Defraudacja to przestępstwo, które dotyczy zarówno przeciętnych konsumentów, jak i pracowników wielu instytucji oraz międzynarodowych firm.
Co to jest defraudacja?
Defraudacja to przestępstwo, które polega w głównej mierze na przywłaszczeniu mienia powierzonego . W zależności od regulacji prawnych, istnieje wiele definicji defraudacji, jednak w Polsce pojęcie to traktowane jest bardzo szeroko. Jednym z twórców koncepcji przestępstwa gospodarczego jest Sutherland, który twierdził, że malwersacja zwykle dotyczy „białych kołnierzyków”, czyli wysoko postawionych pracowników firm. Zdaniem Sutherlanda, tacy przestępcy są sprytni, pewni siebie, a ich działania przybierają pozory operacji legalnych. Skala przestępstw dokonywanych przez tak zwane „ niebieskie kołnierzyki ” (pracowników zakładów przemysłowych, usługowych) jest dużo mniejsza. Z tego powodu defraudacja pieniędzy niejako przylgnęła do wyżej postawionych pracowników i w ten sposób powstało pojęcie „ white collar crime ”. Istnieje wiele przykładów defraudacji, dopuszczają się jej zarówno osoby fizyczne (np. na zasadzie przywłaszczenia pożyczki od przyjaciela, uchylania się od płacenia podatków) oraz przedsiębiorstwa (np. fałszowanie podsumowań finansowych firmy, zmiany w dokumentach, oszustwa w stosunku do klientów, zatrudnianie w szarej strefie). Spore znaczenie w przypadku defraudacji ma kontrola finansowa państwa oraz poszczególnych przedsiębiorstw, a także temperament i cechy osobowościowe jednostki, która dopuszcza się przestępstwa .
Przywłaszczenie a kradzież
Przywłaszczenie nie jest tożsame z kradzieżą. W obu przypadkach przestępca zabiera daną rzecz w sposób bezprawny, jednak w przypadku kradzieży dana osoba zabiera rzecz ruchomą nie będąc w posiadaniu tej rzeczy. Mienie ruchome to nie tylko pieniądze, czy sprzęty, ale także karty płatnicze, papiery wartościowe, a nawet zwierzęta. W przypadku przywłaszczenia rzeczy ruchomej osoba A otrzymuje coś od osoby B, np. w formie pożyczki. Osoba A decyduje się nie oddawać danej kwoty, tylko pożyczyć ją komuś innego lub coś za to kupić. To samo dzieje się w przypadku znalezienia danej rzeczy, np. portfela. W polskim prawie sprawca kradzieży (powyżej kwoty 525 złotych) może otrzymać wyrok od 3 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności, natomiast sprawca przywłaszczenia do 5 lat pozbawienia wolności.
Rodzaje defraudacji
Istnieją trzy główne rodzaje defraudacji:
1. Sprzeniewierzenie;
2. Fałszywy bilans spółki, polegający na podaniu nieprawdziwych informacji w zeznaniach finansowych;
3. Korupcja, która polega na wręczaniu łapówek lub też przekazywaniu danych prywatnych.
Jaspers, w latach 50. XX wieku, stwierdził, że sprawcy tego typu przestępstw gospodarczych to osoby bezwzględne i manipulatorzy. Jego zdaniem przestępcy na co dzień prezentują się jako wspaniali przedsiębiorcy lub osoby cieszące się estymą społeczną. Znaczny odsetek defraudacji dotyczy także tzw. parabanków i firm pożyczkowych.
Konsekwencje malwersacji finansowych
Przywłaszczenie pieniędzy danej firmy może prowadzić do poważnych problemów w przedsiębiorstwie. Zdecydowanie najbardziej stratne są małe organizacje, które mogą zostać doprowadzone do bankructwa. Przestępstwa gospodarcze niosą ze sobą negatywne konsekwencje zarówno dla korporacji, jak i dla mikrofirm, a także dla osób fizycznych i skarbu państwa. Malwersacje finansowe niosą ze sobą także poważne skutki dla konsumentów . Wszystkie łańcuszki finansowe, obietnice szybkiego zarobku oraz piramidy finansowe typu MLM - to przykłady groźnych zachowań w społeczeństwie. Fałszowanie dokumentów oraz wyłudzenia drobnych kwot to tylko stadium początkowe, które doprowadzić może do przestępstw na ogromną skalę. Zdarza się, że to pracownicy firm usługowych, banków, czy instytucji pożyczkowych są najbardziej zagrażający dla konsumentów, a także dla samej firmy.
Defraudacja to zjawisko znane od dawna, które wiąże się z działaniem na szkodę osób fizycznych, podmiotów gospodarczych albo skarbu państwa. Działania te oznaczają malwersację, przywłaszczenie mienia, a także tworzenie fałszywych bilansów spółki i korupcję. Defraudacja uzależniona jest od postaw społeczeństwa, a także od postaw państwa i od kontroli finansowej. W wielu firmach tworzy się zestawy dobrych praktyk oraz kodeksy etyczne, które mają zapobiec defraudacji i sprawić, że przedsiębiorstwo zabezpieczy się przed oszustwami.
Bibliografia
1. Ciszewska, N. (2016). Przestępstwa gospodarcze – istota i rodzaje. Studia nad Bezpieczeństwem , (1).
2. Sulowski, P. (2012). Korupcja zagrożeniem dla bezpieczeństwa wewnętrznego państwa . “Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica”, s. 8, 57-81.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN