Dlaczego związki kazirodcze są niebezpieczne?
Związki kazirodcze są zakazane, mimo to zdarzają się sytuacje, gdy dwie blisko spokrewnione osoby łączą się w parę. Jeśli z takiego związku urodzi się dziecko, konsekwencje mogą być tragiczne. Niedawno media informowały, że w Uzbekistanie zmarło dziecko, które przyszło na świat ze związku siostry i brata. Chłopiec miał liczne wady genetyczne, w tym tzw. wrodzoną rybią łuskę. Żył zaledwie kilka godzin i - jak podkreślają lekarze - do jego śmierci doprowadziło bliskie pokrewieństwo między rodzicami.
Zbyt bliskie pokrewieństwo może sprawić, że prawdopodobieństwo przekazania kolejnym pokoleniom niektórych, bardzo rzadkich schorzeń genetycznych, które występowały w danej rodzinie, będzie znacznie wyższe. Przekonał się o tym Ben Stacy, Amerykanin ze stanu Kentucky. W rodzinie mężczyzny, na skutek kazirodczego związku między jego przodkami, uwypukliła się wada genetyczna zwana methemoglobinemią. Za jej sprawą skóra nabiera delikatnie niebieskiego zabarwienia, a usta stają się sine.
Mimo że do zawarcia związku kazirodczego doszło na początku XIX wieku, to jego skutki nadal odczuwają kolejne pokolenia. 47-latek w rozmowie z lokalnymi mediami wyznał, że urodził się z lekko niebieskim zabarwieniem skóry. Dodał, że gdy był małym dzieckiem i zmarzł lub czymś się denerwował, jego skóra delikatnie zmieniała kolor. Na szczęście z wiekiem przypadłość ustąpiła. Co ciekawe, dzieci mężczyzny nie mają takiego problemu.
Co medycyna mówi o związkach kazirodczych?
Katarzyna Oleksik, dziendobry.tvn.pl: Związki kazirodcze są zakazane i niebezpieczne. Z jego powodu wspomniany mężczyzna zmaga się z rzadką chorobą i jego skóra barwi się na niebiesko.
Ewelina Kamińska, epigenetyczka, doktorantka na Wydziale Chemii Organicznej Uniwersytetu Ludwiga i Maksymiliana w Monachium: Za kolor naszej skóry – podobnie, jak oczu, czy włosów odpowiada cały zestaw genów. Jeśli chodzi o takie schorzenie czy każde inne, może być dziedziczone przez wiele pokoleń. Wszystko jednak zależy od tego, jaki gen za nie odpowiada i jak jest dziedziczony. Methemoglobinemia jest dziedziczona w sposób autosomalny dominujący, a więc wystarczy jedna kopia zmutowanego genu rodzica, aby przekazać (fenotyp) tę cechę potomstwu.
Jak wygląda dziedzicznie?
Mamy 23 pary chromosomów. Każdy chromosom z danej pary otrzymujemy od mamy i od taty. Oznacza to, że dysponujemy dwiema kopiami każdego z nich. Ta mieszanka to jest nasz genotyp i on odpowiada za to, jacy jesteśmy. Niektóre geny mogą być przekazywane kolejnym pokoleniom w sposób dominujący. Takim genem jest np. ten, który decyduje o tym, że mamy brązowe oczy. Wystarczy jedna kopia, aby dziecko miało brązowe oczy. Natomiast geny odpowiedzialne za niebieski kolor oczu dziedziczone są recesywnie. Oznacza to, że dziecko będzie miało niebieskie oczy wtedy, gdy dostanie ten gen od obojga rodziców.
W przypadku chorób, jeśli ktoś otrzyma np. jeden wadliwy gen od jednego z rodziców, to zawsze ma tę drugą "zdrową" kopię od drugiego rodzica. Jest ona w stanie wyprzeć chory wariant lub przejąć jego zadania. W sytuacji, gdy osoby są ze sobą bardzo blisko spokrewnione, prawdopodobieństwo, że mutacja występuje u nich w tym samym miejscu, jest znacznie większe i nie ma możliwości, aby "zdrowy" gen zdominował bądź zastąpił ten uszkodzony. Jeśli łączą się ze sobą osoby blisko spokrewnione, to pewne wadliwe geny możemy dziedziczyć dwa razy.
Jakie inne konsekwencje zdrowotne niosą za sobą takie związki?
Badania pokazują, że dzieci z takich związków żyją krócej, do tego znacznie częściej zmagają się chorobami psychicznymi, jak i fizycznymi. Są bardziej narażone na wystąpienie wad letalnych, często umierają krótko po przyjściu na świat.
Dodatkowo, jeśli kobieta zaszła w ciążę z kimś blisko spokrewnionym, to prawdopodobieństwo, że dojdzie do samoistnego poronienia również jest znacznie wyższe.
Dlaczego różnorodność genetyczna i mieszanie się genów ma aż tak duże znaczenie?
Jeśli chcemy się rozwijać, musimy miksować ze sobą geny. Dzięki mieszaniu się genów jesteśmy silniejsi, łatwiej się dostosowujemy, a to zwiększa nasze szanse na przetrwanie.
Związki kazirodcze – jak patrzy na nie prawo?
Z punktu widzenia zakorzenionej w wielu społeczeństwach moralności związki kazirodcze są niedopuszczalne. Nieprzychylnie patrzy na nie także medycyna. A jak podchodzi do nich prawo? Dr Maciej Zaleski, radca prawny w rozmowie z serwisem dziendobry.tvn.pl stwierdził, że na tę kwestię trzeba spojrzeć pod wieloma aspektami.
– Kazirodztwo zalicza się do przestępstw na tle seksualnym. Do pozostałych możemy zaliczyć przestępstwa gwałtu oraz pedofilii, jak również zmuszania do prostytucji oraz rozpowszechniania pornografii. Penalizacja czynów przestępczych może nastąpić za jedno lub wiele popełnionych czynów. Ojciec współżyjący z córką, która ma mniej niż 15 lat, dopuszcza się nie tylko kazirodztwa, ale także pedofilii. To drugie przestępstwo nie podlega przedawnieniu i osoba, która się go dopuściła, już na zawsze będzie miała taką adnotację w dokumentach – tłumaczy specjalista.
W polskim prawie karnym podstawowy podział przestępstw dokonywany jest ze względu na ich wagę. Dzielą się one na takie, które są występkiem lub też zbrodnią. – Za występek (to przykładowo niszczenie mienia) można otrzymać wysoką grzywnę lub trafić do więzienia na 3 lat. Najcięższy rodzaj przestępstwa to zbrodnia. Grozi za nią minimum kara trzech lat pobawienia wolności lub kara surowsza. Zbrodnią jest zawsze morderstwo, zamach stanu, ale również fałszowanie pieniędzy – podkreśla dr Maciej Zaleski.
Kazirodztwo sklasyfikowane w art. 201 Kodeksu Karnego jest występkiem. – Co do zasady jest popełniane przez partnerów pomiędzy którymi występują więzi krwi, lecz godzących się na tego rodzaju obcowanie – mówi specjalista.
Co ciekawe, prawo przewiduje karę tylko wtedy, gdy do kazirodztwa dochodzi w pierwszej linii pokrewieństwa. – Czyli gdy ojciec obcuje seksualnie z córką, brat z siostrą lub dziadek z wnuczką. O kazirodztwie mówi się także wtedy, gdy jeden z opiekunów współżyje z adoptowanym dzieckiem. W sytuacji, gdy np. kobieta ma dziecko z pierwszego małżeństwa i wchodzi w nowy związek z mężczyzną, który także ma dzieci z innego związku, to związek między potomstwem tej dwójki będzie uchodził za kazirodztwo, mimo że nie są ze sobą spokrewnieni – zaznacza prawnik. Tym samym zgodnie z obowiązującym w Polsce prawem np. małżeństwo między rodzeństwem ciotecznym – choć społecznie nie do przyjęcia – jest absolutnie zgodne z prawem i takie osoby bez problemu mogą wziąć ślub cywilny. – Linia ta jest konsekwentnie utrzymywana w polskim prawie karnym. Nawet przed drugą wojną światową ustawodawca w sposób mało restrykcyjny egzekwował przepisy karne dotyczące kazirodztwa – wskazuje nasz rozmówca.
Zupełnie inaczej na tę kwestię patrzy prawo kanoniczne. – Nie zezwala ono na małżeństwo, jeżeli istnieje jakakolwiek wątpliwość, czy strony są w jakimś stopniu spokrewnione w linii prostej, albo w II stopniu linii bocznej (w tym zakresie obowiązuje bezwzględny zakaz dyspens). W przypadku pokrewieństwa w III lub IV stopniu linii bocznej konieczna do zawarcia małżeństwa jest dyspensa udzielana przez kurię – dodaje radca prawny. Choć może się wydawać, iż tak "lekkie" podejście do kwestii kazirodztwa wynika z faktu, że takie związki to margines i zdarzają się one niezwykle rzadko, to niestety prawda jest zupełnie inna. – Obecnie w Polsce przebywa ponad 2000 osadzonych skazanych prawomocnym wyrokiem za przestępstwa seksualne, chociaż nie wszystkie z nich stanowią przestępstwa kazirodztwa, to bezsprzecznie przypadki kazirodztwa nie są odosobnione, a sądy spotykają się z nimi nadzwyczaj często – przyznaje dr Maciej Zaleski.
Zobacz także:
- Jak nagrywa się sceny seksu w filmach? Tymi gadżetami aktorzy zasłaniają miejsca intymne
- Wdowiec dał nowej partnerce prezent. Podarek dowiódł, że mężczyzna nie jest gotowy na kolejny związek
- 86 proc. samotnych osób chciałoby przeżyć letnią miłość. Czy taki związek ma szanse na przetrwanie?
Autor: Katarzyna Oleksik
Źródło zdjęcia głównego: Davin G Photography/Getty Images