Odwyk narkotykowy jest dobrowolny. Od tej reguły można odstąpić w przypadku osób niepełnoletnich i sprawców przestępstw, które zostały popełnione w związku z użyciem środka odurzającego lub psychotropowego. Przymusowy odwyk narkotykowy można zastosować również w przypadku osób ubezwłasnowolnionych.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Międzynarodowy Dzień Zapobiegania Narkomanii
26 czerwca obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Zapobiegania Narkomanii. Dzień ten ustanowiony został przez ONZ 7 grudnia 1987 roku. Tego dnia przypada również Międzynarodowy Dzień Solidarności z Osobami Uzależnionymi od Narkotyków. Celem święta jest zwrócenie uwagi na problem zażywania narkotyków, ale również leków, celem odurzania się. W Polsce co roku z powodu zażycia substancji psychoaktywnych umiera około 200 osób. Są to najczęściej mężczyźni między 20. a 39. rokiem życia.
Odwyk od narkotyków w leczeniu uzależnienia
Leczenie uzależnienia od narkotyków jest trudne, wymaga czasu i obejmuje sferę fizyczną, psychiczną, społeczną i moralną. W zależności od stopnia zaawansowania nałogu, leczenie narkomanii może przybierać różne formy. Wyjście z uzależnienia umożliwia terapia substytucyjna, terapia poznawczo-behawioralna, model Minnesota, model społeczności terapeutycznej. Terapia uzależnienia jest wieloetapowa, obejmuje detoksykację, trzeźwość, zapobieganie nawrotom i pracę z rodziną.
Osoby zmagające się z narkomanią mogą skorzystać z pomocy w placówkach ambulatoryjnych publicznej służby zdrowia i w punktach konsultacyjnych stowarzyszenia MONAR, które rozmieszczone są na terenie całego kraju. Leczenie uzależnienia prowadzą też oddziały dzienne, które pozwalają na intensywną pracę nad zwalczaniem nałogu bez opuszczania przez pacjenta stałego środowiska. Terapia narkomanii rozpoczyna się wywiadem, który umożliwia wstępną diagnozę. Następnie ustalane jest miejsca dalszego leczenia, a uzależniony otrzymuje odpowiednie skierowanie.
Ile kosztuje odwyk narkotykowy? W wielu ośrodkach leczenie uzależnienia jest refundowane przez NFZ. Koszt terapii w prywatnych ośrodkach jest różny, może wynieść 5 tys. zł, co nie powinno dziwić. Jest to kwota, która pokrywa koszt wyżywienia, zakwaterowania, całodobowej opieki personelu medycznego, pomocy psychologa i psychoterapeuty, konsultacji lekarskich, rehabilitacji, leczenia farmakologicznego.
Odwyk od narkotyków – jak przebiega?
Odwyk od narkotyków rozpoczyna się od detoksykacji. Wyeliminowanie z organizmu osoby uzależnionej toksyn, umożliwia przywrócenie równowagi biologicznej, której ciało potrzebuje by normalnie funkcjonować. Odtrucie zabija głód narkotyczny. Jego zadaniem jest też zminimalizowanie objawów (np. drgawek, ataków bólu), które są następstwem odstawienia narkotyków. Po detoksykacji następuje skierowanie osoby uzależnionej do dalszego leczenia. Dużą skutecznością wyróżnia się terapia stacjonarna w ośrodku. Przebywanie w nim pozwala przetrwać początkowe miesiące po odstawieniu używek, kiedy to samodzielne radzenie sobie z potrzebą powrotu do nałogu jest niemal niemożliwe.
Terapia stacjonarna może być krótkotrwała (około 6-8 tygodni). Jest ona możliwa do realizacji we wszystkich oddziałach szpitalnych leczenia uzależnień. Należy jednak zdawać sobie sprawę, że tak krótki pobyt w ośrodku nie jest zalecany przy silnym i długotrwałym uzależnieniu. Leczenie średnioterminowe (od 6 do 8 miesięcy) prowadzone jest w zamkniętym ośrodku, w którym uzależniony ma możliwość rozwijania nowych pasji i zainteresowań. Tymczasem leczenie stacjonarne długoterminowe (do 2 lat) odbywa się w placówkach, których specjalnością jest pomoc narkomanom. W tego typu miejscach pracują terapeuci zapewniający wsparcie w terapii. W trakcie zajęć z terapeutą chory stopniowo odbudowuje utracony system wartości. Bardzo ważna jest praca uzależnionego na rzecz ośrodka, otrzymuje on listę obowiązków, z których jest rozliczany.
Po zakończonym leczeniu w ośrodku można zostać włączonym do programu postrehabilitacyjnego, który pomaga wrócić do normalnego życia i zapobiega pojawianiu się nawrotów uzależnienia.
Przymusowy odwyk narkotykowy
Odpowiedź na pytanie, czy osobę uzależnioną od narkotyków można poddać przymusowemu odwykowi narkotykowemu nie jest trudna, ponieważ można ją znaleźć w obowiązujących przepisach. Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 1997 r., Nr 75, poz. 468) mówi, że leczenie osób uzależnionych od narkotyków jest w większości sytuacji dobrowolne.
Odwyk narkotykowy może być przymusowy w przypadku sprawców przestępstw, które wydarzyły się wskutek używania środków odurzających lub psychotropowych. Jeśli kara za przestępstwo jest warunkowo zawieszona, wówczas sąd nakazuje sprawcy poddać się leczeniu w odpowiedniej placówce. Gdy kara nie zostaje warunkowo zawieszona, sąd może zobowiązać skazanego na leczenie jeszcze przed odbyciem kary.
Przymusowe leczenie i rehabilitację można zastosować również względem osoby, która nie ukończyła 18 lat. W takiej sytuacji decyzję o wysłaniu niepełnoletniego na terapię podejmuje sąd rodzinny na wniosek: krewnych w linii prostej, rodzeństwa przedstawiciela ustawowego, faktycznego opiekuna. Jeśli uzależniony stanie się osobą pełnoletnią przed zakończeniem leczenia lub rehabilitacji, wtedy sąd może przedłużyć przymusowy odwyk narkotykowy na czas niezbędny do osiągnięcia celu leczenia i rehabilitacji. Osoba pełnoletnia nie może być przymuszona do leczenia. Aby było to możliwe rodzina, np. matka uzależnionego dziecka, musi złożyć wniosek o ubezwłasnowolnienie.
Zobacz także:
- Wstrząsające historie dzieci uzależnionych od narkotyków. "Potrafiła się kaleczyć cyrklem"
- Uzależniają się wszyscy – od dzieci po emerytów. Kim jest współczesny narkoman?
- Zuzia przed kamerami opowiedziała o uzależnieniu od narkotyków. "Bardzo szybko znalazłam się na dnie"
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: sturti/Getty Images