Stare ryciny zachwycają wyjątkowym klimatem i wykonaniem. Bardzo popularne są zwłaszcza stare ryciny botaniczne i zoologiczne, równie duże zainteresowanie budzą te przedstawiające stare mapy czy gwiazdozbiory. Na rycinach możemy podziwiać również pejzaże miast albo fantastyczne obrazy powstałe w głowie artysty.
Co przedstawia rycina?
Stare ryciny kwiatów, a także przedstawiające zwierzęta lub pejzaże wybranych miast są często obiektem pożądania kolekcjonerów, poszukujących ich w różnych miejscach. Jednak czym właściwie jest rycina? Czym różni się od klasycznego rysunku i co jeszcze warto wiedzieć na ten temat?
Co to jest rycina?
Rycina to odbitka graficzna, która powstaje przy użyciu matrycy. Techniki wykorzystujące taki sposób powstawania obrazu to m.in. drzeworyt, miedzioryt i linoryt. Często można usłyszeć, że słowo rycina stosowane jest jako synonim wyrazów ilustracja oraz rysunek. Jednak wpisując w wyszukiwarce hasło "rycina a rysunek", możemy przekonać się, że stosowanie zamiennie tych dwóch wyrażeń jest błędne. Jakie są zatem różnice między ryciną a rysunkiem? Najogólniej rzecz ujmując, w przypadku rysunku obraz jest tworzony bezpośrednio na materiale docelowym przy użyciu różnorodnych narzędzi, np. węgla, ołówków czy farb. Natomiast do stworzenia ryciny konieczne jest wcześniejsze opracowanie matrycy, z której powstają odbitki graficzne na materiale docelowym. Ciekawa jest sama historia nazwy tego procesu, która pochodzi od słowa ryć. Dawniej ryciną nazywano każdy twór powstały w wyniku rycia, nie tylko wytwory artystyczne. Nazwę tę stosuje się w odniesieniu do odbitek graficznych, ze względu na sposób powstania matrycy – wzór jest ryty na płytce i dopiero później odbijany na papierze lub innym materiale.
Najsłynniejsze ryciny
Ryciny tworzono w wielu okresach historii sztuki. Jedną z pierwszych technik stosowanych do tworzenia rycin był drzeworyt. Tutaj godnym przedstawicielem jest Albrecht Dürer. Do najsłynniejszych dzieł wykonanych metodą drzeworytu zalicza się m.in. "Czterech Jeźdźców Apokalipsy" i cykl graficzny "Wielka Pasja". Drzeworyt był wykorzystywany również w późniejszych epokach, nawet w XX wieku. Przykładem może być tutaj np. dzieło Władysława Skoczylasa "Pieta".
Inną popularną techniką wykorzystywaną do tworzenia odbitek graficznych jest miedzioryt. Tutaj przykładami mogą być również dzieła Albrechta Dürera, np. "Melancholia I" oraz "Rycerz, śmierć i diabeł".
Ciekawą formą pozyskiwania rycin jest akwaforta, czyli kwasoryt tworzony za pomocą kwasu azotowego. W tej technice płytkę wykonaną z miedzi lub cyny pokrywa się werniksem akwafortowym (nierozpuszczalnym w kwasie), w którym metalową igłą wykonuje się rysunek. Po wyżłobieniu rysunku płytka zanurzana jest w kwasie, który trawi metal, tworząc wgłębienia na płytce. Po usunięciu werniksu płytkę można pokryć farbą i odcisnąć na papierze. Technika ta po raz pierwszy pojawiła się na przełomie XV i XVI wieku. Do tworzenia swoich dzieł wykorzystywali ją m.in. Rembrandt, Jacques Callot czy Francisco Goya – tak powstała jedna z najsłynniejszych grafik w historii, czyli "Kiedy rozum śpi, budzą się demony" (w różnych źródłach można spotkać inne wariacje na temat tej nazwy, np. "Gdy rozum śpi, budzą się upiory"). Goya również korzystał z techniki akwatinty, w której powstały m.in. "Okropności wojny". Akwaforta była szczególnie chętnie wykorzystywana przez artystów tworzącym na przełomie XIX i XX wieku, np. przez Józefa Mehoffera.
Omawiając ryciny, warto swoją uwagę zwrócić również na litografię. Technika stała się dość popularna w XIX wieku, kiedy to rozwijała się sztuka plakatu artystycznego – wystarczy wspomnieć dzieła Henriego de Toulouse-Lautrec'a. W technice tej tworzyli również Edward Munch (słynny "Krzyk"), a także Stanisław Wyspiański.
Stare ryciny – ciekawy sposób na dekorację nowoczesnych wnętrz
Stare ryciny, zarówno te botaniczne, jak i przedstawiające krajobrazy, stają się coraz chętniej wykorzystywane do dekoracji wnętrz. Takie odbitki graficzne można dopasować praktycznie do każdego wnętrza. Przykładowo, ryciny roślin doskonale będą pasować do kuchni i pomieszczeń urządzonych w stylu rustykalnym. Do salonu lub przedpokoju można wybrać ryciny przedstawiające stare wizerunki miejscowości, map miejskich lub tych odzwierciedlających dawne wizje świata czy nocne niebo. W salonie lub sypialni sprawdzą się również wspomniane wyżej reprodukcje plakatów tworzonych w technice linorytu. Ciekawie będą prezentować się również reprodukcje grafik Alfonsa Muchy, np. słynnych "Czterech pór roku", które doskonale pasują do klimatu wnętrz nawiązujących do stylu art nouveau.