Chrzanów, miasto położone w województwie małopolskim, słynie w całej Polsce z tradycyjnej potrawy – ziemniaków po cabańsku . Ta prosta, ale bardzo smaczna i sycąca potrawa jest przyrządzana na ziemi chrzanowskiej od stuleci. Dzisiaj ziemniaki po cabańsku są wciąż popularnym daniem w Chrzanowie i okolicach, a przepis zna każdy, kto stamtąd pochodzi. Pieczone ziemniaki z Chrzanowa zostały uznane za tradycyjną polską potrawę. Skąd się wzięło to danie i jak je zrobić według oryginalnej receptury?
Ziemniaki po cabańsku - tradycyjna chrzanowska potrawa
Ziemniaki po cabańsku były w dalekiej przeszłości przyrządzane przez pasterzy, czyli cabanów. Byli oni potomkami ludności, która osiedlała się w okolicach dzisiejszego Chrzanowa w czasie najazdów tatarskich w XIII wieku. Cabani mieli za zadanie pilnowanie trzód należących do ordy tatarskiej. Po wycofaniu się Tatarów z polskich ziem, część pasterzy pozostała na terenie dzisiejszego województwa małopolskiego, zachowując tradycyjne przepisy.
Potrawa była przygotowywana, by zaspokoić głód w czasie prac w polu – musiała więc składać się z lokalnych, łatwo dostępnych produktów. Dlatego też w tradycyjnym przepisie znajdziemy, oprócz ziemniaków, warzywa takie jak cebula, buraki czy marchew. Danie serwowano również z mięsem – początkowo słoniną, którą następnie zastępowano kiełbasą czy kurczakiem. Ziemniaki po cabańsku podawało się na liściach kapusty. Potrawa jest prosta, ale bardzo smaczna i co ważne – sycąca. Dawała więc ona siłę do dalszej pracy.
Ziemniaki po cabańsku według tradycyjnego sposobu przyrządza się w specjalnym kociołku lub glinianym albo żeliwnym garnku . Następnie kociołek z daniem jest wstawiany do paleniska. Do dzisiaj część mieszkańców Chrzanowa właśnie tak przygotowuje tę słynną potrawę. Od 2010 roku ziemniaki po cabańsku widnieją na liście produktów tradycyjnych, obok oscypków czy bryndzy podhalańskiej.
Ziemniaki po cabańsku – przepis
Dziś już trudno jest przyrządzić chrzanowskie danie w tradycyjnym żeliwnym garnku, jednak możemy z łatwością przygotować ziemniaki po cabańsku w piekarniku. Składniki na cztery porcje potrzebne do przygotowania tej regionalnej potrawy z Chrzanowa to:
· 1 kg ziemniaków,
· 30 dag boczku wędzonego,
· ½ kg marchewek,
· 2 duże cebule,
· kilka dużych liści kapusty,
· 1 natka pietruszki,
· szczypta soli,
· szczypta pieprzu,
· 2 łyżki smalcu lub oleju.
Sposób przygotowania:
1. Ziemniaki i marchewkę obieramy i kroimy na cienkie plasterki.
2. Cebulę obieramy i kroimy na małe kawałki.
3. Wędzony boczek kroimy w kostkę.
4. Natkę pietruszki siekamy.
5. Żaroodporne naczynie smarujemy smalcem lub olejem.
6. W naczyniu układamy warstwowo na przemian kawałki boczku, ziemniaki, cebulę, marchewkę i posiekaną natkę pietruszki. Całość doprawiamy solą i pieprzem.
7. Na wierzch kładziemy liście kapusty.
8. Piekarnik rozgrzewamy do 180 stopni i wkładamy naczynie. Danie pieczemy przez około 2 godziny, do czasu, aż ziemniaki i inne warzywa będą miękkie.
9. Ziemniaki po cabańsku możemy podać z kefirem lub maślanką. Potrawa smakuje też świetnie z kiszonymi ogórkami.
Jeśli mamy możliwość przygotowania ziemniaków po cabańsku w tradycyjny sposób, powinniśmy wszystkie składniki umieścić warstwowo w żeliwnym garnku lub kociołku. Następnie garnek należy umieścić w palenisku i ze wszystkich stron obłożyć go żarem. Ziemniaki po cabańsku powinny się piec w palenisku przez ok. godzinę. Powinniśmy dbać o to, by podtrzymywać żar. Ziemniaki po cabańsku w tradycyjny sposób możemy przygotować podczas pikników na świeżym powietrzu lub w przydomowym ogródku.
Tę tradycyjną chrzanowską potrawę możemy również przygotować na kuchence. W tym przypadku będziemy potrzebować dużego, głębokiego garnka. W garnku układamy warstwami wszystkie składniki i następnie dusimy je na kuchence na wolnym ogniu przez około godzinę, do czasu, aż ziemniaki będą miękkie.
Ta regionalna potrawa jest świetnym pomysłem na smaczny, tani i sycący obiad. Ziemniaki po cabańsku, nazywane również czasem po prostu pieczonymi ziemniakami, są daniem chętnie przygotowywanym przez mieszkańców Chrzanowa i okolic. W innych częściach Polski potrawa jest nazywana duszonkami lub pieczonkami.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN