Krótka historia opłatka
W początkach chrześcijaństwa łamanie się opłatkiem było symbolem komunii duchowej członków we wspólnocie, prawdopodobnie wzięło się to ze zwyczaju błogosławienia chleba, czyli eulogii, która odbywała się podczas pierwszych mszy. W późniejszym czasie rytuał ten został zakazany, aby zachować różnicę między chlebem, który został konsekrowany, a tym, który został pobłogosławiony. Po tym czasie opłatki wypiekane były przy klasztorach lub kościołach. - W Polsce dzielnie się samym opłatkiem, [...], dzielenie się podczas Wigilii jest od XVIII wieku i w ogóle wcześniej zaczęło się od dzielenia chleba - powiedział w Dzień Dobry TVN Piotr Kucharski.
Chociaż dzielenie się opłatkiem jest zwyczajem praktykowanym od wielu lat, to stał się on jedną z liturgicznych przyczyn rozłamu kościoła na zachodni - łaciński i wschodni - grecki, dzisiaj znany jako Prawosławie.
W katolicyzmie opłatek jest cienkim płatkiem chlebowym, który powinien być wypiekany z białej mąki i wody, nie dodaje się do niego zakwasu, soli, ani drożdży. W prawiosławiu tę rolę pełni prosfora, czyli pieczywo, które wypieka się z mąki, wody, soli oraz koniecznie z zakwasu. Jest ona używana podczas mszy świętej, a po nabożeństwie rozdawana jest wierzącym, którzy mogą zabrać ją do domu. Podczas obchodów Wigilii Bożego Narodzenia świętujący dzielą się nią i popijają łykiem święconej wody.
Symbolika opłatka
Poza Polską, zwyczaj dzielenia się opłatkiem spotykany jest we wschodniej części Europy - na Białorusi, Ukrainie, Litwie, ale też na Słowacji, w Czechach oraz we Włoszech. Dzielenie się nim ma wyrażać chęć bycia razem. Z łaciny oblatum, czyli opłatek, oznacza dar ofiarny, a symbolizować miał chleb. Dawanie i przyjmowanie opłatka, jako chleba, oznacza również, że trzeba być dobrym i podzielnym niczym właśnie chleb.
- W całych tych wszystkich historiach najciekawsze są te wierzenia, takie ludowe bardziej. Doskonale wiemy, że w noc wigilijną karmi się, daje się zwierzętom różowy albo zmielony (opłatek), [...], liczymy, że one przemówią do nas i powiedzą coś ludzkim głosem - dodał.
Warto dodać, że dzielenie się opłatkiem miało chronić dom przed piorunami. - Przed chorobami, że zwierzęta można było dymem okadzać z palonego opłatka i one wyzdrowieją, tego jest mnóstwo - stwierdziła Piotr Kucharski.
Opłatek - przepis krok po kroku
Składniki:
- mąka pszenna - 100 g,
- woda - 80 g,
- olej - 10 g.
Sposób wykonania:
- Mąkę z wodą wymieszać na gładką masę.
- Na patelni do naleśników rozetrzeć tłuszcz pędzelkiem i nagrzać.
- Na gorącą patelnię wlewać cienką warstwę ciasta, piec z dwóch stron.
- Odstawić do wystygnięcia. Opłatek powinien po jakimś czasie stwardnieć.
Opłatki przechowywać w chłodnym, ale suchym miejscu. Im dłużej leżakują, tym bardziej kruche i twarde się staną. Można je zanieść do kościoła i poświęcić.
Nie oglądałeś Dzień Dobry TVN na antenie? Zobacz program na platformie VOD.pl. Wszystkie odcinki oraz Dzień Dobry TVN Extra znajdziesz też na Player.pl.
Jesteśmy serwisem kobiecym i tworzymy dla Was treści związane ze stylem życia. Pamiętamy jednak o sytuacji w Ukrainie. Chcesz pomóc? Sprawdź, co możesz zrobić. Pomoc. Informacje. Porady.
Zobacz także:
- Pierniczki na święta– pyszne i kolorowe. Najlepsze przepisy i wskazówki
- Jadalne prezenty na święta - przygotuj je już dzisiaj, aby zdążyć na Boże Narodzenie
- Wigilia dniem wolnym od pracy? Sprawdź, co mówią przepisy
Autor: Teofila Siewko
Źródło zdjęcia głównego: Zdenka_Simekova/Getty Images
