Karp po żydowsku, w galarecie, pieczony z przyprawami czy smażony? Poznaj historię karpia, jego odmiany i wartości odżywcze oraz kaloryczność.
Więcej:
- Co ugotować na Święta Bożego Narodzenia?
- Łowcy karpi, czyli dlaczego warto uprawiać wędkarstwo karpiowe
- Ryby w Polsce – najpopularniejsze gatunki
Dziki karp nie taki dziki
Sazan, czyli dziki karp , ryba słodkowodna, był spotykany pierwotnie w zlewiskach Morza Czarnego, Kaspijskiego i Azowskiego. Sprowadzony przez Rzymian do Europy Zachodniej szybko został doceniony i hodowany na dużą skalę. Pierwsze hodowlane stawy w Polsce zaczęły się pojawiać dzięki Cystersom już w XIII wieku i były zakładane przy klasztorach. Karp zyskał dużą popularność podczas dłuższych niż obecnie okresów postu - nawet do 180 dni. Szczególnie posmakował polskim władcom, przez co jedną z najpopularniejszych odmian tej ryby nazywa się karpiem królewskim. W latach 50. XX wieku karp stał się rybą wigilijną, dostępną tylko przed świętami.
Obecnie w Polsce w wodach słodkich spotykamy wiele odmian karpia. Do najpopularniejszych należą: karp pełnołuski , lustrzeń (królewski), bezłuski (golec) i liniowy.
Karp - wartości odżywcze i kaloryczność
Karp jest rybą średnio tłustą, która dostarcza nam łatwo przyswajalnego białka i dobrych tłuszczy. Zawartość nienasyconych kwasów tłuszczowych w mięsie karpia wpływa na poprawę pamięci i zmniejszenie ryzyka zawału serca i udaru. Karp jest cennym źródłem minerałów, takich jak: żelazo, sód, wapń, fosfor i potas oraz witamin: B6, B12, kwasu foliowy, tiamina.
Kaloryczność karpia zależy od sposobu jego przyrządzenia. Przykładowo, 100 gramów:
· Karp w galarecie - 160 kalorii
· Karp pieczony - 150 kalorii
· Karp smażony w panierce - 250 kalorii.
Jeśli zatem jesteś na diecie, a zbliża się wigilia, może warto zrezygnować ze smażenia na rzecz odchudzonej wersji karpia pieczonego? Karp na wigilię w wersji pieczonej z dodatkiem ulubionych ziół może smakować wyśmienicie i nie stanie się przyczyną wyrzutów sumienia.
Jak przygotować karpia?
Karpia na przestrzeni wieków przygotowywano na różne sposoby. Najdawniejsza spotykana w Polsce potrawa z karpia to karp na szaro, czyli przyrządzony w sosie piernikowym z dodatkiem rodzynek. Najpopularniejszy obecnie przepis na karpia, zwłaszcza na wigilię, to karp smażony lub w galarecie. Poniżej przedstawiamy kilka prostych sposobów na to, jak zrobić karpia .
Karp smażony
Przepis na karpia smażonego to popularne i banalnie proste w wykonaniu danie. Należy jednak pamiętać, że ze względu na panierkę jest też dość kaloryczną potrawą. Jak usmażyć karpia? Rybę najpierw należy posolić, obtoczyć w mące wymieszanej z bułką tartą i w jajku, a następnie na patelni z rozgrzanym olejem smażyć z każdej strony do zarumienienia. Łatwe i nie wymaga specjalnych umiejętności!
Karp w galarecie
Karp w galarecie to potrawa, bez której wielu z nas nie wyobraża sobie polskiej wigilii. Rybę przygotowuje się w wywarze z warzyw (włoszczyzny) z przyprawami do bulionu. Galareta, w której zatapia się dzwonki karpia, powstaje z wywaru z dodatkiem żelatyny.
Karp po żydowsku
Tradycyjna potrawa polskich Żydów podawana w trakcie postu to karp w galarecie w wersji na słodko. Ten przepis na karpia wigilijnego może pojawić się na waszych stołach np. zamiast karpia w galarecie na słono. Ryba podawana jest w schłodzonej galarecie. Galaretę przygotowuje się z wywaru z kręgosłupa i głowy ryby, z dodatkiem cebuli, marchwi, pietruszki, selera i przypraw, gotowanego przez kilka godzin. Galareta jest słodkawa w smaku ze względu na dodatek rodzynek i płatków migdałów. W niektórych przepisach do galaretki dorzuca się również kawałki marchewki i jajek.
Karp pieczony
Karp pieczony to najlepsza alternatywa dla tuczącej ryby smażonej w panierce. Pieczenie karpia jest bardzo proste i nie wymaga czasochłonnego stania przy kuchence, jak podczas smażenia. Możemy go upiec na blasze, w naczyniu żaroodpornym lub w folii w piekarniku. Najlepiej smakuje marynowany w oliwie z oliwek, z czosnkiem, chilli, ziołami, np. tymiankiem, rozmarynem, sokiem z cytryny, doprawiony solą i pieprzem i usmażony z kawałkami cebuli.
Jak wybrać dobrego karpia?
Należy pamiętać, że nie tylko sposób przyrządzenia ryby będzie miał wpływ na jej smak, również wiele zależy od wyboru odpowiedniego karpia. Nie należy kupować zbyt dużych karpi, ponieważ mogą być dość tłuste, a z kolei małe sztuki mogą mieć za dużo ości. Świetnie, jeśli uda nam się dostać karpie o wadze 1-1,5 kg. Warto zwrócić uwagę na cenę - najtańsze karpie mogły być karmione mało jakościową karmą, a ich wzrost mógł być sztucznie napędzany. Takie ryby nie będą dobrze smakować. Najwartościowsze karpie dostaniemy z pewnością w znanych hodowlach z długą tradycją, gdzie ceny nie będą najniższe, ale będziemy mieć pewność, co do sposobu karmienia i wzrostu ryb. Pamiętajmy, że najlepsze karpie powinny mieć około 3 lat, krągłe brzuchy, gładką i wilgotną skórę, ciemnoczerwone skrzela, szkliste oczy. Warto zwrócić uwagę, czy na skórze nie ma uszkodzeń lub plam. Wybierając zdrowe karpie, mamy gwarancję, że dostarczymy naszemu organizmowi wartości odżywczych i tym samym korzystnie wpłyniemy na nasze zdrowie.
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: iStockphoto