- Zwyczaj drążenia dyń na Halloween
- Polskie zabawy z roślin - drążenie dyni
- Gdzie w Polsce drążono dynie?
Dalsza część artykułu znajduje się pod materiałem wideo
Zwyczaj drążenia dyń na Halloween
Dynia, głęboko zakorzeniona już w europejskiej, w tym polskiej, kuchni, nie była powszechnie znana przed XV wiekiem. To właśnie podczas wypraw do Ameryki została odkryta na nowym kontynencie i przywieziona do Europy. Popularność zyskała jednak dopiero w XVI wieku. Zwyczaj drążenia warzyw na lampiony w okresie jesiennym jest jednak starszy niż sama dynia.
Zanim drążono dynię, w kształty przypominające głowy, rzeźbiono, chociażby brukiew czy rzepę. W tak powstałe rzeźby wkładano tak jak dzisiaj w dynię, latarnie i świece. Co jednak ciekawe, ów zwyczaj był praktykowany nie tylko w Anglii i w Irlandii, ale również w Polsce młodzież tworzyła takie upiorne instalacje. Skąd to wiemy?
Polskie zabawy z roślin - drążenie dyni
Jeszcze w XX wieku panowała tradycja drążenia dyń i straszenia nimi. Nie miała jednak wiele wspólnego z samym Halloween, bo odbywało się to w terminie, kiedy warzywo to dojrzewało. Mimo to istnieją zapiski, że taka zabawa istniała i cieszyła się popularnością.
W kwartalniku "Lud" z 1929 roku Seweryn Udziela opisał różnorodne zabawy młodzieży, a konkretnie zabawy z roślin. Jak pisał "wyobraźnia dziecka jest tak wielka, że wszystkiemu dookoła nadaje kształty fantastyczne, wszystko ożywia, maluje tęczowymi barwami, wszystko dookoła przekształca w świat z bajki i raduje się tem szczęściem urojonem".
Co wiemy o zabawie z dyniami z tamtych lat?
"W jesieni, gdy dynie dojrzeją, wybierają chłopcy dużą, z wierzchu odkrawują równo czubek, żeby dostać się do wnętrza, wybrać ziarno i wyskrobać miąższ, a zostawić tylko grubą skórę. W tak wydrążonej dyni wycinają z boku oczy, nos, usta z zębami (otwory na wylot). W środku osadzają świecę i w ten sposób sporządzoną głowę dyni zatykają mocno na kiju. Wieczór, gdy jest już dobrze ciemno, zaświecają wewnątrz świecę i z tą głową oświeconą od środka idą na uczęszczane drogi we wsi, pod okna chałup i straszą ludzi"- czytamy na łamach kwartalnika "Lud" z 1929 roku.
Gdzie w Polsce drążono dynie?
Kwartalnik "Lud" to polskie czasopismo naukowe z zakresu etnologii i antropologii kulturowej, które powstało w 1895 roku. Był on trzecim czasopismem polskim poświęconym tematyce etnograficznej i etnologicznej. Seweryn Udziela, który opisał powyższe zabawy, w tym z dynią, był redaktorem czasopisma od 1904 roku. Sam Seweryn Udziela był etnografem, ale również badaczem i popularyzatorem folkloru i kultury ludowej Małopolski. Również informacje o zabawach roślinami, w tym dynią, były opisane na podstawie tego, co zaobserwował w województwie krakowskim.
Jak sam pisał "niektóre z tych zabawek czy gier [...] znane są szeroko i daleko w świecie, niektóre znów mają kilkowiekową tradycję. [...] Nie obejmują one wszystkich znanych w Polsce a prawdopodobnie nawet wszystkich, jakiemi dziatwa i młodzież zabawia się w województwie krakowskiem".
Zobacz także:
- Jakie znaczenie ma dynia na Halloween? Jak zrobić dynię na Halloween?
- Co zrobić z resztek dyni po wydrążeniu?
- Dynia - symbol Halloween. Jak ją wykorzystać, kiedy święto się skończy?
Autor: Teofila Siewko
Źródło: sbc.org / Kwartalnik "Lud" Serja II - Tom VIII - Zeszyt I-II
Źródło zdjęcia głównego: Tatiana Maksimova/Getty Images