Zastosowanie szafranu w kuchni znane jest od kilku tysięcy lat. Przyprawa ma wiele właściwości nie tylko kulinarnych, ale również leczniczych. Korzenny smak szafranu sprawia, że dania z jego dodatkiem są bardziej wyraziste i aromatyczne. Warto sprawdzić, jak używać szafranu i do czego można go dodać.
Co to jest szafran i gdzie znajduje zastosowanie?
Szafran uważany jest za najdroższą na świecie przyprawę. Jego zastosowanie znane było jeszcze w starożytności. Już wtedy kwiat szafranu używany był nie tylko jako przyprawa, ale także jako składnik kosmetyków, leków i barwników. Tak pozostało po dzień dzisiejszy, choć współcześnie szafran w proszku stosuje się najczęściej w kuchni. Obecnie największym producentem tej rośliny jest Iran. Wiele osób zastanawia się, jak wygląda szafran. Najbardziej przypomina popularny kwiat, jakim jest krokus. Szafran uprawny w swojej naturalnej postaci ma fioletowe płatki, ale szafran mielony jest koloru pomarańczowego.
Szafran w kuchni, ze względu na jego wysoką cenę, nie jest popularną przyprawą w Polsce, choć zaobserwować można coraz częstsze jego stosowanie. Najchętniej wykorzystywany jest w kuchni azjatyckiej i północno-afrykańskiej. Zapachem przypomina miód z dodatkiem siana i metalicznym posmakiem. Ze względu na charakterystyczny pomarańczowy kolor szafranu, przyprawa dodawana jest do wypieków, produkcji serów, jako składnik alkoholi oraz jako dodatek do zup i potraw z mięsa.
Powszechnie znane są również właściwości lecznicze szafranu. W starożytnej Persji i Egipcie był uznawany również za afrodyzjak. Wiele mówi się o pozytywnym działaniu tej rośliny, ale warto poznać także skutki uboczne szafranu. Spożywany w dużych ilościach może okazać się zabójczy. Dlatego należy zwrócić szczególną uwagę na odpowiednie dawkowanie szafranu. Badania na zwierzętach wykazały, że śmiertelna dawka wynosi 20,7 grama na kilogram masy ciała.
Roślina stosowana jest także jako barwnik. Szafran ze względu na swoją intensywną pomarańczową barwę, wykorzystywany jest do farbowania tkanin, zwłaszcza w Indiach i Chinach. Ubrania zabarwione na kolor szafranowy świadczyły dawniej o wysokim statusie społecznym i miały nawet znaczenie rytualne. Roślinę używa się także do barwienia szat hinduskich i buddyjskich mnichów.
Zastosowanie kulinarne szafranu
Roślina największe zastosowanie znajduje w sztuce kulinarnej. Dania z szafranem są dużo bardziej wykwintne i mają charakterystyczny, korzenny posmak. Również pod względem wizualnym prezentują się dużo bardziej okazale. Szafran najczęściej dodawany jest do ryżu, potraw mięsnych i warzywnych. Jako najdroższa przyprawa świata, nie zawsze jest używany w swojej oryginalnej postaci. Wtedy można zastosować jego tańszy zamiennik, jakim jest kurkuma. Szafran będzie oczywiście bardziej ekskluzywnym dodatkiem, o znacznie intensywniejszej barwie i smaku, ale ze względu na wysoką cenę, nie każdy może sobie pozwolić na jego codzienne stosowanie. Co ciekawe, przyprawa posiada również działanie wspomagające dietę. Śmiało można używać szafranu na odchudzanie, zwłaszcza u osób, które ze względu na stresujący tryb życia, mają problemy z podjadaniem. Wtedy najlepiej sprawdzi się herbata z szafranem, która wspomaga redukcję masy ciała, wpływa korzystnie na poprawę nastroju oraz polepsza trawienie.
Zdrowotne właściwości szafranu
Prozdrowotne działanie szafranu było znane na 1500 lat przed narodzinami Chrystusa. Zawarte w nim substancje pozytywnie wpływają na wiele organów i mogą skutecznie pomóc w leczeniu i profilaktyce wielu chorób. Warto wiedzieć, że w szafranie zawartych jest około 150 aromatycznych związków lotnych, a słupki tej rośliny wykorzystywane są do produkcji niektórych leków. To dzięki znajdującym się w ich składzie olejkom eterycznym, barwnikom, cukrom, tłuszczom oraz witaminom. Szafran może być stosowany jako środek wiatropędny oraz wspomagający przepływ krwi. Spożywanie preparatów z szafranem sprzyja również poprawie nastroju i zwiększeniu apetytu.
Badania wykazały, że roślina szafranu posiada także właściwości antydepresyjne, ponieważ przyczynia się do zwiększenia stężenia dopaminy i serotoniny w ośrodkowym układzie nerwowym. Takie działanie zostało potwierdzone przez szereg eksperymentów przeprowadzonych w ośrodkach psychiatrycznych w Teheranie. Zawarty w składzie rośliny związek chemiczny – safranal, to także skuteczny środek przeciwdrgawkowy. Natomiast krocyna ma właściwości antynowotworowe.
W ostatnim czasie naukowcy potwierdzili, że wyciąg z szafranu może okazać się pomocny w leczeniu niepłodności u mężczyzn. W tym celu przebadano grupę pacjentów, którym podawano szafranowy ekstrakt rozpuszczony w mleku. Wyniki badań jednoznacznie wykazały wzrost ruchliwości plemników. Jeśli chodzi o niekorzystny wpływ szafranu, to unikać go powinny w szczególności kobiety w ciąży, ponieważ jego nadmiar może mieć działanie poronne. Niewskazane jest również podawanie go małym dzieciom.
Zobacz też:
- Krótka historia przypraw. Wiecie, która z nich jest najczęściej podrabiana?
- Sierść i włoski - co jeszcze jest w przyprawach sprzedawanych w Polsce?
- Jakie przyprawy dodać do rosołu? Wskazówki dotyczące gotowania
Zobacz wideo: Zimna kuchnia. Przepisy Davida Gaboriaud
Autor: Adrian Adamczyk