Ekstremizm dotyczy wielu obszarów aktywności ludzkiej – ekstremistą nazwiemy zarówno fanatycznego wyznawcę jakiejś religii, jak i polityka o skrajnych poglądach. Słowo-klucz potrzebne do zrozumienia ekstremizmu to "skrajność". Większość istniejących ruchów społecznych, politycznych i religijnych ma swoich ekstremistów. Co ich łączy?
Problemy natury psychologicznej
Co wyróżnia ekstremistów?
Ekstremiści mogą wyznawać różne poglądy i utożsamiać się z różnymi ruchami religijnymi, politycznymi i społecznymi. To, co ich łączy, to skrajność wyznawanych poglądów. Ekstremista nie dopuszcza wyjątków od reguły, uznaje, że tylko jego poglądy są słuszne. Nie dąży więc do dialogu, a żeby osiągnąć swoje cele, używa często radykalnych środków, takich jak przemoc i terroryzm. Ekstremista uważa, że wszyscy powinni wyznawać jego poglądy, dąży więc do konfrontacji.
Ekstremizm łączy się najczęściej z silną chęcią przynależności, bycia częścią większej całości. Przynależność do radykalnych ugrupowań daje ich członkom poczucie sensu w życiu i jasny cel. Jak wygląda profil przeciętnego ekstremisty? Badania pokazały, że statystyczny ekstremista to młody mężczyzna (15-25 lat) ze średnim lub wyższym wykształceniem. Kobiety stanowią niewielki procent ekstremistów (około 5 proc.).
Istnieją pewne uwarunkowania psychologiczno-społeczne, które mogą predysponować do podjęcia działalności ekstremistycznej. Należą do nich:
- Charyzmatyczna osobowość,
- wysoka inteligencja,
- wychowanie w oparciu o skrajne wartości,
- rysy patologiczne osobowości,
- trudne warunki społeczno-ekonomiczne.
Wystąpienie wszystkich wyżej wymienionych cech nie determinuje ukształtowania przyszłego ekstremisty, jednak badania wykazują, że większość ekstremistów je posiada.
Skąd się biorą ekstremiści?
Większość ruchów politycznych, religijnych i społecznych posiada swój ekstremistyczny odłam, istnieją jednak pewne okoliczności, w których ekstremizm rozwija się wyjątkowo dobrze. Oto niektóre z czynników, które mogą przyczynić się do powstawania ruchów ekstremistycznych:
- Zagrożenie zewnętrzne – gdy krajowi, formacji lub wspólnocie religijnej zagraża bezpośrednie niebezpieczeństwo, chętniej zwracamy się ku ekstremistycznym ugrupowaniom. Przykładem może być nasilenie ugrupowań o charakterze ekstremistycznym na terytorium Palestyny, lecz także zwrócenie się ku skrajnym ruchom politycznym na terenie Europy Zachodniej w wyniku napływu dużej grupy uchodźców;
- kryzys ekonomiczny – badania wykazują, że w obliczu silnego napięcia i zagrożenia ekonomicznego zaczynamy przetwarzać informacje w inny sposób. Jesteśmy wtedy skłonni do przyjmowania bardziej skrajnych rozwiązań i rzadziej bierzemy pod uwagę perspektywę innych. W sytuacji kryzysu chętniej słuchamy ekstremistów, którzy zwykle proponują pozornie proste wyjście z sytuacji. Mechanizm ten zadziałał w nazistowskich Niemczech, gdzie wiele osób znalazło się po pierwszej wojnie w ciężkiej sytuacji finansowej, zaufali więc radykalnym poglądom Adolfa Hitlera. Wbrew pozorom ekstremistami nie stają się najczęściej ci najbardziej wykluczeni, tylko ci, których status majątkowy jest zagrożony;
- kryzys wartości – ekstremista często odnajduje w radykalnej grupie poczucie przynależności i jasno określony cel. Ruchy ekstremistyczne często pojawiają się w miejscach objętych konfliktem, w których wartości ulegają rozmyciu, ale również w Europie Zachodniej, przeżywającej obecnie kryzys wartości;
- poczucie niesprawiedliwości – ekstremista często czuje się niesprawiedliwie traktowany, marginalizowany, upokarzany. Te uczucia wywołują w nim potrzebę zemsty i zadośćuczynienia za swoje krzywdy.
Czy ekstremista jest niebezpieczny dla społeczeństwa?
W każdej demokracji istnieją ekstremiści, samo zjawisko nie jest więc niczym nowym ani szczególnie niebezpiecznym. Ekstremizm ukazuje pewne problemy i pozwala na ich nazwanie. Przykładowo ekstremistyczni ekolodzy przykuwający się do drzew zwracają uwagę na degradację środowiska. Problemem są ekstremiści, którzy w swoich działaniach dopuszczają się przemocy lub ograniczają wolności innych osób. Wszelkie ugrupowania, które szerzą skrajne rozwiązania oparte na przemocy i terroryzmie stanowią zagrożenie dla porządku społecznego. W większości państw demokratycznych istnieją rozwiązania prawne, pozwalające rozwiązać organizacje, które stanowią zagrożenie dla społeczeństwa.
Jesteśmy serwisem kobiecym i tworzymy dla Was treści związane ze stylem życia. Pamiętamy jednak o sytuacji w Ukrainie. Chcesz pomóc? Sprawdź, co możesz zrobić. Pomoc. Informacje. Porady.
Zobacz także:
- Putin nie chciał ujawniać prawdy o swoim dzieciństwie. Jakie tajemnice odkryli dziennikarze?
- Jak poprawić pracę naszego mózgu? "Ważne jest, by samemu stawiać sobie wyzwania"
- Masaż sposobem na stres i złe myśli. "Najprościej jest zająć się stopą"
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: Goodboy Picture Company/Getty Images
