Zair w Afryce. Co warto o nim wiedzieć? Dlaczego przestał istnieć?

Zair
Siempreverde22/ Getty Images
Zair to dawna nazwa Demokratycznej Republiki Konga, która obowiązywała od od 27 października 1971 do 17 maja 1997. Na czele afrykańskiego państwa stał wówczas dyktator Mobutu Sese Seko Kuku Ngbendu wa za Banga – to z jego decyzjami wiąże się przede wszystkim historia tego kraju.

W XIX w. tereny Afryki były kolonizowane przez kraje Zachodu. Kongo, nazywane później Zairem , od 1887 r. było terenem eksplorowanym przez Belgów. Mówi się, że w tym okresie państwo to było wielkim, prywatnym obozem koncentracyjnym pod rządami króla Leopolda II. W latach sześćdziesiątych XX w. niepodległość uzyskało jednak kilkanaście państw afrykańskich, w tym również i Kongo, w wyniku czego zmianom uległa mapa polityczna niemal całego kontynentu.

Lata sześćdziesiąte w Kongo (Zairze)

W 1960 r., w wyniku zamachu stanu, przeprowadzonego przez głównodowodzącego kongijskiej armii narodowej, Mobutu Sese Seko, Kongo uzyskało niepodległość . Obalono ówczesny rząd, a panujący wtedy premier Lumumba, który był dawniej przyjacielem Mobutu, został niedługo potem rozstrzelany. Wraz z obaleniem kolonijnych rządów odrodziły się jednak waśnie pomiędzy plemionami, które były podjudzane przez Belgów. W wyniku tego, 6 dni po ogłoszeniu niepodległości wybuchł otwarty bunt, a już wkrótce od Konga oderwała się jego najbogatsza prowincja, Katanga.

Rok po uzyskaniu niepodległości Mobutu oddał władzę cywilom, jednak w 1965 r. obalił on pierwszego prezydenta Konga Belgijskiego, Josepha Kasavubu. Na konferencji ogłosił się on prezydentem państwa, popieranego przez Belgię i USA, po czym stopniowo zaczął wprowadzać rządy dyktatorskie . Szybko rozwiązał parlament i unieważnił konstytucję. Przez pierwsze lata po objęciu władzy udało mu się doprowadzić Kongo do stabilizacji. W tym samym czasie na oczach tłumów zawisło jednak na szubienicach wielu jego politycznych przeciwników. Przykładowo, na śmierć premiera Evariste Kimby patrzyło około 50 tys. ludzi.

W 1966 r. Mobutu Sese Seko założył w Kongo Ludowy Ruch Rewolucji. Następnie wprowadził prawa, zgodnie z którym każdy nowonarodzony obywatel Zairu stawał się prawnie członkiem tej partii. 1970 r. w wyborach prezydenckich Mobutu był jedynym kandydatem, dlatego też łatwo udało mu się ponownie objąć władzę.

Lata siedemdziesiąte i osiemdziesiąte w Zairze (Kongo)

W 1971 r., w ramach pozbywania się pozostałości po erze kolonialnej, Mobutu oficjalnie ogłosił hasło: Zair – nasz kraj, nasza rzeka, nasza waluta . W ten sposób zmienił on nazwę państwa , kazał też przekształcić w ciągu 48 godzin imiona na afrykańskie. Jednocześnie zmienił nazwy niektórych miast, np. Stolicy – z Léopoldville na Kinszasę. Był to element polityki charakterystycznej dla rządów Mobutu, czyli polityki afrykanizacji (innymi słowy: autentyczności afrykańskiej). Dokonał on także w tym czasie nacjonalizacji firm, które zajmowały się wówczas górnictwem.

Pomimo tego, że dyktator chciał uwolnić swój kraj od wpływów belgijskich, już w latach siedemdziesiątych Zair był finansowany przez państwa Zachodu . Jak twierdzą afrykaniści, szybko stał się on od nich uzależniony w takim stopniu jak za czasów kolonijnych.

Pod koniec lat siedemdziesiątych rządom Mobutu zaczął zagrażać wspierany przez Angolę Front Wyzwolenia Narodowego Konga. Dyktator poprosił wówczas o pomoc wojska francuskie, belgijskie i marokańskie, które stłumiły dwa powstania.

Zair w Afryce był wspierany przez kapitał zagraniczny, jednak duże zyski z niego czerpał sam Mobutu. W czasach jego rządów trwała wielka korupcja i defraudacja pieniędzy z zagranicy oraz zysków z firm wydobywczych. Majątek Mobutu wyceniano w tym czasie na 4 miliony dolarów, przy czym posiadał on 20 luksusowych posesji, w tym 9 w samej Belgii. W wyniku prowadzonej polityki, Zair, jedno z najbogatszych w surowce naturalne państw świata, stał się jednym z najbiedniejszych krajów, na skraju przepaści ekonomicznej.

Lata dziewięćdziesiąte w Zairze (Kongo)

W 1993 r. w stolicy Zairu wybuchł bunt żołnierzy, którzy otrzymali żołd w bezwartościowych banknotach – stłumiony został on jednak przez wojska wspierające dyktatora. W 1994 r., pod wpływem innych państw, w Zairze została wprowadzona nowa konstytucja, do głosu dopuszczone zostały też inne partie. Wkrótce wybuchła jednak wojna domowa, a sam dyktator został odsunięty od władzy i zmuszony do opuszczenia swojego pałacu w Kinszasie. 17 maja 1997 r. władzę w Zairze przejął Laurent-Désiré Kabila, który zmienił nazwę państwa na Demokratyczną Republikę Konga , kończąc w ten sposób historię Zairu.

Polscy lekarze ratują dzieci w Rwandzie. Zobacz wideo:

Dzień Dobry TVN

Zobacz też:

Najbardziej niebezpieczne wulkany świata. Które z nich nadal nam zagrażają?

Benin – Afryka w pigułce

Tanzania – pomysł na wielką, egzotyczną przygodę, której długo nie zapomnisz

Autor: Adrian Adamczyk

podziel się:

Pozostałe wiadomości