Jednym z najważniejszych elementów w opiece nad osobą starszą, zwłaszcza gdy choruje, jest zwracanie uwagi na jej sposób żywienia – co, ile i kiedy je. Kiedy traci ona apetyt, chudnie i ma coraz mniej siły, a tradycyjną dietą nie jesteśmy w stanie dostarczyć jej odpowiedniej ilości składników odżywczych, wsparciem może okazać się zalecona przez lekarza żywność medyczna. Masz pytania dotyczące tego tematu? Weź udział w czacie z ekspertem. Odpowiedzi udziela dietetyk kliniczny dr n. med. n. o zdr. Maja Czerwińska-Rogowska. 

Opiekun osób starszych i chorych – jaką pełni rolę?

12 lutego obchodzimy Ogólnopolski Dzień Opiekuna, który został zainicjowany przez Fundację Nutricia i Instytut Praw Pacjenta i Edukacji Żywieniowej. O opiekunach mówi się, że są „cichymi bohaterami”, ponieważ zajmują się swoimi podopiecznymi, często osobami starszymi, z różnymi chorobami, dbając o ich zdrowie. Poświęcają im czas, służą wsparciem, dodają otuchy dobrym słowem. W wielu przypadkach rezygnują z życia zawodowego czy towarzyskiego, odkładają swoje plany i marzenia na później, ponieważ pragną zaopiekować się tymi, którzy potrzebują ich pomocy.

Opiekun to, wielozadaniowiec, a w trakcie zajmowania się osobą starszą, która często zmaga się z wieloma chorobami, zdobywa szereg umiejętności i cennej wiedzy m.in. z zakresu żywienia. Dlaczego to tak ważne? Z wiekiem, ale również wraz z postępem choroby, dochodzi do zmian w organizmie, które mogą powodować: pogorszenie apetytu, problemy z trawieniem, kłopoty z gryzieniem czy połykaniem większych kęsów. Seniorzy często jedzą mniej, eliminują z jadłospisu ważne dla nich produkty i nie pokrywają swojego zapotrzebowania na mikro- i makroelementy, w tym przede wszystkim na białko.

Jak dbać o żywienie seniorów, zwłaszcza gdy chorują?

Odpowiednie odżywianie pomaga zachować właściwą masę ciała, jest ważne dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego, pracy mózgu, wpływa na zachowanie siły mięśniowej oraz dobrą jakość życia.

Gdy osoba starsza traci apetyt, je coraz mniej i trudno jest jej pokryć zapotrzebowanie organizmu na składniki odżywcze, to w konsekwencji może pojawić się np.: nieplanowany spadek masy ciała, osłabienie siły mięśniowej i większa podatność na infekcje.

Warto zwrócić uwagę, że osoby starsze wymagają zwiększonej zawartości białka w diecie w porównaniu do osób młodych, a chorzy seniorzy prawie dwukrotnie większej jego ilości. W rzeczywistości jednak co drugi senior nie spożywa właściwych ilości białka. Jeśli tradycyjną dietą nie jesteśmy w stanie dostarczyć starszemu pacjentowi wszystkich składników odżywczych, to w takiej sytuacji wsparciem może być zaleconona przez lekarza żywność specjalnego przeznaczenia medycznego np. doustne preparaty odżywcze typu Nutridrink. Preparaty te w małej objętości dostarczają pacjentom dodatkową ilość energii, białka, witamin i składników mineralnych.

Warto, by opiekunowie zadbali o prawidłową dietę swoich podopiecznych, a w przypadku zaobserwowania u starszego pacjenta niepokojących objawów związanych z utratą masy ciała, częstymi infekcjami czy osłabieniem podopiecznego, zapytali lekarza o żywienie medyczne.

Nutridrink to żywność specjalnego przeznaczenia medycznego. Do postępowania dietetycznego w niedożywieniu i ryzyku niedożywienia związanym z chorobą. Stosować pod nadzorem lekarza.

Jak powinna wyglądać dieta osób starszych w chorobie? CZAT

Redakcja serwisu Dzień Dobry TVN: Dziękujemy za udział w czacie i zadawane pytania.

Mam 49 lat, wkrótce będę miała kolejną operację kręgosłupa i zastanawiam się czy taka żywność medyczna pomoże w szybszej rekonwalescencji? Czy można stosować jako dodatek do normalnego jedzenia? Izabela

• Maja Czerwińska-Rogowska: Dzień dobry, preparaty mogą być stosowane pomiędzy posiłkami lub jako dodatek do posiłku. Można je dodawać do koktajli, owsianek lub innych dowolnych potraw. Żywność medyczna zawiera dużą ilość białka oraz składników mineralnych, przez co może wspomagać regenerację organizmu w sytuacji, kiedy standardowa jest niewystarczająca.

Opiekuję się Mamą ( 92 lata) proszę o wyjaśnienie : bardzo popularne są małe buteleczki "nutridrink" . Są opinie że mogą powodować rozwolnienie u osób starszych . Obawiam się tego gdyż później mam bardzo duży problem by to uspokoić. Czy to prawda? A jeśli tak to co innego mogę podawać wtedy gdy nie ma apetytu i traci siły

• Maja Czerwińska-Rogowska: Dzień dobry, preparaty specjalnego przeznaczenia medycznego powinny być wypijane bardzo powoli. Jeden preparat proszę wypijać przez 30 minut. Zmniejszy to ryzyko rozwolnienia. Produkty można również dodawać do potraw. W takim przypadku można je dodać np. do ryżu z jabłkami. Biały ryż oraz gotowane jabłka działają zapierająco.

Dzień dobry. Jestem po chemioterapii, za 2 tygodnie będę miała mastektomie. Obecny problem to neuropatia i opuchnięte ręce i nogi. Co jeść lub czego unikać aby wspomóc organizm

• Maja Czerwińska-Rogowska: Dzień dobry, podczas leczenia onkologicznego zalecana jest dieta bogata w białko. Jest ono niezbędne do zarówno ogólnej regeneracji, jaki i regeneracji komórek. Dieta powinna być urozmaicona. Proszę wyeliminować produkty, po których następuje złe samopoczucie. Warto skonsultować się z lekarzem i dietetykiem, żeby ocenić, czy aktualna dieta dostarcza odpowiednią ilość białka i składników odżywczych.

Przeszłam ostatnio chorobę.Zaraziłam się rumienieiem zakaźnym. Jestem osobą która ma zawsze niskie płytki krwi.Teraz bardzo mi spadły do 65 tys.Jaką dietę zastosować?

• Maja Czerwińska-Rogowska: Dzień dobry, wyniki należy skonsultować z lekarzem. Do regeneracji organizmu potrzebne będą takie składniki jak m.in. białko, cynk, witaminy z grupy B. Zalecana jest dieta bogata w składniki odżywcze i urozmaicona.

Świetna wiadomość że są takie produkty do odbudowy organizmu, właśnie tego szukałam dla bliskiej chorej osoby po operacji. Gdzie można kupić produkty Nutricia?

• Maja Czerwińska-Rogowska: Dzień dobry, żywność specjalnego przeznaczeni medycznego jest do kupienia w aptece. Wybór preparatu należy skonsultować z lekarzem.

Dieta Low FODMAP jak wprowadzić w życie i zmienić nawyki żywieniowe utrwalone przez lata.

• Maja Czerwińska-Rogowska: Dzień dobry, najbardziej restrykcyjny etap diety Low FODMAP trwa maksymalnie kilka tygodni. Po tym czasie dieta powinna być indywidualnie rozszerzona. Dlatego w kolejnym etapie możemy dopasować produkty tak, żeby nie wywoływać rewolucji w sposobie żywienia. Dzięki temu łatwiej będzie zaakceptować zmiany.

Mam 67 lat i duże problemy z żołądkiem. Codziennie jem tylko 2 posiłki, a i tak ciągle tyje. Co zrobić?

• Maja Czerwińska-Rogowska: Dzień dobry, zalecam konsultację z dietetykiem, który oceni ilość zjadanych kalorii. W celu sprawdzenia kaloryczności diety można również użyć darmowych aplikacji, które pokażą, ile kalorii zjadamy w ciągu dnia. Do redukcji masy ciała wymagany jest ujemny bilans kaloryczny.

Jaka dieta starszych przy chorobie Parkinsona

• Maja Czerwińska-Rogowska: Dzień dobry, w przypadku, w którym występują zaparcia, polecana jest większa ilość gotowanych warzyw np. zupy krem czy sałatki z gotowanymi warzywami. Proszę zwracać uwagę na interakcję leków ze spożywanym białkiem. Produkty bogatobiałkowe spożywane jednocześnie z lekiem stosowanym w chorobie Parkinsona mogą obniżyć skuteczność leczenia. Należy więc zachować przerwę. Jednocześnie trzeba pamiętać, że chorzy mają duże ryzyko niedożywienia. Białko będzie więc bardzo potrzebne.

Dzień dobry. Jestem starym już człowiekiem i mam chorobę uchylkową jelit i co jakiś czas tworzą się stany zapalne i zapisywane mam antybiotyki. Czy jest jakaś dieta która pozwoli na wyeliminowanie albo chociaż ograniczenie dolegliwości?

• Maja Czerwińska-Rogowska: Dzień dobry, dieta powinna być dopasowana do etapu choroby. W okresie zaostrzenia dolegliwości zalecana jest dieta lekkostrawna, czyli taka, która opiera się na produktach gotowanych. Docelowo dieta powinna być dobrana indywidualnie do tolerancji. Proszę obserwować samopoczucie po zjadanych produktach.

Witam serdecznie, bardzo interesuje Mnie dieta w czasie chemioterapii. Proszę o jakieś wskazówki. Pozdrawiam serdecznie Smorczewska Małgorzata

• Maja Czerwińska-Rogowska: Dzień dobry, zalecana jest dieta lekkostrawna i bogatobiałkowa. Należy wyeliminować produkty, po których następuje złe samopoczucie. W diecie zabronione są: grejpfrut, sok z granatu. Proszę również uważać na napary ziołowe, ponieważ mogą zmieniać działanie leków. Jeżeli będą występowały problemy z utratą masy ciała, należy skonsultować się z lekarzem.

Tata, z urostomią po usunięciu nerki, duża anemia. Dieta ma być z małą ilością potasu, bez mięsa, a on jeśli już ma apetyt to tylko na mięso. Jak najlepiej zbilansować dietę?

• Maja Czerwińska-Rogowska: Dzień dobry, w takim przypadku dieta powinna być skonsultowana bardzo indywidualnie z lekarzem i dietetykiem. Dodatkowo będzie ona się zmieniała w zależności od wyników badań. Proszę porozmawiać z lekarzem, czy dozwolone są inne źródła białka takie jak np. nabiał.

Mama, lat 94 po przebytej chorobie i usunięciu żołądka nie ma w ogóle apetytu. Je bardzo małe porcje i odmawia jedzenia. Stosowane metody nie dają efektów. Również środki farmakologiczne na pobudzenie apetytu nie przyniosły pożądanych efektów. Nie wiem już co robić o bardzo się martwię czy jedynym wyjściem nie pozostanie żywienie dojelitowr. Poza tym ogólna forma mamy nie jest najgorsza uwzględniając Jej wiek i przebytą chorobę.

• Maja Czerwińska-Rogowska: Dzień dobry, proszę skonsultować się z lekarzem, który oceni, czy jest konieczność wprowadzenia żywności specjalnego przeznaczenia medycznego. Jeśli konieczne będzie wprowadzenie żywienia dojelitowego, to jest to skuteczna i bezpieczna metoda żywienia.

Moja mama ma raka jajnika (cod C 56), jest osobą leżąca, siadamy tylko do jedzenia. Podaje jej Nutridrinki, ale mam jeszcze białko Protifar. Moje pytanie w czym jej to przemycać, bo w herbacie nie da rady zmienia kolor niestety, ewentualnie co mamie podawać innego do jedzenia, żeby mogła może stanąć na nogi? Dodam jeszcze że ma cukrzycę typu B. Dziękuję

• Maja Czerwińska-Rogowska: Dzień dobry, białko można dodawać np. do zupy lub koktajli. Dodatkowo do posiłków można dodawać kaloryczne składniki takie jak: oliwa z oliwek, masło, twaróg półtłusty. W takim przypadku sprawdzą się również częstsze posiłki - może być ich nawet 6.

Witam. Nie jestem osoba starsza, ale chora na Chorobę Lesniewskiego Crohna od 24 lat ( mam 34 lata). Ostatnio wchłanianie przez jelita jest bardzo upośledzone. Mam aktualnie zaostrzenie choroby ( jestem pod stała kontrola gastrologa) Waga spadła, mam wrażenie ze to co zjem ładuje w toalecie. Apetyt mam duży, czuje głód praktycznie co 2h. Staram się dostarczać wszystkich potrzebnych składników odżywczych. Czy mogłaby Pani polecić Nutridrinki przy mojej chorobie? Czy jest szansa ze będą się lepiej wchłaniać niż standardowe jedzenie?

• Maja Czerwińska-Rogowska: Dzień dobry, żywność specjalnego przeznaczenia medycznego powinna być skonsultowana indywidualnie z lekarzem. Preparat zawiera dużą ilość białka oraz dobrze wchłanialnych składników odżywczych. Proszę pamiętać, żeby każdy preparat wypijać bardzo powoli, około 30 minut.

Witam serdecznie. Tata na raka jelitabgrubego IV stopnia. Jest po wycięciu jelita grubego. Ma dietę lekkostrawna. Jest po 2 sesji chemioterapii Folfiri. Pije nutridrink protein omega3. Ma apetyt jak na razie. Poszukuję przepisów na sałatki przy diecie lekkostrawnej i cukrzycy (bez insuliny). Tak ciężko coś znaleźć bo jedno wyklucza drugie. W szpitalu diatal broszure ale tam są owoce strączkowe których nie powinien jeść po operacji jelita. ProsE o poradę. Dziękuję. Marta

• Maja Czerwińska-Rogowska: Dzień dobry, sałatki po wycięciu jelita grubego powinny opierać się o warzywa gotowane. Można np. przygotować sałatkę z gotowanego buraka lub dyni, z dodatkiem półtłustego twarogu. Proszę pamiętać, żeby koniecznie na koniec skropić sałatkę oliwą z oliwek. Twaróg oraz oliwa z oliwek zmniejszą podwyższenie glukozy po zjedzeniu sałatki.

Moja mama po mikro wylewach ma problem z jedzeniem. I po śmierci taty schudła 20kg i obecnie waży 50.. I nie chce kompletnie jeść. Albo jak je to nie wielkie porcje i mało treściwe lub nie jada przez kilka dni pod rząd. Jak mogę jej pomóc?

• Maja Czerwińska-Rogowska: Dzień dobry, zalecamy konsultację z lekarzem, który oceni, czy jest konieczność zastosowania żywności specjalnego przeznaczenia medycznego.

Po chorobach moja 82 letnia babcia straciła całkiem apetyt, w przeciągu roku straciła 20kg. Jak zadbać, aby sama dostarczała odpowiednią ilość witamin i minerałów?

• Maja Czerwińska-Rogowska: Dzień dobry, warto pamiętać, żeby do posiłków dodawać odżywcze i kaloryczne składniki takie jak np. masło, półtłusty twaróg, mleczko kokosowe. Proszę pamiętać o odpowiedniej ilości białka. Zalecana jest konsultacja z lekarzem, żeby ocenić, czy nie ma konieczności zastosowania tzw. żywności specjalnego przeznaczenia medycznego.

Anemia- co powinna jeść starsza osoba z niedoborem żelaza?

• Maja Czerwińska-Rogowska: Dzień dobry, w diecie powinny znaleźć się produkty bogate w żelazo, takie jak: czerwone mięso oraz (jeśli nie ma przeciwskazań) wątróbka. Proszę pamiętać, żeby do posiłków nie pić herbaty ani kawy, ponieważ ograniczają wchłanianie żelaza.

Jaka dieta przy wrzodziejacym zapaleniu jelita grubego ? Przy ostrym zaostrzeniu choroby

• Maja Czerwińska-Rogowska: Dzień dobry, dieta powinna być skonsultowana z lekarzem oraz dietetykiem. W okresie zaostrzenia choroby zalecana jest dieta lekkostrawna, czyli produkty gotowane.

Bardzo sucha skóra, czego brakuje w diecie

• Maja Czerwińska-Rogowska: Dzień dobry, przede wszystkim proszę zwrócić uwagę na zdrowe tłuszcze w diecie. Można dodać do diety orzechy, awokado, olej lniany. Jeżeli problemy będą się utrzymywały, zalecamy konsultację ze specjalistą.