Kobiecy cykl miesiączkowy trwa od 21 do 35 dni i u większości kobiet bywa regularny, z wahaniem jedno- lub dwudniowym. Za początek pierwszej fazy cyklu uznaje się pierwszy dzień miesiączki, za koniec cyklu natomiast pierwszy dzień kolejnego krwawienia miesięcznego.
Cykl miesiączkowy. Co trzeba o nim wiedzieć?
Fazy cyklu miesiączkowego
Cały cykl menstruacyjny dzieli się na dwie główne fazy – proliferacyjną i lutealną oraz dwie dodatkowe – krwawienia miesięcznego i owulacyjną.
- Pierwsza faza cyklu miesiączkowego – faza proliferacyjna charakteryzuje się niższą temperaturą ciała kobiety oraz wydzielaniem dużej ilości estrogenów. W tej fazie komórka jajowa dojrzewa, aby być później uwolniona z jajnika w trakcie owulacji. U kobiet, które mają nieregularne cykle miesięczne, ta pierwsza faza cyklu miesiączkowego zazwyczaj podlega największym wahaniom.
- Druga faza cyklu miesiączkowego – faza lutealna, w której temperatura ciała jest nieznacznie podwyższona. U kobiet z nieregularnym cyklem faza ta podlega dużo mniejszym wahaniom i zazwyczaj trwa od 11 do 16 dni. W fazie poowulacyjnej na organizm wpływa głównie progesteron.
Zazwyczaj w ostatniej fazie cyklu, kilka dni przed następną miesiączką, temperatura ciała jest najwyższa. Później następuje faza krwawienia, trwająca 3–5 dni (dłużej u kobiet z tyłozgięciem macicy). Następny etap cyklu to tzw. cisza hormonalna. Poziom zarówno estrogenów, jak i progesteronu jest wtedy najniższy. Jest to okres niepłodności przedowulacyjnej. Zaraz po zakończeniu miesiączki szyjka macicy nie produkuje śluzu, a w pochwie panuje nieprzyjazne dla plemników, kwaśne środowisko. Temperatura ciała obniża się.
Etap ten kończy się wraz ze wzrostem produkcji estrogenów. W jajnikach zaczyna dojrzewać pęcherzyk Graafa, a w nim – nowa komórka jajowa.
Pierwsza faza cyklu miesiączkowego – objawy
Do najpopularniejszych objawów 1. fazy cyklu miesiączkowego należą:
- pojawienie się śluzu, który jest najpierw nieprzejrzysty, a potem bardziej rozciągliwy i zyskujący na przejrzystości;
- obniżona temperatura ciała;
- szyjka macicy staje się bardziej miękka i rozwarta;
- faza ta następuje po "ciszy hormonalnej", po krwawieniu miesięcznym.
W tym okresie śluz znajdujący się wewnątrz pochwy jest "przyjazny" dla plemników, przez co mogą one przeżyć dłużej (nawet kilka dni). Jego odczyn jest zasadowy. Jeśli pojawia się śluz o innych właściwościach (ciągły śluz nieprzejrzysty lub np. całkowity brak śluzu), może być to symptomem problemów z płodnością i w takim wypadku należy skonsultować się z lekarzem.
Druga faza cyklu miesiączkowego – objawy
Do najpopularniejszych objawów 2. fazy cyklu miesiączkowego należą:
- śluz staje się nieprzejrzysty i coraz mniej rozciągliwy, w końcu zanika;
- temperatura ciała ulega podwyższeniu;
- szyjka macicy zamyka się, staje się twarda;
- faza ta następuje po owulacji.
Fazę zaraz po ustąpieniu krwawienia nazywa się fazą "niepłodności względnej", a fazę zaraz po owulacji – fazą "niepłodności bezwzględnej". Wynika to z tego, że o ile w fazie "przygotowania do owulacji" z uwagi na w miarę przyjazny odczyn śluzu oraz zmienną długość tej fazy w niektórych, rzadkich przypadkach możliwe jest zapłodnienie (krótka faza, plemnikom udaje się przeżyć do czasu owulacji), tak w fazie poowulacyjnej zajście w ciążę jest całkowicie niemożliwe – komórka jajowa nie pojawi się aż do kolejnej fazy owulacji, już po krwawieniu miesięcznym. Faza niepłodności bezwzględnej jest więc jedyną fazą, podczas której istnieje 100% pewności, że kobieta nie zajdzie w ciążę.
Fazy dodatkowe – fazy krwawienia miesięcznego i owulacji
Zdecydowanie najprostsza do zaobserwowania jest za to faza krwawienia miesięcznego. Zdarza się jednak, zwłaszcza u kobiet we wczesnym okresie menopauzy czy długotrwale chorujących, że krwawienie nie następuje, pomimo prawidłowego cyklu płodności–niepłodności. Wynika to z wąskiego endometrium, czyli wyściółki macicy, normalnie złuszczającej się w trakcie miesiączki. Również kobiety przyjmujące antykoncepcję hormonalną czasem obserwują zanik krwawienia miesięcznego na rzecz mało obfitego "krwawienia odstawiennego", pojawiającego się pod koniec cyklu, w trakcie odstawienia tabletek.
Trochę trudniejsza do konkretnego wskazania jest owulacja. Chociaż w każdym cyklu dochodzi jedynie do jednej owulacji, organizm czasami potrzebuje kilku prób, aby jajeczko uwolniło się z pęcherzyka Graafa i podjęło wędrówkę jajowodem. Gdy to nastąpi, mamy do czynienia z fazą owulacyjną. Jest to moment największej płodności.
W czasie owulacji jajeczko jest transportowane jajowodem w stronę macicy. Zapłodnienie odbywa się właśnie w jajowodzie – jeśli dojdzie do niego w macicy, powstała zygota nie zdąży się zagnieździć i ciąża będzie niemożliwa.
Później następuje poowulacyjna faza cyklu. Pęknięty pęcherzyk Graafa, z którego powstała komórka jajowa, tworzy ciałko żółte funkcjonujące jako gruczoł dokrewny. Produkuje on progesteron, hormon powstrzymujący organizm przed kolejną owulacją.
Jesteśmy serwisem kobiecym i tworzymy dla Was treści związane ze stylem życia. Pamiętamy jednak o sytuacji w Ukrainie. Chcesz pomóc? Sprawdź, co możesz zrobić. Pomoc. Informacje. Porady.
Zobacz także:
- Dzięki goglom lekarz może zajrzeć w zakamarki ludzkiego ciała. Jak nowoczesna technologia pomaga lekarzom?
- Sklejone wargi sromowe. Ta przypadłość może prowadzić "nawet do stanu zagrożenia życia"
- Czym jest sedacja? Rodzaje i zastosowanie tej metody
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: Isabel Pavia/Getty Images