych krajach jest uprawiany i hodowany, podobnie jak pieczarki. Na skalę towarową odbywa się to przede wszystkim w Chinach, Korei oraz na Tajwanie. W kraju środka gatunek ten jest na ósmej pozycji wśród grzybów uprawnych. Grzyby hoduje się głównie na podłożu z trocin i otrębów ryżowych, pszennych bądź kukurydzianych. Powinny się w nim znaleźć też takie składniki jak: odpady bawełny, słoma ryżowa, obornik, mocznik czy kolby kukurydzy. Owocniki zbiera się, zanim blaszki zaczną czernieć.
Jadalny czernidłak kołpakowaty - co z niego przyrządzić?
Czernidłak kołpakowaty w Polsce rzadko jest zbierany i kojarzony jest przede wszystkim z gatunkiem trującym. To za sprawą roztapiającego się kapelusza oraz obecności kopryny, która w połączeniu z alkoholem jest bardzo niebezpieczna.
Mimo to w Chinach, Korei czy na Tajwanie grzyb uważany jest za przysmak. Grzyby te można jeść podsmażane na maśle, smażone w potrawach, a także przygotowuje się z nich zupę. Nie wymagają one dużej uwagi - wystarczy 5-15 minut smażenia, aby przygotować pyszną przekąskę - czernidłaki smażone ma maśle podane z chlebem. Wspaniale będą również smakować panierowane - podobnie, jak kanie czy purchawica olbrzymia. Co więcej, są one proste do oczyszczania - zazwyczaj nie przylega do nich dużo ściółki.
Zobacz także:
- Mandat na grzybobraniu? Za zerwanie tych grzybów możesz zapłacić nawet 5 tysięcy złotych
- 5 najdroższych grzybów świata. 2 z nich rosną w Polsce
- Purchawica olbrzymia - tajemniczy przysmak polskich lasów. Jak ją przyrządzić?
Autor: Teofila Siewko
Źródło: Biologia, uprawa, wartość odżywcza oraz właściwości lecznicze czernidłaka kołpakowatego Coprinus comatus (Muller: Fries) S. F. Gray
Źródło zdjęcia głównego: Albert Fertl/Getty Images
