Głównym celem mediacji jest wypracowanie wspólnego stanowiska, a nie ustalenie, która ze stron ma rację, która jest lepsza lub gorsza.
Dalsza część artykułu znajduje się pod materiałem wideo
Międzynarodowy Dzień Mediacji
19 października obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Mediacji. Jego celem jest popularyzacja pokojowych metod rozwiązywania konfliktów. P raz pierwszy obchodzono go w 2005 roku, a inicjatorem była organizacja Association for Conflict Resolution (ACR) ze Stanów Zjednoczonych. Wraz z obchodami tego dnia, obchodzony jest również Tydzień Mediacji z inicjatywy Ministerstwa Sprawiedliwości.
Mediacja – definicja
Co to jest mediacja? Pojęcie to może zostać zdefiniowane jako podejmowanie przez mediatora prób doprowadzenia do osiągnięcia konsensusu i rozwiązania konfliktu. Mediacja jest oparta na sprawiedliwości naprawczej, dzięki czemu osoba pokrzywdzona może wziąć udział w wypracowywaniu odpowiedniego rozwiązania. Można wyróżnić następujące rodzaje postępowania mediacyjnego:
- Mediacja w sprawach karnych – jest ona przeprowadzana w ramach postępowania karnego, a jej celem jest dojście do porozumienia pokrzywdzonego i sprawcy. O przeprowadzenie mediacji może wnioskować sąd, prokurator, ofiara, sprawca lub adwokat. Pokrzywdzony i sprawca mogą pojednać się ze sobą i przywrócić poczucie bezpieczeństwa. Mediacja w sprawach nieletnich to bardzo dobry sposób na porozumienie się z nieletnim sprawcą.
- Mediacja rodzinna, mediacja w sprawach cywilnych – warto stosować ją w sprawach rozwodowych (kwestie takie jak np. orzekanie o winie, sposób kontaktów z dzieckiem, podział majątku), sprawach dotyczących opieki nad dziećmi, konfliktach pomiędzy rodzicami i dziećmi lub między rodzicami adopcyjnymi i biologicznymi. Należy zaznaczyć, że mediacja w sprawach rodzinnych nie jest odpowiednią formą, gdy w rodzinie występuje problem długotrwałej przemocy, spożywania alkoholu czy narkotyków albo gdy któraś ze stron cierpi na chorobę psychiczną;
- Mediacja małżeńska – w sprawach konfliktowych, rozwodowych;
- Mediacja gospodarcza – zwykle dotyczy dwóch firm, które chcą dojść do porozumienia.
Mediacja a arbitraż
Nie należy mylić mediacji z arbitrażem i negocjacjami. Arbitraż to proces, w którym osoba neutralna spotyka się ze stronami postępowania i podejmuje decyzję. Sąd pełni podobną rolę, co arbiter. Z kolei negocjacje to proces, w którym strony próbują wpłynąć na siebie poprzez różne argumenty na zasadzie transakcji. Natomiast w przypadku mediacji mediator nie może podejmować decyzji za strony postępowania, ani też wpływać na nie, ponieważ musi być osobą neutralną i obiektywną.
Przebieg mediacji
Zwykle pierwszy kontakt pomiędzy mediatorem i stronami postępowania jest telefoniczny. Ustala się miejsce oraz termin spotkania. Następnie mediator dokładnie opisuje, czym jest mediacja i na czym polega. Kolejne spotkania mogą się odbywać indywidualnie, to znaczy z każdą ze stron osobno. Jedna sesja trwa od godziny do dwóch. Zwykle odbywa się kilka spotkań, np. w sprawach rodzinnych jest to od 1 do 8 sesji. Mediacja jest poufna, a mediator tworzy protokół ze spotkań. W przypadku bezskutecznej mediacji, kolejnym krokiem jest postępowanie sądowe, a jeżeli mediacja kończy się powodzeniem, to strony podpisują ugodę. Należy zaznaczyć, że postępowanie mediacyjne nie powinno trwać dłużej niż trzy miesiące. W uzasadnionych przypadkach można wydłużyć czas trwania postępowania.
Mediacja – koszty
W przypadku spraw skierowanych przez sąd, koszt mediacji jest wyznaczona przez rozporządzenie ministra sprawiedliwości. Minimalny koszt to 150 złotych, a maksymalny 2000 złotych. Jeżeli dojdzie do zawarcia ugody pomiędzy stronami, to strona może otrzymać nawet 75% opłaty sądowej. Przy mediacjach umownych obowiązują stawki rynkowe. Zwykle jedna sesja kosztuje od 150 do 300 złotych, jednak zdarzają się sprawy, w których koszt wynosi nawet kilka tysięcy za sesję.
Mediacja – wady i zalety
Mediacja to proces, który posiada wiele zalet:
- Pozwala na utrzymanie dobrych relacji pomiędzy stronami;
- Umożliwia zachowanie dobrego wizerunku, uniknięcie skandali;
- Jest stosunkowo tanią formą rozwiązywania sporów;
- Sprzyja obniżeniu poziomu negatywnych emocji oraz agresji;
- Pozwala na oszczędzenie czasu;
- Zmniejsza stres w trakcie rozprawy sądowej.
Mediacja posiada także kilka wad. Przede wszystkim, zdaniem niektórych, mediator może być mniej sprawiedliwy niż sąd (ze względu na swoje zaangażowanie emocjonalna w daną sprawę). Ponadto, w wielu przypadkach mediacja pełni tylko rolę pomocniczą i nie chroni wystarczająco słabszych, tj. osób o niższym statusie finansowo-materialnym, mniej wykształconych lub bez znajomości prawa.
Należy zaznaczyć, że mediacja uznawana jest za jedną ze skuteczniejszych form wypracowywania rozwiązań.
Zobacz także:
- Jak po zdradzie zaufać na nowo? "Ważne jest wybaczenie. Jest ono uwolnieniem od emocjonalnego więzienia"
- Sposoby na zakończenie związku bez przyszłości
- Jak nie przejmować negatywnych emocji innych ludzi? "Nie zmienimy tego, że ktoś narzeka"
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: laflor/Getty Images